Bí Kíp Tình Dục
Thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào: Phân loại, Cơ chế và Hướng dẫn an toàn
Thuốc tránh thai khẩn cấp là phương pháp ngừa thai dự phòng được chỉ định sử dụng sau khi quan hệ tình dục không bảo vệ hoặc khi các biện pháp tránh thai chính bị thất bại1. Đây là can thiệp nội tiết tố tức thời nhằm ngăn chặn quá trình thụ thai diễn ra ngoài ý muốn, hoàn toàn khác biệt về bản chất dược lý so với thuốc phá thai (Theo Tổ chức Y tế Thế giới – WHO).
Việc xác định chính xác thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào trên thị trường hiện nay phụ thuộc chủ yếu vào thành phần hoạt chất, bao gồm hai nhóm chính là Levonorgestrel và Ulipristal Acetate2. Sự phân chia này đóng vai trò quyết định trong việc xác định khung thời gian vàng để sử dụng thuốc hiệu quả (trong vòng 72 giờ hoặc lên đến 120 giờ) cũng như mức độ tương thích với từng cơ địa người dùng.
Cơ chế hoạt động của các loại thuốc này tập trung vào việc ức chế hoặc trì hoãn quá trình rụng trứng và làm thay đổi tính chất của nội mạc tử cung3. Đặc điểm sinh học này cho phép thuốc phát huy tác dụng ngăn cản sự gặp gỡ giữa tinh trùng và trứng ngay cả khi quan hệ tình dục đã diễn ra, miễn là quá trình làm tổ của phôi thai chưa bắt đầu.
Hiệu quả và mức độ an toàn khi tìm hiểu thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào còn phụ thuộc chặt chẽ vào thời điểm uống thuốc và tiền sử bệnh lý của người phụ nữ4. Một sự hiểu biết tường tận về các loại thuốc sẽ đảm bảo khả năng ngừa thai đạt tỷ lệ tối đa, đồng thời giúp người dùng chủ động kiểm soát các phản ứng phụ tạm thời lên hệ nội tiết và chu kỳ kinh nguyệt.
1. Thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào dựa trên hoạt chất?
Ảnh trên: Thuốc tránh thai khẩn cấp
Người dùng cần nắm rõ thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào để lựa chọn đúng sản phẩm phù hợp với thời gian trôi qua sau khi quan hệ.
Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa Levonorgestrel
Levonorgestrel là một loại progestin tổng hợp, hoạt động bằng cách ngăn chặn sự rụng trứng và làm đặc chất nhầy cổ tử cung5. Đây là câu trả lời phổ biến nhất cho câu hỏi thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào tại các nhà thuốc (Theo Mayo Clinic, 2023).
– Dạng bào chế: Thường có hai dạng là loại 1 viên (liều 1.5mg) và loại 2 viên (liều 0.75mg/viên).
– Khung thời gian: Thuốc phát huy hiệu quả tốt nhất khi uống càng sớm càng tốt, tối ưu trong vòng 72 giờ (3 ngày) sau khi quan hệ.
– Hiệu quả: Tỷ lệ ngừa thai có thể đạt tới 95% nếu uống trong vòng 24 giờ đầu, và giảm xuống khoảng 58% nếu uống trong khoảng từ 49 đến 72 giờ (Theo Nghiên cứu của WHO).
Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa Ulipristal Acetate
Ulipristal Acetate là chất điều biến thụ thể progesterone chọn lọc, có khả năng trì hoãn rụng trứng mạnh hơn ngay cả khi nồng độ LH đã bắt đầu tăng6. Khi tìm hiểu thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào hiệu quả kéo dài, đây là lựa chọn ưu việt hơn (tên thương mại thường gặp là Ella).
Ảnh trên: Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa Ulipristal Acetate
– Dạng bào chế: Thường là dạng 1 viên duy nhất (30mg).
– Khung thời gian: Thuốc có hiệu quả kéo dài hơn, có thể sử dụng trong vòng 120 giờ (5 ngày) sau khi quan hệ tình dục mà không bị giảm hiệu quả đáng kể theo thời gian như Levonorgestrel.
– Cơ chế đặc biệt: Ulipristal Acetate có khả năng ức chế rụng trứng ngay cả khi nang trứng đã lớn và sắp vỡ (Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ – ACOG, 2022).
Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa Mifepristone
Mifepristone (liều thấp 10mg) cũng được sử dụng làm thuốc tránh thai khẩn cấp, hoạt động bằng cách đối kháng progesterone7. Tại Việt Nam, khi hỏi thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào, dược sĩ cũng thường tư vấn loại này (ví dụ Mifestad 10).
– Hiệu quả: Có hiệu quả trong vòng 120 giờ sau khi quan hệ.
– Lưu ý: Cần phân biệt rõ loại liều thấp (ngừa thai) và liều cao (đình chỉ thai nghén) để tránh nhầm lẫn tai hại.
2. Cơ chế hoạt động chi tiết của từng loại thuốc
Hiểu sâu về cơ chế của từng loại giúp giải đáp thắc mắc liệu thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào gây hại đến khả năng sinh sản hay không.
Ức chế hoặc trì hoãn rụng trứng (Ovulation Inhibition)
Ảnh trên: Ức chế hoặc trì hoãn rụng trứng
Cơ chế chính yếu nhất của mọi loại thuốc tránh thai khẩn cấp là ngăn chặn buồng trứng phóng thích trứng8. Nếu trứng không rụng, tinh trùng sẽ không có cơ hội thụ tinh, do đó thai kỳ không thể hình thành (Theo Planned Parenthood, 2023).
Thuốc sẽ tác động lên tuyến yên để ức chế hormone LH, ngăn cản tín hiệu rụng trứng, nếu người phụ nữ uống thuốc trước thời điểm rụng trứng.
Làm đặc chất nhầy cổ tử cung (Cervical Mucus Thickening)
Levonorgestrel có tác dụng làm chất nhầy ở cổ tử cung trở nên đặc dính hơn, tạo thành một hàng rào vật lý ngăn cản sự di chuyển của tinh trùng. Điều này hạn chế khả năng tinh trùng bơi sâu vào trong tử cung và vòi trứng để gặp trứng.
Thay đổi nội mạc tử cung (Endometrial Alteration)
Một số nghiên cứu cho thấy thuốc có thể làm mỏng niêm mạc tử cung, khiến trứng (nếu đã thụ tinh) khó bám vào để làm tổ9. Tuy nhiên, cơ chế này vẫn còn nhiều tranh luận khoa học và được xem là cơ chế phụ so với việc ngăn rụng trứng (Theo FDA Hoa Kỳ).
Ảnh trên: Endometrial Alteration
3. Hiệu quả thực tế của các loại thuốc tránh thai khẩn cấp
Không có biện pháp nào đạt hiệu quả 100%, và việc biết rõ thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào hiệu quả nhất trong từng khung giờ là rất quan trọng.
Thời gian sử dụng thuốc (Timing)
Thời gian từ lúc quan hệ đến lúc uống thuốc càng ngắn, hiệu quả ngừa thai càng cao.
– 0-24 giờ: Hiệu quả tối ưu nhất cho mọi loại thuốc.
– 24-72 giờ: Hiệu quả giảm dần đối với nhóm Levonorgestrel.
– 72-120 giờ: Chỉ nhóm Ulipristal Acetate hoặc Mifepristone duy trì được hiệu quả ổn định.
Chỉ số khối cơ thể (BMI) và Cân nặng
Hiệu quả của thuốc có thể bị giảm ở những phụ nữ có chỉ số BMI cao hoặc thừa cân. Khi cân nhắc thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào phù hợp với người thừa cân, các chuyên gia thường khuyến nghị Ulipristal Acetate hoặc đặt vòng tránh thai khẩn cấp.
– Levonorgestrel: Có thể giảm hiệu quả ở phụ nữ nặng trên 70kg hoặc BMI > 25.
Ảnh trên: Levonorgestrel
– Ulipristal Acetate: Có thể giảm hiệu quả nếu BMI > 30 (Theo Nghiên cứu từ Đại học Princeton, 2021).
Tương tác thuốc
Một số loại thuốc điều trị bệnh lý khác có thể làm giảm nồng độ và tác dụng của thuốc tránh thai khẩn cấp. Các loại thuốc gây cảm ứng men gan (như thuốc chống động kinh, thuốc điều trị lao) sẽ làm tăng tốc độ đào thải nội tiết tố (Theo Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh – NHS).
4. Tác dụng phụ thường gặp của các loại thuốc
Dù bạn chọn loại nào trong số các câu trả lời cho thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào, tác dụng phụ là điều khó tránh khỏi do nồng độ hormone cao.
Rối loạn chu kỳ kinh nguyệt
Tác dụng phụ phổ biến nhất là sự thay đổi về thời gian và lượng máu của chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo. Kinh nguyệt có thể đến sớm hơn hoặc muộn hơn dự kiến vài ngày.
Hãy đến cơ sở y tế để kiểm tra thai nghén, nếu kinh nguyệt trễ hơn 7 ngày so với dự kiến (Theo ACOG, 2022)10.
Ảnh trên: Rối loạn chu kỳ kinh nguyệt
Các triệu chứng tiêu hóa và thần kinh
Buồn nôn, nôn mửa, đau đầu và chóng mặt là những phản ứng thường gặp sau khi uống thuốc.
– Uống lại liều thuốc khác ngay lập tức, nếu bạn bị nôn trong vòng 2 giờ sau khi uống thuốc (Theo hướng dẫn nhà sản xuất).
Xuất huyết tử cung bất thường
Một số phụ nữ có thể gặp tình trạng ra máu lốm đốm (spotting) giữa chu kỳ sau khi dùng thuốc. Đây thường là phản ứng của nội mạc tử cung với sự thay đổi hormone đột ngột và sẽ tự hết.
5. So sánh với các biện pháp tránh thai khác và Sản phẩm hỗ trợ
Việc lạm dụng và băn khoăn mãi về việc thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào sẽ không tốt bằng việc sử dụng biện pháp chủ động.
So sánh với thuốc tránh thai hàng ngày
Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa lượng hormone cao gấp nhiều lần so với viên uống hàng ngày, do đó gây nhiều tác dụng phụ hơn và hiệu quả thấp hơn nếu dùng thường xuyên.
Ảnh trên: Thuốc tránh thai hàng ngày
– Viên hàng ngày: Hiệu quả >99%, ổn định nội tiết.
– Viên khẩn cấp: Hiệu quả ~85-95%, gây rối loạn nội tiết nếu lạm dụng.
So sánh với bao cao su (Phương pháp rào chắn)
Bao cao su là biện pháp duy nhất vừa có khả năng ngừa thai (hiệu quả 98% nếu dùng đúng cách) vừa ngăn chặn triệt để các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs). Trong khi đó, dù bạn biết rõ thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào, chúng hoàn toàn không có khả năng bảo vệ bạn khỏi HIV, lậu hay giang mai.
Sử dụng bao cao su là giải pháp văn minh, an toàn và chủ động nhất, giúp bạn không phải lo lắng tìm hiểu xem thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào sau mỗi cuộc yêu. Nếu bạn đang tìm kiếm sự an tâm tuyệt đối với các sản phẩm chính hãng, shop bao cao su Quân Tử Nhỏ là điểm đến tin cậy hàng đầu Việt Nam với hơn 10 năm kinh nghiệm phục vụ hơn 100.000 khách hàng. Tại đây, bạn không chỉ tìm thấy các loại bao cao su chất lượng cao mà còn được tư vấn tận tâm và bảo đảm quyền riêng tư tuyệt đối với dịch vụ giao hàng siêu kín đáo.
Ảnh trên: Bao cao su mỏng bcs sagami 0.01
6. Chống chỉ định và Thận trọng
Không phải ai cũng thích hợp để sử dụng, bất kể thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào đi chăng nữa.
Phụ nữ đang mang thai
Thuốc tránh thai khẩn cấp không có tác dụng phá thai và không được sử dụng nếu đã xác định có thai. Việc sử dụng là không cần thiết và không được khuyến cáo (Theo FDA).
Người có tiền sử bệnh lý đặc biệt
Phụ nữ mắc bệnh gan nặng, bệnh lý huyết khối hoặc đau nửa đầu (migraine) cần thận trọng khi sử dụng thuốc chứa estrogen hoặc progestin liều cao.
Tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi sử dụng, nếu bạn có tiền sử bệnh tim mạch hoặc rối loạn đông máu11.
Tình trạng dị ứng
Người có tiền sử dị ứng với Levonorgestrel, Ulipristal hoặc bất kỳ tá dược nào của thuốc tuyệt đối không được sử dụng.
7. Quy trình sử dụng an toàn cho mọi loại thuốc
Sau khi đã xác định được thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào phù hợp, bạn cần tuân thủ quy trình sau.
Thời điểm uống thuốc
Ảnh trên: Uống thuốc ngay sau khi quan hệ tình dục
Uống thuốc ngay sau khi quan hệ tình dục không bảo vệ càng sớm càng tốt. Không nên chờ đợi đến giới hạn cuối cùng của khung thời gian vì hiệu quả sẽ giảm dần.
Theo dõi sau khi uống thuốc
Cần theo dõi sát sao các biểu hiện của cơ thể trong vòng 3 tuần sau khi dùng thuốc.
– Sử dụng que thử thai hoặc xét nghiệm Beta-hCG, nếu không thấy kinh nguyệt xuất hiện sau 3 tuần.
– Đến bệnh viện ngay lập tức, nếu xuất hiện đau bụng dưới dữ dội (nguy cơ thai ngoài tử cung) (Theo NHS, 2021).
Không lạm dụng thuốc
Chỉ nên coi đây là biện pháp dự phòng cuối cùng, không dùng quá 2 lần trong một chu kỳ kinh nguyệt. Việc lạm dụng sẽ dẫn đến nhờn thuốc và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản.
8. Câu hỏi thường gặp
1. Thuốc tránh thai khẩn cấp có gây vô sinh không?
Việc sử dụng thuốc theo đúng chỉ định không gây vô sinh. Tuy nhiên, lạm dụng thuốc thường xuyên có thể gây rối loạn nội tiết, làm mỏng niêm mạc tử cung, từ đó gián tiếp ảnh hưởng đến khả năng thụ thai sau này (Theo WHO, 2022).
2. Uống thuốc tránh thai khẩn cấp xong bị ra máu có sao không?
Ảnh trên: Ra máu nhẹ sau khi uống thuốc
Ra máu nhẹ sau khi uống thuốc là tác dụng phụ thường gặp do thay đổi nội tiết tố. Hiện tượng này thường tự hết sau vài ngày và không nguy hiểm, trừ khi máu ra quá nhiều và kéo dài (Theo Mayo Clinic, 2023).
3. Có thể uống 2 viên khẩn cấp trong 1 tháng được không?
Y học khuyến cáo không nên dùng quá 2 lần/tháng. Việc uống nhiều lần trong một chu kỳ sẽ làm rối loạn nghiêm trọng chu kỳ kinh nguyệt và giảm hiệu quả ngừa thai của thuốc (Theo Bộ Y tế).
4. Trong các loại thuốc tránh thai khẩn cấp, loại 1 viên hay 2 viên tốt hơn?
Cả hai loại đều có hiệu quả tương đương nếu chứa cùng hoạt chất Levonorgestrel và dùng đúng liều. Loại 1 viên tiện lợi hơn vì tránh được việc quên liều thứ 2 (Theo Cochrane Review).
5. Đang cho con bú có uống thuốc tránh thai khẩn cấp được không?
Phụ nữ đang cho con bú có thể dùng loại chứa Levonorgestrel. Tuy nhiên, nên vắt bỏ sữa trong khoảng 24 giờ sau khi uống để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho bé (Theo CDC Hoa Kỳ).
6. Sau khi uống thuốc bao lâu thì được quan hệ lại?
Thuốc không có tác dụng bảo vệ cho những lần quan hệ sau đó. Cần sử dụng bao cao su ngay lập tức cho các lần quan hệ tiếp theo cho đến khi kỳ kinh nguyệt mới bắt đầu (Theo NHS).
7. Uống thuốc rồi mà vẫn có thai thì thai nhi có bị dị tật không?
Các bằng chứng hiện tại cho thấy Levonorgestrel không gây hại cho thai nhi nếu thuốc thất bại. Tuy nhiên, cần đi khám bác sĩ để loại trừ thai ngoài tử cung (Theo FDA).
8. Tại sao uống thuốc sớm mà vẫn có thai?
Thuốc có thể thất bại nếu bạn đã rụng trứng trước khi uống thuốc, thuốc bị nôn ra, hoặc do cơ địa thừa cân làm giảm hấp thu thuốc (Theo Planned Parenthood).
9. Giá thuốc tránh thai khẩn cấp là bao nhiêu?
Giá dao động từ 10.000 VNĐ đến 40.000 VNĐ cho loại Levonorgestrel (Postinor, Mifestad) và khoảng 150.000 VNĐ trở lên cho loại Ulipristal (Ella) tùy nhà thuốc.
10. Dấu hiệu nào cho thấy thuốc đã có tác dụng?
Ảnh trên: Kinh nguyệt
Dấu hiệu rõ ràng nhất là kỳ kinh nguyệt tiếp theo xuất hiện. Không có triệu chứng cơ thể cụ thể nào ngay sau khi uống để khẳng định thuốc đã thành công hay chưa.
9. Kết luận
Nắm rõ thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào là kiến thức thiết yếu giúp phụ nữ chủ động xử lý các tình huống ngoài ý muốn. Dù lựa chọn Levonorgestrel hay Ulipristal Acetate, việc tuân thủ khung thời gian vàng và quy trình sử dụng an toàn vẫn là yếu tố quyết định hiệu quả ngừa thai.
Phương pháp này chỉ nên là giải pháp “cứu cánh” cuối cùng, không thể thay thế cho thói quen tình dục an toàn. Để bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài, hãy kết hợp sử dụng bao cao su và tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn biện pháp tránh thai chủ động phù hợp nhất, thay vì phải lo lắng tìm hiểu thuốc tránh thai khẩn cấp có những loại nào sau mỗi lần quan hệ.
