Thuốc tránh thai khẩn cấp có làm chậm kinh không? Cơ chế, Giải pháp và Các ảnh hưởng khác

Thuốc tránh thai khẩn cấp (Emergency Contraception – EC) là một phương pháp ngừa thai được sử dụng sau khi xảy ra quan hệ tình dục không được bảo vệ. Đây là giải pháp y tế khẩn cấp, không phải là phương pháp tránh thai thường xuyên, nhằm giảm thiểu nguy cơ mang thai ngoài ý muốn.

Tác dụng chính của thuốc là ngăn cản hoặc trì hoãn sự rụng trứng thông qua việc cung cấp một liều lượng hormone (thường là Progestin) cao hơn đáng kể so với thuốc tránh thai hàng ngày. Liều hormone cao này là nguyên nhân chính gây ra các tác dụng phụ trên hệ thống nội tiết.

Tác động đến chu kỳ kinh nguyệt là một trong những ảnh hưởng phổ biến nhất sau khi sử dụng thuốc. Nhiều người dùng lo lắng liệu thuốc tránh thai khẩn cấp có làm chậm kinh không. Câu trả lời là có, do sự thay đổi đột ngột của nồng độ hormone ngoại sinh can thiệp vào trục nội tiết tố tự nhiên của cơ thể, làm xáo trộn chu kỳ và thời điểm hành kinh dự kiến.

Việc nhận diện đúng các tác động của thuốc, theo dõi chu kỳ cẩn thận và áp dụng các giải pháp xử lý phù hợp là tối quan trọng. Điều này giúp người dùng phân biệt giữa tác dụng phụ thông thường và các dấu hiệu bất thường (như mang thai), đồng thời đảm bảo sức khỏe sinh sản về lâu dài.

1. Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì và hoạt động như thế nào?

Ảnh trên: Thuốc tránh thai khẩn

Thuốc tránh thai khẩn cấp (ECP) là một dạng biện pháp ngừa thai được thiết kế để sử dụng trong tình huống khẩn cấp, nhằm giảm nguy cơ mang thai sau một lần quan hệ tình dục không được bảo vệ. Hiệu quả của thuốc phụ thuộc vào thời điểm sử dụng, càng sớm hiệu quả càng cao, thường trong vòng 72 giờ (3 ngày) hoặc 120 giờ (5 ngày) sau quan hệ, tùy thuộc vào loại thuốc.

Thành phần chính và cơ chế cơ bản

– Hoạt chất: Thuốc thường chứa Levonorgestrel (Progestin tổng hợp) hoặc Ulipristal Acetate (UPA).

– Cơ chế chính: Cơ chế hoạt động chính và quan trọng nhất của thuốc là ức chế hoặc trì hoãn sự tăng vọt của hormone LH (Luteinizing Hormone), là hormone kích hoạt sự rụng trứng (Theo Tạp chí Y học New England, 2020). Nếu chưa rụng trứng, thuốc sẽ trì hoãn thời điểm rụng lại, ngăn tinh trùng gặp trứng.

– Tính chất: Thuốc tránh thai khẩn cấp không phải là thuốc phá thai. Thuốc hoạt động trước khi sự thụ thai xảy ra và không có tác dụng nếu quá trình làm tổ đã bắt đầu (WHO, 2021).

2. Thuốc tránh thai khẩn cấp có làm chậm kinh không? Phân tích nguyên nhân nội tiết

Đây là mối quan tâm hàng đầu của người dùng sau khi sử dụng ECP.

Việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể gây ra sự thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo, bao gồm cả hiện tượng chậm kinh (Theo Tổ chức Y tế Thế giới – WHO, 2023).

Tại sao thuốc tránh thai khẩn cấp gây chậm kinh?

Ảnh trên: Chậm kinh

Sự chậm kinh xảy ra do nồng độ hormone progestin liều cao trong thuốc can thiệp trực tiếp vào trục nội tiết tố buồng trứng – tuyến yên, làm xáo trộn chu kỳ nội tiết tố tự nhiên (Theo Hiệp hội Sản Phụ khoa Hoa Kỳ – ACOG, 2022). Hormone này trì hoãn thời điểm rụng trứng, và khi rụng trứng bị lùi lại, toàn bộ chu kỳ cũng sẽ bị lùi theo, dẫn đến kinh nguyệt đến muộn hơn so với dự kiến.

Chậm kinh bao lâu sau khi uống thuốc là bình thường?

Chu kỳ kinh nguyệt có thể bị chậm vài ngày hoặc tối đa 1 tuần so với dự kiến được xem là trong giới hạn tác dụng phụ thông thường của thuốc (Theo Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh – NHS, 2023). Nếu bạn vẫn lo lắng về việc thuốc tránh thai khẩn cấp có làm chậm kinh không, bạn nên bình tĩnh theo dõi thêm vì sự lo âu quá mức cũng là một yếu tố tâm lý gây ra sự chậm trễ kinh nguyệt.

Bạn cần thử thai để loại trừ khả năng mang thai, nếu kinh nguyệt bị chậm quá 1 tuần (ACOG, 2022).

Uống thuốc tránh thai khẩn cấp có làm mất kinh hoàn toàn không?

Thuốc tránh thai khẩn cấp thường chỉ gây rối loạn chu kỳ tạm thời (sớm, muộn, rong kinh) trong một chu kỳ, chứ không gây mất kinh vĩnh viễn hay vô kinh¹⁹¹⁹¹⁹. Chu kỳ kinh nguyệt của bạn sẽ dần ổn định trở lại trong các chu kỳ tiếp theo sau đó.

3. Giải pháp và các bước xử lý khi bị chậm kinh sau khi dùng thuốc

Khi thấy chu kỳ bị chậm, điều cần làm là giữ bình tĩnh và thực hiện các bước kiểm tra, quản lý sau.

Theo dõi thời gian chậm kinh và các dấu hiệu

Việc đầu tiên cần làm là đối chiếu ngày uống thuốc với ngày dự kiến có kinh. Ghi lại các triệu chứng khác kèm theo (buồn nôn, căng tức ngực) để phân biệt giữa tác dụng phụ và dấu hiệu mang thai.

Sử dụng que thử thai để kiểm tra

Ảnh trên: Sử dụng que thử thai

Bạn nên thử thai, nếu kinh nguyệt bị chậm quá 1 tuần (7 ngày) so với ngày dự kiến, hoặc chậm quá 3 tuần kể từ ngày quan hệ tình dục không an toàn (ACOG, 2022). Để có kết quả chính xác nhất, nên thử que vào buổi sáng sớm (nước tiểu đầu tiên trong ngày).

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Bạn cần đi khám bác sĩ chuyên khoa ngay lập tức, nếu kết quả thử thai dương tính, hoặc nếu thử thai âm tính nhưng kinh nguyệt vẫn không xuất hiện sau 3-4 tuần. Ngoài ra, cần đi khám ngay nếu chậm kinh kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng như:

– Đau bụng dưới dữ dội, chỉ đau một bên (nghi ngờ mang thai ngoài tử cung)²⁴.

– Chảy máu âm đạo bất thường, kéo dài.

– Sốt hoặc có dịch tiết âm đạo có mùi hôi.

4. Tác dụng phụ khác và rủi ro khi lạm dụng thuốc

Ngoài việc trả lời thuốc tránh thai khẩn cấp có làm chậm kinh không, chúng ta cần lưu ý đến các rủi ro khác khi sử dụng loại thuốc này.

Rối loạn kinh nguyệt (Chảy máu bất thường)

Bên cạnh việc làm chậm kinh, thuốc còn có thể gây chảy máu nhẹ (ra máu đốm) giữa chu kỳ, thường xuất hiện vài ngày sau khi uống thuốc. Đây là hiện tượng “chảy máu do rút lui” hormone và thường tự hết.

Ảnh trên: Rối loạn kinh nguyệt

Tác dụng phụ trên hệ tiêu hóa

Buồn nôn và nôn là tác dụng phụ rất phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 20-30% người dùng thuốc chứa Levonorgestrel (Theo Mayo Clinic, 2023)²⁸²⁸. Bạn cần liên hệ với bác sĩ hoặc dược sĩ ngay lập tức, nếu bị nôn trong vòng 2 giờ sau khi uống thuốc, để được tư vấn về việc có cần uống liều lặp lại hay không (NHS, 2023).

Rủi ro khi lạm dụng ECP

Việc lạm dụng thuốc (định nghĩa là sử dụng nhiều hơn 2 lần trong một chu kỳ kinh nguyệt) làm tăng đáng kể nguy cơ rối loạn nội tiết tố nghiêm trọng, làm chu kỳ trở nên không thể dự đoán được (Theo Mayo Clinic, 2023). Lạm dụng ECP không làm tăng hiệu quả ngừa thai mà chỉ làm tăng các tác dụng phụ.

5. Các biện pháp tránh thai an toàn và hiệu quả hơn

Vì ECP chỉ là giải pháp tình thế, người dùng nên chuyển sang các biện pháp ngừa thai thường xuyên, hiệu quả cao hơn.

So sánh hiệu quả ngừa thai

Thuốc tránh thai hàng ngày (dạng vỉ 21 hoặc 28 viên) có hiệu quả ngừa thai trên 99% nếu dùng đúng cách, đồng thời giúp điều hòa kinh nguyệt. Ngược lại, thuốc khẩn cấp có hiệu quả thấp hơn (khoảng 85-90%) và gây xáo trộn chu kỳ.

Bao cao su và sức khỏe tình dục an toàn

Ảnh trên: Bao cao su mỏng bcs sagami 0.01

Bao cao su là biện pháp duy nhất vừa có khả năng ngừa thai (hiệu quả 98% nếu dùng đúng) vừa bảo vệ bạn khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs)³⁴.

Bên cạnh các biện pháp y tế, việc hiểu rõ về sức khỏe tình dục an toàn là vô cùng quan trọng. Đồng thời, việc khám phá các hình thức biểu đạt tình dục an toàn, không liên quan đến sự xâm nhập và không có nguy cơ mang thai, cũng là một phần của giáo dục giới tính toàn diện. Đối với những cá nhân mong muốn khám phá cơ thể hoặc tìm kiếm sự thư giãn an toàn, các sản phẩm hỗ trợ như dương vật giả có thể là một lựa chọn. Nếu bạn đang tìm kiếm một địa chỉ uy tín để tham khảo các sản phẩm hỗ trợ sức khỏe tình dục chính hãng, shop người lớn uy tín nhất Việt Nam là một gợi ý tại Quân Tử Nhỏ. Với hơn 100.000 khách hàng, shop cam kết tư vấn tận tâm và giao hàng siêu kín đáo, bảo vệ tuyệt đối sự riêng tư của bạn.

Ảnh trên: Bao cao su sagami 0.02 mm hộp 12 cái

6. Câu hỏi thường gặp về thuốc tránh thai khẩn cấp

1. Uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 tháng 2 lần có sao không?

Việc uống thuốc 2 lần/tháng không được khuyến cáo vì làm tăng nguy cơ rối loạn nội tiết tố nặng, rối loạn kinh nguyệt và tăng tác dụng phụ (ACOG, 2022).

2. Thuốc tránh thai khẩn cấp có gây vô sinh không?

Sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp đúng cách (chỉ khi khẩn cấp) không gây vô sinh³⁷. Tuy nhiên, lạm dụng thuốc có thể ảnh hưởng tạm thời đến khả năng thụ thai.

3. Uống thuốc tránh thai khẩn cấp ra máu màu nâu/đen là gì?

Đây là hiện tượng ra máu đốm (spotting) hoặc máu báo do tác động của hormone lên nội mạc tử cung. Tình trạng này thường là bình thường và sẽ hết trong thời gian ngắn.

4. Uống thuốc tránh thai khẩn cấp bị chậm kinh bao lâu là bình thường?

Chậm kinh dưới 1 tuần (7 ngày) so với ngày dự kiến được coi là bình thường (NHS, 2023). Nếu chậm quá 1 tuần, bạn cần phải thử thai.

5. Uống thuốc tránh thai khẩn cấp vẫn có thai không?

Thuốc tránh thai khẩn cấp không hiệu quả 100%. Bạn vẫn có thể mang thai, đặc biệt nếu uống thuốc muộn, nôn ra thuốc, hoặc đã rụng trứng trước khi uống.

6. Cách giảm tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp?

Bạn có thể uống thuốc cùng với thức ăn hoặc trước khi đi ngủ để giảm cảm giác buồn nôn. Nghỉ ngơi và uống đủ nước cũng giúp giảm mệt mỏi, đau đầu.

7. Thuốc tránh thai khẩn cấp loại 72h và 120h khác nhau thế nào?

Ảnh trên: Levonorgestrel

Thuốc 72h (Levonorgestrel) có tác dụng tốt nhất trong 3 ngày, trong khi thuốc 120h (Ulipristal Acetate) có tác dụng tốt nhất trong 5 ngày.

8. Ai không nên uống thuốc tránh thai khẩn cấp?

Người có tiền sử dị ứng nặng với các thành phần của thuốc, đang mang thai, hoặc có bệnh lý gan nặng nên tham khảo ý kiến bác sĩ.

9. Uống thuốc tránh thai khẩn cấp có ảnh hưởng đến que thử thai không?

Hormone trong thuốc tránh thai khẩn cấp không ảnh hưởng đến kết quả của que thử thai⁴⁴. Que thử thai đo hormone hCG, không phải hormone tránh thai.

10. Chậm kinh bao lâu thì nên đi khám bác sĩ?

Bạn nên đi khám bác sĩ nếu chậm kinh quá 3 tuần (kể cả khi thử thai âm tính) hoặc chậm kinh kèm theo đau bụng dữ dội hoặc chảy máu bất thường (ACOG, 2023).

7. Kết luận

Thuốc tránh thai khẩn cấp có làm chậm kinh không? Câu trả lời là có, và đây là một tác dụng phụ phổ biến do sự can thiệp của hormone liều cao vào chu kỳ nội tiết tố. Hiện tượng chậm kinh từ vài ngày đến 1 tuần là bình thường và thường không đáng ngại.

Tuy nhiên, ECP không phải là biện pháp ngừa thai thường xuyên. Lạm dụng thuốc có thể dẫn đến rối loạn nội tiết tố nghiêm trọng và các rủi ro sức khỏe khác. Hãy luôn theo dõi chu kỳ của mình cẩn thận sau khi dùng thuốc. Nếu kinh nguyệt bị chậm quá 1 tuần, hãy thử thai, và nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, việc đến gặp bác sĩ chuyên khoa là bắt buộc để đảm bảo an toàn cho sức khỏe sinh sản của bạn.