Thuốc tránh thai 120 giờ: Thông tin, Cơ chế hoạt động, Hiệu quả, Cách sử dụng và Tác dụng phụ

Thuốc tránh thai 120 giờ là một dạng viên uống tránh thai khẩn cấp (ECP), được sử dụng để ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ. Đây là một giải pháp y tế dự phòng, không phải là phương pháp phá thai, và hoạt động trước khi quá trình làm tổ của trứng đã thụ tinh xảy ra (Theo Tổ chức Y tế Thế giới – WHO, 2023).

Cơ chế hoạt động chính của thuốc là trì hoãn hoặc ngăn chặn quá trình rụng trứng (Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ – ACOG, 2022). Đặc điểm độc đáo của loại 120 giờ (thường chứa Ulipristal Acetate) là khả năng duy trì hiệu quả ức chế rụng trứng ngay cả khi nồng độ hormone lutein hóa (LH) đã bắt đầu tăng, một thời điểm mà các loại ECP khác (chứa Levonorgestrel) có thể giảm tác dụng.

Thuốc đạt hiệu quả tối đa khi sử dụng càng sớm càng tốt, với khả năng ngăn ngừa mang thai lên đến 98-99% nếu uống trong 24 giờ đầu (Theo Đại học Princeton, 2021). Mặc dù an toàn, việc sử dụng có thể gây ra các tác dụng phụ ngắn hạn như buồn nôn, đau đầu, hoặc rối loạn chu kỳ kinh nguyệt tạm thời, và không được dùng thay thế cho các biện pháp tránh thai chủ động hàng ngày.

1. Thuốc tránh thai 120 giờ được định nghĩa là gì?

Ảnh trên: Thuốc tránh thai 120 giờ

Thuốc tránh thai 120 giờ (hoặc 5 ngày) là một phương pháp tránh thai khẩn cấp (ECP) được sử dụng để ngăn ngừa mang thai sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ, có hiệu quả trong vòng 120 giờ (5 ngày) sau khi giao hợp (Theo Tổ chức Y tế Thế giới – WHO, 2023). Thuốc này thường chứa hoạt chất Ulipristal Acetate, một chất điều hòa thụ thể progesterone chọn lọc.

Thuốc được thiết kế để sử dụng trong các tình huống “khẩn cấp”, ví dụ như bao cao su bị rách, quên uống thuốc tránh thai hàng ngày, hoặc quan hệ tình dục không có biện pháp bảo vệ. Đây là một biện pháp can thiệp y tế quan trọng để giảm tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn.

Thuốc tránh thai 120 giờ có phải là thuốc phá thai không?

Thuốc tránh thai 120 giờ không phải là thuốc phá thai (Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ – ACOG, 2022). Thuốc tránh thai khẩn cấp (ECP) hoạt động bằng cách ngăn cản sự rụng trứng hoặc thụ tinh. Chúng không có tác dụng, nếu quá trình làm tổ của phôi thai đã bắt đầu.

Ngược lại, thuốc phá thai (như Mifepristone kết hợp Misoprostol) được sử dụng để chấm dứt một thai kỳ đã được xác nhận. Sự nhầm lẫn này là phổ biến, nhưng về mặt y học, hai loại thuốc này có cơ chế và mục đích sử dụng hoàn toàn khác biệt.

2. Cơ chế hoạt động của thuốc tránh thai 120 giờ

Thuốc tránh thai 120 giờ hoạt động như thế nào?

Ảnh trên: Thuốc tránh thai 120 giờ hoạt động chủ yếu bằng cách trì hoãn hoặc ức chế sự rụng trứng

Thuốc tránh thai 120 giờ hoạt động chủ yếu bằng cách trì hoãn hoặc ức chế sự rụng trứng (Theo Liên đoàn Sức khỏe Kế hoạch hóa Gia đình Quốc tế – IPPF, 2021). Bằng cách ức chế hoặc trì hoãn sự gia tăng đột ngột của hormone lutein hóa (LH) trước khi rụng trứng, thuốc ngăn không cho trứng chín và rụng khỏi buồng trứng.

Nếu không có trứng rụng, tinh trùng không thể gặp trứng để thụ tinh. Ngoài ra, thuốc cũng có thể làm đặc chất nhầy cổ tử cung, khiến tinh trùng khó di chuyển hơn để tiếp cận trứng.

So sánh thuốc tránh thai 120 giờ (Ulipristal Acetate) và 72 giờ (Levonorgestrel)

Sự khác biệt chính giữa hai loại thuốc tránh thai khẩn cấp phổ biến là hoạt chất, cửa sổ hiệu quả và cơ chế tác động khi nồng độ LH tăng cao.

Phân tích về Hoạt chất và Cửa sổ hiệu quả

– Thuốc 120 giờ (Ulipristal Acetate): Thường ở dạng viên 30mg. Đây là một chất điều hòa thụ thể progesterone chọn lọc (SPRM). Thuốc có hiệu quả khi sử dụng trong vòng 120 giờ (5 ngày) sau khi quan hệ (Theo Đại học Princeton, 2021).

– Thuốc 72 giờ (Levonorgestrel): Thường ở dạng viên 1.5mg. Đây là một hormone progestin tổng hợp. Thuốc có hiệu quả khi sử dụng trong vòng 72 giờ (3 ngày) sau khi quan hệ (Theo WHO, 2023).

Phân tích về Cơ chế tác động khi LH tăng

Ulipristal Acetate (120 giờ) duy trì khả năng ức chế rụng trứng ngay cả khi nồng độ LH đã bắt đầu tăng (Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Contraception, 2010). Ngược lại, Levonorgestrel (72 giờ) mất hiệu quả ngăn rụng trứng, nếu được sử dụng sau khi nồng độ LH đã bắt đầu tăng. Điều này mang lại lợi thế cho Ulipristal Acetate trong cửa sổ thời gian quan trọng trước khi rụng trứng.

Ảnh trên: Thuốc chứa Levonorgestrel

3. Hiệu quả của thuốc tránh thai 120 giờ

Thuốc tránh thai 120 giờ có hiệu quả không?

Thuốc tránh thai 120 giờ có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa mang thai, đặc biệt khi sử dụng càng sớm càng tốt sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ (Theo ACOG, 2022). Hiệu quả của thuốc giảm dần theo thời gian.

Tỷ lệ hiệu quả của thuốc 120 giờ là bao nhiêu?

Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy Ulipristal Acetate (120 giờ) giảm nguy cơ mang thai xuống còn khoảng 1-2% khi sử dụng trong vòng 120 giờ (Theo một phân tích tổng hợp của Cochrane Review, 2017). Tỷ lệ thất bại thấp hơn so với Levonorgestrel, đặc biệt khi sử dụng sau 72 giờ.

– Sử dụng trong 24 giờ đầu: Hiệu quả ngăn ngừa mang thai có thể đạt 98-99% (Theo Đại học Princeton, 2021).

– Sử dụng trong 72 giờ (3 ngày): Ulipristal Acetate được phát hiện là có hiệu quả cao hơn Levonorgestrel trong khung thời gian này (Theo ACOG, 2022).

– Sử dụng từ 72 đến 120 giờ: Đây là thời điểm mà Ulipristal Acetate thể hiện ưu thế rõ rệt, trong khi hiệu quả của Levonorgestrel đã giảm đáng kể (Theo NHS, 2023).

Các yếu tố nào làm giảm hiệu quả của thuốc?

Hiệu quả của thuốc 120 giờ có thể bị giảm bởi một số yếu tố, bao gồm chỉ số khối cơ thể (BMI) cao, tương tác thuốc, và thời điểm sử dụng so với thời điểm rụng trứng (Theo ACOG, 2022).

– Chỉ số khối cơ thể (BMI): Một số nghiên cứu chỉ ra rằng hiệu quả của thuốc tránh thai khẩn cấp, đặc biệt là Levonorgestrel, có thể giảm ở phụ nữ có BMI > 25 và giảm rõ rệt ở BMI > 30 (Theo Contraception, 2011). Ulipristal Acetate dường như duy trì hiệu quả tốt hơn ở mức BMI cao, nhưng vẫn có thể giảm hiệu quả.

– Thời điểm rụng trứng: Nếu việc quan hệ tình dục xảy ra ngay tại thời điểm rụng trứng hoặc sau khi trứng đã rụng, thuốc tránh thai khẩn cấp có thể không còn hiệu quả.

– Tương tác thuốc: Một số loại thuốc khác có thể làm giảm nồng độ của ECP trong máu.

Ảnh trên: Nôn mửa

– Nôn mửa: Nôn trong vòng 3 giờ sau khi uống thuốc có thể làm giảm hiệu quả.

4. Hướng dẫn sử dụng thuốc tránh thai 120 giờ

Cách sử dụng thuốc tránh thai 120 giờ?

Để sử dụng thuốc tránh thai 120 giờ, cần uống 1 viên (thường là 30mg Ulipristal Acetate) càng sớm càng tốt trong vòng 120 giờ (5 ngày) sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ (Theo Hướng dẫn của Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh – NHS, 2023). Thuốc có thể uống bất kỳ lúc nào trong ngày, trước hoặc sau bữa ăn.

Việc uống thuốc sớm là yếu tố then chốt. Dù thuốc có tác dụng trong 120 giờ, hiệu quả cao nhất đạt được khi uống trong 24 giờ đầu tiên.

Điều gì xảy ra nếu bị nôn sau khi uống thuốc?

Cần uống lặp lại một liều khác, nếu bị nôn trong vòng 3 giờ sau khi uống thuốc (Theo NHS, 2023). Nếu tình trạng nôn mửa xảy ra sau 3 giờ, thuốc đã có đủ thời gian để hấp thụ vào cơ thể và không cần uống liều thay thế. Người dùng nên liên hệ với dược sĩ hoặc bác sĩ để được tư vấn về việc lấy liều thứ hai.

Uống thuốc 120 giờ khi đang cho con bú có được không?

Phụ nữ đang cho con bú cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc 120 giờ chứa Ulipristal Acetate (Theo ACOG, 2022). Hoạt chất Ulipristal Acetate được bài tiết qua sữa mẹ.

Các hướng dẫn y tế khuyến nghị rằng sau khi uống Ulipristal Acetate, phụ nữ nên vắt và bỏ sữa mẹ trong ít nhất 1 tuần (Theo thông tin kê đơn của Ella – FDA, 2021). Đối với Levonorgestrel (72 giờ), thời gian vắt và bỏ sữa thường ngắn hơn nhiều hoặc không cần thiết, tùy thuộc vào khuyến cáo của bác sĩ.

Ảnh trên: Phụ nữ đang cho con bú cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc

5. Tác dụng phụ của thuốc tránh thai 120 giờ

Các tác dụng phụ phổ biến của thuốc 120 giờ là gì?

Các tác dụng phụ phổ biến nhất của thuốc 120 giờ thường ở mức độ nhẹ và tự hết, bao gồm: buồn nôn, đau đầu, đau bụng, mệt mỏi và thay đổi chu kỳ kinh nguyệt (Theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ – FDA, 2021). Các tác dụng phụ này tương tự như các loại thuốc tránh thai khẩn cấp khác.

Dưới đây là các tác dụng phụ phổ biến theo dữ liệu lâm sàng:

– Đau đầu: Ghi nhận ở khoảng 18% người dùng (FDA, 2021).

– Đau bụng (bao gồm đau bụng dưới): Ghi nhận ở khoảng 12% người dùng (FDA, 2021).

– Buồn nôn: Ghi nhận ở khoảng 12% người dùng (FDA, 2021).

– Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt (Dysmenorrhea): Ghi nhận ở khoảng 9% người dùng (FDA, 2021).

– Mệt mỏi và Chóng mặt: Ghi nhận với tỷ lệ thấp hơn.

Ảnh trên: Mệt mỏi và Chóng mặt

Uống thuốc 120 giờ ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt như thế nào?

Thuốc tránh thai 120 giờ có thể khiến chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo đến sớm hơn hoặc muộn hơn vài ngày so với dự kiến (Theo ACOG, 2022). Một số người dùng cũng có thể bị ra máu lấm tấm (spotting) bất thường trước kỳ kinh tiếp theo.

Nếu chu kỳ kinh tiếp theo bị trễ hơn 7 ngày so với dự kiến, người dùng nên thực hiện xét nghiệm thử thai để chắc chắn rằng việc tránh thai đã thành công.

Uống thuốc 120 giờ có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản không?

Việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, ngay cả khi lặp lại, không gây ảnh hưởng lâu dài đến khả năng sinh sản trong tương lai (Theo WHO, 2023). Thuốc chỉ có tác dụng ngăn ngừa mang thai trong một chu kỳ cụ thể và không tích tụ trong cơ thể. Khả năng sinh sản bình thường sẽ trở lại ngay sau đó.

6. Tương tác thuốc và chống chỉ định

Những loại thuốc nào tương tác với thuốc 120 giờ?

Các loại thuốc làm giảm hiệu quả của thuốc 120 giờ bao gồm: các thuốc gây cảm ứng enzyme gan, làm tăng tốc độ chuyển hóa Ulipristal Acetate (Theo NHS, 2023).

Các nhóm thuốc chính cần lưu ý bao gồm:

Ảnh trên: Thuốc Barbiturates

– Thuốc điều trị động kinh: Ví dụ: Barbiturates, Phenytoin, Primidone, Carbamazepine.

– Thuốc điều trị HIV/AIDS: Ví dụ: Ritonavir, Efavirenz, Nevirapine.

– Thuốc kháng sinh/kháng nấm: Ví dụ: Rifampicin, Rifabutin, Griseofulvin.

– Thảo dược: John’s Wort (Cỏ Thánh John).

Nếu đang sử dụng các loại thuốc này, hiệu quả của thuốc 120 giờ có thể bị giảm đáng kể. Người dùng cần thông báo cho bác sĩ để có thể cần điều chỉnh liều lượng hoặc sử dụng biện pháp thay thế (ví dụ: đặt vòng tránh thai bằng đồng).

Ai không nên sử dụng thuốc 120 giờ?

Những người có tiền sử dị ứng với Ulipristal Acetate hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc không nên sử dụng (Theo ACOG, 2022). Ngoài ra, thuốc này chống chỉ định cho những người đã được xác nhận là đang mang thai, vì thuốc không có tác dụng phá thai và chưa có đủ dữ liệu về an toàn cho thai nhi.

Những bệnh nhân bị hen suyễn nặng không kiểm soát được bằng glucocorticoid đường uống cũng cần thận trọng khi sử dụng, do Ulipristal Acetate có thể có tác động lên thụ thể glucocorticoid.

7. Lạm dụng thuốc tránh thai 120 giờ

Có nên dùng thuốc tránh thai 120 giờ thường xuyên không?

Thuốc tránh thai 120 giờ không được khuyến cáo sử dụng như một biện pháp tránh thai thường xuyên (Theo WHO, 2023). Thuốc này được gọi là “khẩn cấp” vì nó được thiết kế cho các tình huống đột xuất, không lường trước.

Tại sao không nên lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp?

Ảnh trên: Thuốc tránh thai khẩn cấp

Việc lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp không được khuyến khích vì hai lý do chính: hiệu quả thấp hơn và chi phí cao hơn so với các phương pháp tránh thai chủ động (Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ – CDC, 2022).

1. Hiệu quả: Các phương pháp tránh thai chủ động (như thuốc hàng ngày, vòng tránh thai, cấy que) có tỷ lệ hiệu quả lên đến 99% khi sử dụng đúng cách. Thuốc khẩn cấp, dù hiệu quả, vẫn có tỷ lệ thất bại cao hơn.

2. Tác dụng phụ: Sử dụng lặp đi lặp lại thuốc khẩn cấp có thể gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt nghiêm trọng và tăng tần suất các tác dụng phụ như buồn nôn, đau đầu.

3. Bảo vệ: Thuốc khẩn cấp không bảo vệ khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs).

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, các phương pháp tránh thai chủ động như bao cao su hoặc thuốc tránh thai hàng ngày vẫn là lựa chọn hàng đầu. Nếu bạn đang tìm kiếm các biện pháp bảo vệ chủ động, việc lựa chọn sản phẩm chất lượng là rất quan trọng. Shop người lớn chính hãng là một địa chỉ uy tín tại Việt Nam, với hơn 100.000 khách hàng, cung cấp các sản phẩm hỗ trợ sức khỏe sinh sản với cam kết tư vấn tận tâm và giao hàng siêu kín đáo, bảo vệ tuyệt đối sự riêng tư của bạn.

Ảnh trên: Bao cao su mỏng bcs sagami 0.01

8. Câu hỏi thường gặp

1. Bao lâu thì biết uống thuốc tránh thai 120 giờ thành công?

Bạn sẽ biết việc uống thuốc thành công khi chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo của bạn diễn ra bình thường (Theo NHS, 2023). Nếu kỳ kinh bị trễ quá 7 ngày, bạn nên làm xét nghiệm thử thai.

2. Uống thuốc 120 giờ có thai được không?

Thuốc 120 giờ có tỷ lệ thất bại nhỏ, khoảng 1-2% ngay cả khi sử dụng đúng cách (Theo ACOG, 2022). Không có biện pháp tránh thai khẩn cấp nào đảm bảo hiệu quả 100%.

3. Thuốc tránh thai 120 giờ có tác dụng trong bao lâu?

Thuốc có tác dụng ngăn ngừa mang thai cho các lần quan hệ tình dục không được bảo vệ xảy ra trong vòng 120 giờ (5 ngày) trước khi uống thuốc (Theo WHO, 2023). Thuốc không bảo vệ cho các lần quan hệ xảy ra sau khi đã uống thuốc.

4. Uống 2 viên thuốc tránh thai 120 giờ cùng lúc có sao không?

Việc uống 2 viên thuốc 120 giờ (Ulipristal Acetate) cùng lúc không làm tăng hiệu quả tránh thai mà có thể làm tăng nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của các tác dụng phụ (Theo FDA, 2021). Cần tuân thủ đúng liều lượng 1 viên duy nhất.

Ảnh trên: Uống 2 viên thuốc 120 giờ cùng lúc không làm tăng hiệu quả tránh thai

5. Thuốc 120 giờ có an toàn không?

Thuốc 120 giờ (Ulipristal Acetate) được coi là rất an toàn để sử dụng khẩn cấp (Theo WHO, 2023). Các tác dụng phụ nghiêm trọng rất hiếm gặp và hầu hết các tác dụng phụ phổ biến đều ở mức độ nhẹ.

6. Uống thuốc 120 giờ xong có cần dùng biện pháp khác không?

Cần sử dụng một biện pháp tránh thai rào cản (như bao cao su) cho tất cả các lần quan hệ tình dục trong phần còn lại của chu kỳ kinh nguyệt (Theo ACOG, 2022). Thuốc 120 giờ chỉ trì hoãn rụng trứng, không ngăn cản vĩnh viễn trong chu kỳ đó.

7. Có thể mua thuốc 120 giờ ở đâu?

Thuốc 120 giờ (Ulipristal Acetate) thường yêu cầu đơn thuốc của bác sĩ tại nhiều quốc gia, trong khi Levonorgestrel (72 giờ) thường được bán không kê đơn (OTC) (Theo IPPF, 2021). Quy định có thể khác nhau tùy theo luật pháp địa phương.

8. Uống thuốc 120 giờ bị trễ kinh bao lâu là bình thường?

Việc trễ kinh đến 7 ngày sau khi uống thuốc 120 giờ được coi là bình thường (Theo NHS, 2023). Nếu trễ hơn 7 ngày, hoặc kỳ kinh ngắn/nhẹ hơn bất thường, cần kiểm tra thai.

9. Thời điểm tốt nhất để uống thuốc 120 giờ là khi nào?

Thời điểm tốt nhất để uống thuốc 120 giờ là càng sớm càng tốt sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ (Theo WHO, 2023). Hiệu quả cao nhất khi uống trong 24 giờ đầu.

10. Thuốc 120 giờ có bảo vệ khỏi STIs không?

Thuốc 120 giờ không bảo vệ khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs), bao gồm cả HIV (Theo CDC, 2022). Chỉ có bao cao su mới có thể làm giảm nguy cơ lây nhiễm STIs.

Ảnh trên: Bao cao su sagami 0.02 mm hộp 12 cái

9. Kết luận

Thuốc tránh thai 120 giờ (Ulipristal Acetate) là một biện pháp y tế dự phòng quan trọng và hiệu quả để ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn, khi được sử dụng đúng cách trong vòng 5 ngày sau khi quan hệ không được bảo vệ. Cơ chế chính của thuốc là trì hoãn rụng trứng và thuốc được chứng minh là an toàn cho người sử dụng.

Tuy nhiên, đây là giải pháp “khẩn cấp” và không nên bị lạm dụng hoặc thay thế cho các phương pháp tránh thai chủ động, thường xuyên. Việc hiểu rõ về cơ chế, hiệu quả, tác dụng phụ và các tương tác thuốc là điều cần thiết để đảm bảo an toàn sức khỏe sinh sản. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, người dùng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ chuyên môn.