Chiều cuối tuần, trong một quán cà phê quen, cô bạn thân tên Lan của tôi bỗng thở dài thườn thượt. Tôi gạt ly cà phê qua một bên, hỏi nhỏ: “Sao thế bà? Trông thất tình quá vậy”. Lan lắc đầu, đôi mắt nhìn xa xăm: “Không, chỉ là tao đang suy nghĩ vẩn vơ thôi. Tháng này là Tháng Tự hào (Pride Month), tao thấy khắp nơi đều có cờ lục sắc, các hoạt động tôn vinh cộng đồng LGBTQ+. Tao thấy vui cho họ, thật sự. Nhưng tao cũng chợt nghĩ, tại sao không có ‘Tháng Tự hào cho người dị tính’ nhỉ? Chẳng lẽ dị tính là một điều hiển nhiên đến mức không cần được nói đến sao?”.
Câu hỏi của Lan khiến tôi khựng lại. Đúng thật. Chúng ta thường mặc định rằng ai cũng là người dị tính cho đến khi họ chứng minh điều ngược lại. Chúng ta nói về “trai thẳng”, “gái thẳng” như một tiêu chuẩn, một vạch xuất phát. Nhưng chính sự “hiển nhiên” đó đôi khi lại che lấp đi rất nhiều câu chuyện, nhiều góc khuất, nhiều áp lực và cả những vẻ đẹp độc đáo của chính những người dị tính. Dị tính là sao? Có phải chỉ đơn giản là “nam yêu nữ, nữ yêu nam” hay không? Hay đằng sau đó là cả một vũ trụ tâm lý, xã hội và cảm xúc phức tạp mà chúng ta, dù là người trong cuộc hay ngoài cuộc, cũng chưa chắc đã hiểu hết?
Hành trình hôm nay, chúng ta hãy cùng nhau tạm gác lại những định kiến quen thuộc, để thật sự lắng nghe và khám phá câu chuyện về những người dị tính. Một câu chuyện tưởng chừng quen thuộc nhưng lại ẩn chứa vô vàn điều đặc biệt, thú vị và đáng để suy ngẫm. Có lẽ sau bài viết này, bạn sẽ nhận ra, việc hiểu về dị tính cũng quan trọng và sâu sắc không kém gì việc tìm hiểu về bất kỳ xu hướng tính dục nào khác.
Ảnh trên: Bạn hiểu thể nào là Dị tính
1. Vậy chính xác thì dị tính là sao? Một định nghĩa không chỉ nằm trong từ điển
Để bắt đầu, chúng ta cần một định nghĩa cơ bản nhất. Dị tính, hay dị tính luyến ái (tiếng Anh: heterosexuality), là thuật ngữ mô tả sự hấp dẫn về mặt tình cảm, lãng mạn, và/hoặc tình dục chủ yếu đối với những người khác giới. Nói một cách dân dã và quen thuộc nhất, đó là khi một người nam bị thu hút bởi một người nữ, và ngược lại.
Nhưng nếu chỉ dừng lại ở đây thì thật là thiếu sót.
1.1. “Dị” và “Tính” có nghĩa là gì?
Từ dị tính được ghép từ hai chữ Hán Việt: “dị” (異) nghĩa là khác, khác biệt và “tính” (性) ở đây chỉ giới tính. Tương tự, “hetero” trong heterosexual là gì bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp, cũng có nghĩa là “khác”. Vậy, về mặt ngữ nghĩa, dị tính chính là sự hấp dẫn hướng về “giới tính khác”.
1.2. Hơn cả sự hấp dẫn thể xác
Điều quan trọng cần nhấn mạnh là xu hướng tính dục không chỉ gói gọn trong hành vi tình dục. Một người dị tính không chỉ đơn thuần muốn quan hệ tình dục với người khác giới. Sự hấp dẫn đó còn bao gồm:
Hấp dẫn lãng mạn: Mong muốn xây dựng một mối quan hệ tình cảm, chia sẻ, gắn bó và yêu đương với người khác giới.
Hấp dẫn cảm xúc: Cảm thấy có sự kết nối sâu sắc về mặt tinh thần, thấu hiểu và đồng điệu với một người khác giới.
Hấp dẫn thẩm mỹ: Thấy vẻ đẹp ngoại hình của người khác giới có sức lôi cuốn.
Một người có thể cảm nhận tất cả các loại hấp dẫn này, hoặc chỉ một vài trong số đó. Đây chính là điểm khởi đầu cho sự đa dạng ngay trong chính cộng đồng những người dị tính.
2. Làm sao để biết mình là người dị tính? Hành trình tự nhận thức
Ảnh trên: Được xác nhận sau qua cả 1 quá trình
Nghe có vẻ buồn cười phải không? Ai mà lại không biết mình có “thẳng” hay không chứ? Nhưng thực tế phức tạp hơn vậy. Rất nhiều người, đặc biệt là ở lứa tuổi dậy thì, từng có những khoảnh khắc bối rối về chính xu hướng tính dục của mình.
Hãy nghĩ về cậu bé Tùng, 15 tuổi, thấy cậu bạn thân cùng lớp thật đẹp trai và ngưỡng mộ. Cậu có thể thoáng nghĩ: “Liệu mình có thích con trai không?”. Hoặc cô bé Mai, 16 tuổi, có một tình bạn cực kỳ thân thiết và gắn bó với cô bạn gái, đến mức đôi khi tự hỏi liệu đó có phải là tình yêu.
Sự thật là, việc nhận thức về xu hướng tính dục của một người là một quá trình, không phải là một công tắc bật/tắt. Nó được hình thành từ những rung động đầu đời, những hình mẫu trong phim ảnh, những câu chuyện được nghe kể và quan trọng nhất là cảm xúc thật sự bên trong. Việc bạn ngưỡng mộ một người cùng giới không tự động biến bạn thành người đồng tính. Việc bạn chưa từng “crush” ai khác giới không có nghĩa bạn không phải người dị tính. Đôi khi, chỉ đơn giản là bạn chưa gặp đúng người, hoặc những cảm xúc đó chưa đủ mạnh mẽ để bạn nhận ra.
Vậy nên, câu trả lời cho “Làm sao để biết?” chính là: Hãy lắng nghe trái tim mình. Sự hấp dẫn bền bỉ, tự nhiên và mang lại cho bạn cảm giác “đúng đắn” nhất theo thời gian sẽ là câu trả lời rõ ràng nhất.
3. Đặc điểm của người dị tính: Phá vỡ những khuôn mẫu
Xã hội thường gán cho người dị tính những “đặc điểm” rập khuôn. Nam giới dị tính phải mạnh mẽ, quyết đoán, là trụ cột. Phụ nữ dị tính phải dịu dàng, chăm sóc, giỏi việc nhà. Đây là những định kiến giới nguy hiểm, trói buộc con người vào những chiếc hộp chật chội.
Sự thật là, đặc điểm người dị tính đa dạng như chính con người họ vậy. Có những chàng trai dị tính yêu màu hồng, thích nấu ăn, và khóc khi xem một bộ phim lãng mạn. Có những cô gái dị tính đam mê tốc độ, thích lãnh đạo và không mặn mà với việc bếp núc. Tính cách, sở thích và năng lực của một người không hề liên quan đến việc họ yêu ai. Việc nhận ra điều này giúp chúng ta tôn trọng sự đa dạng trong chính cộng đồng chiếm đa số, giải phóng cả nam và nữ khỏi những kỳ vọng phi thực tế.
4. Tâm lý người dị tính: Không phải lúc nào cũng là một con đường trải hoa hồng
Chúng ta thường nghe về những khó khăn tâm lý của cộng đồng LGBTQ+, nhưng ít ai nói về tâm lý người dị tính. Nghe có vẻ lạ, nhưng việc thuộc về số đông cũng mang đến những áp lực rất riêng.
4.1. Áp lực từ “Dị tính mặc định” (Heteronormativity)
Đây là một khái niệm xã hội học cực kỳ quan trọng. Dị tính mặc định là một hệ thống niềm tin, giả định và cấu trúc xã hội coi dị tính luyến ái là xu hướng tính dục duy nhất, tự nhiên và chuẩn mực. Nó hiện diện ở khắp mọi nơi:
Trong những câu hỏi vô tư của họ hàng: “Bao giờ lấy chồng/vợ?”, “Có người yêu chưa?”.
Trong các biểu mẫu hành chính chỉ có ô “Nam” và “Nữ”.
Trong hầu hết các câu chuyện tình yêu trên phim ảnh, sách báo đều là về một cặp đôi nam-nữ.
Áp lực này khiến nhiều người dị tính cảm thấy mình phải đi theo một “lộ trình” đã được vạch sẵn: học xong -> có công việc ổn định -> yêu đương -> kết hôn trước 30 tuổi -> sinh con. Bất kỳ ai đi chệch khỏi con đường này đều có thể bị xem là “kỳ quặc” hoặc “thất bại”. Anh chàng 35 tuổi chưa muốn lấy vợ bị giục giã, cô gái 32 tuổi tập trung cho sự nghiệp bị coi là “kén cá chọn canh”. Đây là một gánh nặng tâm lý vô hình nhưng vô cùng nặng nề.
4.2. Áp lực về vai trò giới
Như đã nói ở trên, người dị tính thường bị ép vào những vai trò giới cứng nhắc. Đàn ông phải gánh vác kinh tế, không được yếu đuối. Phụ nữ phải hy sinh cho gia đình, đặt sự nghiệp xuống hàng thứ yếu. Điều này tạo ra sự bất bình đẳng và mệt mỏi cho cả hai phía trong một mối quan hệ dị tính.
Ảnh trên: Áp lực từ xã hội
5. Tình yêu dị tính trong xã hội hiện đại: Những chuyển mình mạnh mẽ
Tình yêu dị tính ngày nay đã khác xa so với thế hệ ông bà, cha mẹ chúng ta. Sự bình đẳng giới ngày càng được đề cao đã tạo ra những thay đổi tích cực.
Trong một mối quan hệ dị tính hiện đại và lành mạnh, cả hai người đều là những đối tác bình đẳng. Họ cùng nhau chia sẻ trách nhiệm tài chính, cùng nhau làm việc nhà, cùng nhau chăm sóc con cái. Người đàn ông có thể nghỉ làm để chăm con, và người phụ nữ có thể là CEO của một tập đoàn lớn. Tình yêu không còn là sự “bảo bọc” hay “nương tựa”, mà là sự đồng hành, hỗ trợ và cùng nhau phát triển.
Sự thay đổi này là một tín hiệu đáng mừng, cho thấy thế hệ trẻ Việt Nam đang dần phá bỏ những định kiến cũ kỹ để xây dựng những mối quan hệ bền vững và hạnh phúc hơn dựa trên sự tôn trọng và thấu hiểu lẫn nhau.
6. So sánh dị tính và song tính, đồng tính: Tất cả đều là xu hướng tính dục tự nhiên
Để hiểu rõ hơn dị tính là sao, việc đặt nó trong mối tương quan với các xu hướng tính dục khác là cần thiết.
Dị tính (Heterosexual): Hấp dẫn bởi người khác giới.
Đồng tính (Homosexual): Hấp dẫn bởi người cùng giới (gay, lesbian).
Song tính (Bisexual): Hấp dẫn bởi cả người cùng giới và khác giới.
Điều quan trọng nhất cần ghi nhớ là: không có xu hướng tính dục nào là “bình thường” hay “bất thường”, “tốt hơn” hay “xấu hơn”. Chúng đều là những biểu hiện tự nhiên và đa dạng của bản chất con người. Việc so sánh dị tính và song tính hay đồng tính không phải để phán xét, mà là để thấy được bức tranh toàn cảnh về sự đa dạng của tình yêu và sự hấp dẫn. Tôn trọng sự khác biệt chính là chìa khóa để xây dựng một xã hội văn minh và nhân ái.
7. “特権” (Đặc quyền) của người dị tính: Nhận thức để thấu cảm hơn
Ảnh trên: Thấu hiểu nhiều hơn
Thẳng thắn mà nói, là một người dị tính, bạn đang được hưởng những “đặc quyền” (privilege) mà bạn có thể không nhận ra. Đây không phải là một lời buộc tội, mà là một sự thật xã hội cần được nhìn nhận.
Bạn có thể công khai nắm tay người yêu ngoài đường mà không sợ bị dị nghị, chỉ trỏ.
Bạn có thể thoải mái kể về người yêu của mình với gia đình, đồng nghiệp mà không sợ bị kỳ thị hay sa thải.
Cuộc hôn nhân của bạn được pháp luật công nhận và bảo vệ ở hầu hết mọi nơi.
Bạn không bao giờ phải “công khai” (come out) xu hướng tính dục của mình.
Nhận thức được những đặc quyền này không phải để cảm thấy tội lỗi. Nó giúp bạn thấu cảm hơn với những khó khăn mà bạn bè, người thân trong cộng đồng LGBTQ+ phải đối mặt hàng ngày. Nó biến bạn từ một người ngoài cuộc thành một người đồng minh (ally) mạnh mẽ và tử tế.
8. Đời sống tình dục của người dị tính: Vượt qua những lầm tưởng
Ảnh trên: Đời sống tình dục
Đây là một khía cạnh cực kỳ quan trọng và cũng là nơi chứa đựng nhiều hiểu lầm nhất. Xã hội thường có những quan niệm sai lầm về tình dục dị tính, ví dụ như tình dục chỉ nhằm mục đích sinh sản, hoặc nam giới luôn có ham muốn cao hơn nữ giới.
Sự thật là, tình dục là một phần quan trọng của sự kết nối, niềm vui và sự thân mật trong một mối quan hệ dị tính. Nó không chỉ là hành vi thể xác, mà còn là sự giao tiếp, khám phá và thể hiện tình yêu. Một đời sống tình dục viên mãn được xây dựng dựa trên:
Sự đồng thuận và tôn trọng: Cả hai phải thật sự mong muốn và cảm thấy thoải mái.
Giao tiếp cởi mở: Nói cho nhau nghe về những gì mình thích, không thích, những mong muốn và cả những giới hạn.
An toàn là trên hết: Luôn ý thức về các biện pháp tránh thai và phòng chống các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Không ngừng khám phá: Tình dục cũng giống như tình yêu, cần được “làm mới” để không trở nên nhàm chán.
Đôi khi, việc cùng nhau khám phá có thể bắt đầu từ những điều nhỏ bé nhất, tìm kiếm những công cụ hỗ trợ để gia tăng trải nghiệm và giữ cho ngọn lửa đam mê luôn rực cháy. Để hành trình khám phá này thêm thăng hoa và an toàn, việc lựa chọn những sản phẩm chất lượng là vô cùng cần thiết. Từ một chiếc bao cao su siêu mỏng để cảm nhận chân thật mà vẫn đảm bảo an toàn tuyệt đối, đến một món đồ chơi táo bạo hơn như dương vật giả giúp cả hai cùng tìm ra những khoái cảm mới lạ. Điều quan trọng là tìm đến một nơi cung cấp đáng tin cậy. Rất nhiều cặp đôi đã lựa chọn và tin tưởng Quân Tử Nhỏ, một trong những shop người lớn uy tín số 1 Việt Nam. Với hơn 100.000 khách hàng đã phục vụ, đội ngũ tư vấn tận tâm và chính sách giao hàng siêu kín đáo, đây có thể là người bạn đồng hành đáng tin cậy trên hành trình khám phá và hâm nóng tình yêu của bạn.
9. Người dị tính có cần phải “tự hào” không?
Quay trở lại với câu hỏi của Lan ở đầu bài viết. Liệu có cần một “Tháng Tự hào Dị tính”? Câu trả lời có lẽ là không, và lý do rất đơn giản. Các cuộc diễu hành Tự hào (Pride Parade) ra đời từ lịch sử đấu tranh chống lại sự áp bức, kỳ thị và bất công của cộng đồng LGBTQ+. Họ tự hào vì họ đã dám sống thật với bản thân mình bất chấp sự phản đối của xã hội.
Người dị tính không cần một cuộc diễu hành như vậy, vì họ chưa bao giờ phải trải qua sự áp bức mang tính hệ thống chỉ vì xu hướng tính dục của mình. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bạn không thể tự hào về bản thân. Hãy tự hào về khả năng yêu thương, kết nối và xây dựng những mối quan hệ lành mạnh. Hãy tự hào khi bạn là một người cha, người mẹ, người bạn, người đồng nghiệp tốt. Và quan trọng nhất, hãy tự hào khi bạn trở thành một người đồng minh, sử dụng tiếng nói và đặc quyền của mình để ủng hộ cho sự bình đẳng của tất cả mọi người, dù họ thuộc xu hướng tính dục nào.
10. Kết luận: Hiểu về dị tính là hiểu về chính con người
Hành trình tìm hiểu dị tính là sao cuối cùng lại dẫn chúng ta đến một kết luận sâu sắc hơn: đó là hành trình tìm hiểu về con người. Dị tính không phải là một “tiêu chuẩn” cứng nhắc hay một trạng thái “bình thường” nhàm chán. Nó cũng đa dạng, phức tạp, đầy màu sắc và ẩn chứa nhiều câu chuyện hỉ, nộ, ái, ố như bất kỳ xu hướng tính dục nào khác.
Việc thấu hiểu về người dị tính không chỉ giúp chính những người trong cuộc giải phóng bản thân khỏi những áp lực vô hình, mà còn giúp tất cả chúng ta có cái nhìn bao dung, đa chiều và nhân văn hơn về thế giới xung quanh. Khi chúng ta ngừng việc coi dị tính là “mặc định” và bắt đầu nhìn nhận nó như một phần quan trọng trong bức tranh đa sắc của các xu hướng tính dục, đó là lúc chúng ta thật sự bắt đầu cuộc đối thoại về sự bình đẳng, tôn trọng và tình yêu thương đích thực. Hy vọng rằng, sau bài viết này, bạn không chỉ có câu trả lời cho câu hỏi “dị tính là sao”, mà còn có thêm sự thấu cảm để kết nối sâu sắc hơn với những người xung quanh, và với chính bản thân mình.