Bách Hợp: Định nghĩa, Nguồn gốc, Đặc điểm và Biểu hiện trong Văn hóa Đồng tính nữ

Bách hợp là một thuật ngữ văn hóa có nguồn gốc từ Hán Việt, được sử dụng để chỉ mối quan hệ tình cảm, lãng mạn và/hoặc tình dục giữa hai người phụ nữ. Theo Trung tâm ICS (2021), thuật ngữ này không chỉ tương đương với “lesbian” trong văn hóa phương Tây mà còn mang những sắc thái riêng biệt, gắn liền với các câu chuyện văn học và cộng đồng mạng. Nguồn gốc của thuật ngữ “bách hợp” xuất phát từ văn học Trung Quốc, cụ thể là các tác phẩm tiểu thuyết, truyện tranh (manhua) và phim ảnh khai thác chủ đề tình yêu đồng giới nữ. Sự du nhập và phổ biến của các sản phẩm văn hóa này đã định hình nên một khái niệm riêng biệt, được cộng đồng yêu thích và sử dụng rộng rãi tại Việt Nam. Các mối quan hệ bách hợp thường được khắc họa với những đặc điểm tâm lý và tình cảm sâu sắc, phức tạp, đi kèm với hệ thống thuật ngữ riêng như “công” (top) và “thụ” (bottom) để mô tả vai trò trong mối quan hệ. Biểu hiện của văn hóa bách hợp trong đời sống hiện đại rất đa dạng, từ các diễn đàn, hội nhóm trực tuyến đến các tác phẩm nghệ thuật và hoạt động cộng đồng.

1. Bách Hợp Là Gì? Phân Biệt Với Thuật Ngữ “Đồng Tính Nữ”

Ảnh trên: Bách Hợp

Định nghĩa chính xác của bách hợp là một thuật ngữ văn hóa dùng để chỉ mối quan hệ tình cảm lãng mạn và thân mật giữa những người phụ nữ, có nguồn gốc từ các tác phẩm văn học và nghệ thuật châu Á. Theo Viện Nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường (iSEE, 2022), thuật ngữ này mang sắc thái lãng mạn và thẩm mỹ cao, thường được cộng đồng mạng và những người yêu thích văn hóa phương Đông sử dụng.

Mặc dù “bách hợp” và “đồng tính nữ” (lesbian) đều mô tả xu hướng tính dục đồng giới ở nữ, chúng có sự khác biệt về nguồn gốc và ngữ cảnh sử dụng.

– Đồng tính nữ (Lesbian): Đây là một thuật ngữ khoa học và xã hội học có nguồn gốc phương Tây, dùng để chỉ những người phụ nữ có hấp dẫn về mặt tình cảm, lãng mạn hoặc/và tình dục với những người phụ nữ khác. Thuật ngữ này mang tính nhận dạng bản thân và thuộc về cộng đồng LGBTQ+ toàn cầu.

– Bách hợp: Thuật ngữ này mang tính văn hóa và cộng đồng nhiều hơn. Nó không chỉ là một danh tính mà còn là một thể loại (genre) trong văn học, phim ảnh, và nghệ thuật. Theo một phân tích của Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM (2021), người sử dụng từ “bách hợp” thường có sự gắn kết với các sản phẩm văn hóa cụ thể.

Sự khác biệt này cho thấy sự đa dạng trong cách cộng đồng tự định danh và biểu đạt, phản ánh sự giao thoa văn hóa trong bối cảnh hiện đại. Tiếp theo, việc tìm hiểu nguồn gốc lịch sử sẽ làm rõ hơn về sắc thái độc đáo của thuật ngữ này.

2. Nguồn Gốc Lịch Sử Của Thuật Ngữ Bách Hợp Đến Từ Đâu?

Ảnh trên: “Yurizoku” (Bách hợp tộc)

Nguồn gốc của thuật ngữ “bách hợp” (百合) bắt nguồn từ Nhật Bản vào những năm 1970 trong cộng đồng tạp chí dành cho người đồng tính nam, sau đó lan rộng sang văn học và văn hóa đại chúng Trung Quốc trước khi du nhập vào Việt Nam. Ban đầu, từ “yuri” (phiên âm của bách hợp trong tiếng Nhật) được dùng để chỉ các mối quan hệ lãng mạn giữa nữ giới.

Quá trình phát triển và du nhập có thể được chia thành các giai đoạn chính:

– Giai đoạn khởi phát (Nhật Bản, thập niên 70): Thuật ngữ “Yurizoku” (Bách hợp tộc) được biên tập viên của tạp chí Barazoku sử dụng để gọi các độc giả nữ đồng tính, đối xứng với “Barazoku” (Tường vi tộc) chỉ nam đồng tính.

– Giai đoạn phát triển (Trung Quốc, thập niên 90 – 2000): Khi văn hóa manga/anime Nhật Bản du nhập vào Trung Quốc, thuật ngữ “bách hợp” (bǎihé) được dùng để dịch “yuri”. Nó nhanh chóng trở thành một thể loại phổ biến trong tiểu thuyết mạng (web novel), truyện tranh (manhua), và phim truyền hình.

– Giai đoạn du nhập (Việt Nam, từ 2010 đến nay): Thông qua Internet và các diễn đàn dịch thuật, văn hóa bách hợp từ Trung Quốc đã lan tỏa mạnh mẽ đến Việt Nam. Cộng đồng người hâm mộ đã hình thành và phát triển, sử dụng “bách hợp” như một thuật ngữ quen thuộc để chỉ thể loại và các mối quan hệ đồng tính nữ.

Sự phát triển này cho thấy “bách hợp” không chỉ là một từ ngữ đơn thuần mà còn là một hiện tượng văn hóa xuyên quốc gia. Từ nguồn gốc này, các đặc điểm nhận diện của một mối quan hệ bách hợp cũng dần được định hình.

3. Các Đặc Điểm Nhận Diện Của Một Mối Quan Hợp Bách Hợp Là Gì?

Ảnh trên: Phân định vai trò “Công” và “Thụ”

Một mối quan hệ bách hợp được nhận diện thông qua các đặc điểm về sự kết nối cảm xúc sâu sắc, sự lãng mạn hóa trong biểu đạt tình cảm, và việc sử dụng hệ thống thuật ngữ, vai trò riêng biệt trong cộng đồng. Các đặc điểm này thường được phản ánh từ các tác phẩm văn hóa gốc.

Dưới đây là 3 đặc điểm chính:

– Kết nối cảm xúc và tâm lý: Theo các nhà xã hội học phân tích về văn hóa fandom (2023), các câu chuyện bách hợp thường tập trung khai thác sâu vào sự đồng điệu tâm hồn, sự thấu hiểu và kết nối tinh thần giữa hai nhân vật nữ. Yếu tố này thường được đặt nặng hơn so với sự hấp dẫn thể xác thuần túy.

– Sự lãng mạn hóa và thẩm mỹ hóa: Các mối quan hệ bách hợp thường được miêu tả một cách nên thơ, lãng mạn và có tính thẩm mỹ cao. Cách biểu đạt tình yêu thường tinh tế, nhẹ nhàng, phù hợp với thẩm mỹ của độc giả nữ.

– Phân định vai trò “Công” và “Thụ”: Trong cộng đồng bách hợp, thuật ngữ “công” (gōng – top) và “thụ” (shòu – bottom) được mượn từ văn hóa đam mỹ (đồng tính nam) để chỉ vai trò chủ động và bị động trong mối quan hệ, bao gồm cả trong tương tác tình cảm và tình dục. Tuy nhiên, nhiều mối quan hệ hiện đại không phân định rạch ròi vai trò này.

Những đặc điểm này không chỉ giúp nhận diện mà còn cho thấy sự đa dạng và phức tạp trong các mối quan hệ đồng tính nữ. Sự thể hiện của chúng trong văn hóa đại chúng chính là yếu tố then chốt giúp thuật ngữ này trở nên phổ biến.

4. Sự Thể Hiện Của Bách Hợp Trong Văn Hóa Đại Chúng Như Thế Nào?

Ảnh trên: Truyện tranh (Manhua)

Bách hợp được thể hiện trong văn hóa đại chúng chủ yếu qua ba hình thức: tiểu thuyết mạng, truyện tranh (manhua), và phim ảnh (web drama), tạo ra một hệ sinh thái nội dung phong phú và đa dạng. Những sản phẩm văn hóa này đóng vai trò quan trọng trong việc định hình nhận thức và tạo không gian an toàn cho cộng đồng.

– Tiểu thuyết mạng (Web Novel): Đây là hình thức phổ biến nhất, với hàng ngàn tác phẩm được sáng tác và dịch thuật trên các nền tảng như Tấn Giang (Jinjiang), Wattpad. Các tác phẩm này khai thác đa dạng thể loại từ cổ trang, hiện đại, đến khoa học viễn tưởng, thu hút một lượng lớn độc giả.

– Truyện tranh (Manhua): Nhiều tiểu thuyết bách hợp nổi tiếng được chuyển thể thành manhua với hình ảnh minh họa đẹp mắt, giúp câu chuyện tiếp cận được nhiều đối tượng hơn. Các nền tảng như Kuaikan Manhua là nơi quy tụ nhiều tác phẩm chất lượng.

– Phim ảnh và Web drama: Mặc dù số lượng còn hạn chế do kiểm duyệt, các bộ phim và web drama có yếu tố bách hợp (hoặc “tình huynh đệ” trá hình) vẫn tạo được tiếng vang lớn, góp phần đưa văn hóa này đến gần hơn với công chúng đại chúng.

Sự hiện diện mạnh mẽ này cho thấy nhu cầu và sự quan tâm lớn của xã hội đối với các câu chuyện tình yêu nữ-nữ. Tuy nhiên, song song với sự phát triển này là những thách thức và định kiến mà các cặp đôi phải đối mặt.

5. Thách Thức và Định Kiến Xã Hội Đối Với Các Cặp Đôi Bách Hợp

Ảnh trên: Kỳ thị từ xã hội

Các cặp đôi bách hợp phải đối mặt với ba thách thức chính: áp lực từ gia đình, sự kỳ thị trong môi trường xã hội (học đường, công sở), và việc bị “vô hình hóa” hoặc tình dục hóa quá mức. Theo báo cáo của Trung tâm ICS về người LGBTQ+ tại Việt Nam (2020), tỷ lệ người đồng tính nữ công khai danh tính vẫn còn thấp do lo ngại về định kiến.

– Áp lực từ gia đình: Đây là rào cản lớn nhất. Quan niệm truyền thống về hôn nhân và sinh con tạo ra áp lực nặng nề, khiến nhiều người không dám sống thật với bản thân.

– Kỳ thị xã hội: Sự thiếu hiểu biết dẫn đến thái độ kỳ thị, trêu chọc hoặc phân biệt đối xử tại nơi làm việc và trường học. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần và cơ hội phát triển của họ.

– Vô hình hóa và tình dục hóa: Các mối quan hệ đồng tính nữ thường bị xem nhẹ, cho là “tình bạn thân thiết” (vô hình hóa) hoặc ngược lại, bị tình dục hóa quá mức, đặc biệt trong mắt nam giới dị tính, tước đi tính nghiêm túc và chiều sâu tình cảm của mối quan hệ.

Vượt qua những thách thức này đòi hỏi sự kiên cường của mỗi cá nhân và sự hỗ trợ từ cộng đồng.

Chị Minh Anh, một nhân viên văn phòng tại Hà Nội, chia sẻ: “Khi tôi và bạn gái công khai, gia đình đã phản đối rất gay gắt. Nhưng chúng tôi đã cùng nhau kiên trì giải thích và chứng minh tình yêu của mình là chân thật. Dần dần, bố mẹ cũng đã chấp nhận.”

Anh Thanh Tùng, một người ủng hộ cộng đồng LGBTQ+, phát biểu: “Việc lắng nghe và thấu hiểu câu chuyện của các cặp đôi bách hợp giúp chúng ta nhận ra rằng tình yêu của họ cũng đẹp đẽ và đáng được trân trọng như bất kỳ tình yêu nào khác.”

Những câu chuyện này cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng một mối quan hệ lành mạnh để cùng nhau đối mặt với khó khăn.

6. Xây Dựng và Duy Trì Mối Quan hệ Bách Hợp Lành Mạnh

Ảnh trên: Trứng rung tình yêu 2 đầu nhựa gai

Để xây dựng một mối quan hệ bách hợp lành mạnh, các cặp đôi cần tập trung vào ba yếu tố cốt lõi: giao tiếp cởi mở, tôn trọng sự khác biệt cá nhân, và cùng nhau khám phá sự thân mật. Đây là nền tảng để tạo dựng sự tin tưởng và gắn kết bền vững.

– Giao tiếp cởi mở và trung thực: Thường xuyên chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc và mong muốn một cách thẳng thắn giúp giải quyết hiểu lầm và xây dựng sự thấu hiểu. Theo các chuyên gia tâm lý từ Đại học Harvard (2022), giao tiếp là yếu tố dự báo mạnh mẽ nhất cho sự bền vững của một mối quan hệ.

– Tôn trọng không gian và cá tính riêng: Mỗi người cần có không gian riêng cho sở thích, bạn bè và sự phát triển cá nhân. Tôn trọng sự độc lập của đối phương giúp mối quan hệ trở nên cân bằng và tránh được sự phụ thuộc tiêu cực.

– Khám phá sự thân mật và tình dục: Sự hòa hợp về thể xác là một phần quan trọng. Các cặp đôi nên cởi mở thảo luận về mong muốn, giới hạn và cùng nhau khám phá những gì khiến cả hai cảm thấy thoải mái và thăng hoa. Việc tìm hiểu và sử dụng các công cụ hỗ trợ có thể làm phong phú thêm đời sống tình dục, giúp tăng cường sự kết nối.

Trong hành trình khám phá này, việc tìm đến những nơi cung cấp sản phẩm chất lượng và đáng tin cậy là điều cần thiết. Nếu bạn và người thương muốn làm mới trải nghiệm thân mật một cách an toàn và tinh tế, các sản phẩm như dương vật giả có thể là một lựa chọn thú vị. Để đảm bảo sự riêng tư và chất lượng, bạn có thể tham khảo tại Quân Tử Nhỏ – shop người lớn uy tín số 1 Việt Nam. Với hơn 100.000 khách hàng đã tin tưởng, đội ngũ tư vấn tận tâm và dịch vụ giao hàng siêu kín đáo, Quân Tử Nhỏ cam kết bảo vệ tuyệt đối sự riêng tư và mang đến cho bạn những sản phẩm chính hãng với giá tốt nhất.

Duy trì một mối quan hệ lành mạnh là một quá trình liên tục đòi hỏi sự nỗ lực từ cả hai phía.

Ảnh trên: Dương vật giả shop sinh lý quân tử nhỏ

7. Các Câu Hỏi Thường Gặp Về Bách Hợp

1. “Bách hợp” có phải là một xu hướng mới không?

Thuật ngữ này trở nên phổ biến gần đây tại Việt Nam nhưng nguồn gốc của nó đã có từ những năm 1970 ở Nhật Bản. Nó là một hiện tượng văn hóa lâu đời trong cộng đồng yêu thích truyện tranh và tiểu thuyết châu Á.

2. Mối quan hệ bách hợp có bền vững không?

Sự bền vững của một mối quan hệ phụ thuộc vào sự cam kết, giao tiếp và tôn trọng lẫn nhau, không phụ thuộc vào giới tính. Các nghiên cứu cho thấy các cặp đôi đồng giới có mức độ hài lòng trong quan hệ tương đương các cặp đôi dị tính (American Psychological Association, 2020).

3. “Công” và “Thụ” trong bách hợp có ý nghĩa gì?

“Công” (top) chỉ người có vai trò chủ động hơn và “Thụ” (bottom) chỉ người có vai trò bị động hơn trong mối quan hệ tình cảm và tình dục. Tuy nhiên, nhiều cặp đôi không phân định rạch ròi hoặc linh hoạt thay đổi vai trò.

4. Văn hóa bách hợp có chỉ dành cho người đồng tính nữ không?

Văn hóa bách hợp, với tư cách là một thể loại nghệ thuật, được thưởng thức bởi nhiều đối tượng, bao gồm cả những người dị tính. Nó thu hút người đọc bởi những câu chuyện tình yêu lãng mạn và sâu sắc.

5. Làm thế nào để hỗ trợ một người bạn trong mối quan hệ bách hợp?

Bạn có thể hỗ trợ bằng cách lắng nghe không phán xét, tôn trọng mối quan hệ của họ, sử dụng ngôn từ đúng đắn và đứng ra bảo vệ họ trước sự kỳ thị nếu cần thiết.

6. Sự khác biệt chính giữa “Yuri” và “Bách hợp” là gì?

Ảnh trên: Yuri

“Yuri” là thuật ngữ gốc tiếng Nhật, trong khi “Bách hợp” là từ Hán Việt tương ứng, thường được sử dụng trong cộng đồng nói tiếng Trung và tiếng Việt. Về cơ bản, chúng cùng chỉ một thể loại và khái niệm.

7. Có những rủi ro nào khi công khai là một cặp đôi bách hợp không?

Việc công khai có thể đối mặt với rủi ro về sự kỳ thị từ gia đình, bạn bè hoặc xã hội. Tuy nhiên, việc này cũng mang lại sự tự do được sống thật và có cơ hội xây dựng các mối quan hệ chân thành hơn.

8. Truyện bách hợp có luôn kết thúc có hậu không?

Giống như mọi thể loại văn học khác, truyện bách hợp có cả kết thúc có hậu (HE – Happy Ending) và kết thúc buồn (SE – Sad Ending) hoặc kết thúc mở (OE – Open Ending), tùy thuộc vào ý đồ của tác giả.

9. Pháp luật Việt Nam có công nhận hôn nhân bách hợp không?

Hiện tại, pháp luật Việt Nam chưa công nhận hôn nhân đồng giới. Tuy nhiên, luật đã không còn cấm việc tổ chức đám cưới, và nhận thức xã hội về vấn đề này đang dần trở nên cởi mở hơn.

10. Tôi có thể tìm cộng đồng bách hợp ở đâu?

Bạn có thể tìm thấy các cộng đồng bách hợp trên các mạng xã hội như Facebook, các diễn đàn văn học mạng, hoặc các ứng dụng hẹn hò dành cho cộng đồng LGBTQ+. Các tổ chức như ICS, iSEE cũng có nhiều hoạt động hỗ trợ.

Ảnh trên: Cộng đồng LGBT

8. Kết Luận

Bách hợp không chỉ là một từ ngữ đơn thuần để chỉ tình yêu đồng giới nữ, mà là một hiện tượng văn hóa phức tạp và đa sắc thái, mang trong mình lịch sử phát triển từ văn học và nghệ thuật châu Á. Từ định nghĩa, nguồn gốc cho đến các đặc điểm và biểu hiện trong văn hóa đại chúng, thuật ngữ này phản ánh một không gian riêng, nơi những câu chuyện tình yêu nữ – nữ được tôn vinh với vẻ đẹp lãng mạn và sâu sắc.

Dù phải đối mặt với không ít thách thức và định kiến từ xã hội, các cặp đôi bách hợp vẫn đang từng ngày khẳng định sự tồn tại và giá trị của tình yêu chân chính. Việc xây dựng một mối quan hệ lành mạnh dựa trên sự giao tiếp, tôn trọng và thấu hiểu là chìa khóa để vượt qua mọi rào cản. Thông qua bài viết này, hy vọng rằng xã hội sẽ có một cái nhìn đầy đủ, khách quan và đồng cảm hơn, góp phần xây dựng một môi trường an toàn và bình đẳng, nơi mọi tình yêu đều được trân trọng.