Uống Thuốc Tránh Thai Khẩn Cấp Vào Ngày Rụng Trứng: Hiệu Quả, Rủi Ro và Cách Xử Lý

Thuốc tránh thai khẩn cấp (TTTKC) là một dạng hormone liều cao được sử dụng để giảm nguy cơ mang thai sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đây là một biện pháp an toàn, chỉ nên được xem là giải pháp dự phòng, không phải là phương pháp tránh thai thường xuyên1111.

Cơ chế hoạt động độc nhất của TTTKC là trì hoãn hoặc ngăn chặn quá trình rụng trứng, tức là ngăn không cho buồng trứng giải phóng trứng. Theo Trường Cao đẳng Sản phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG), thuốc không có hiệu quả nếu quá trình rụng trứng đã bắt đầu hoặc đã xảy ra2222.

Hiệu quả của việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp vào ngày rụng trứng phụ thuộc gần như tuyệt đối vào thời điểm sử dụng. Một nghiên cứu đăng trên tạp chí y khoa Contraception cho thấy hiệu quả có thể giảm xuống gần như bằng không nếu thuốc được uống vào ngày rụng trứng hoặc sau đó.

Việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp tiềm ẩn các rủi ro và tác dụng phụ như buồn nôn, đau đầu, rối loạn kinh nguyệt và mệt mỏi. Lạm dụng thuốc có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến chu kỳ tự nhiên của cơ thể, theo Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS).

Ảnh trên: Uống Thuốc Tránh Thai Khẩn Cấp Vào Ngày Rụng Trứng

1. Cơ chế hoạt động của thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?

Cơ chế chính của thuốc tránh thai khẩn cấp là trì hoãn hoặc ngăn chặn sự rụng trứng (ovulation) (Theo Trường Cao đẳng Sản phụ khoa Hoa Kỳ – ACOG, 2022)3333.

Thuốc cung cấp một liều lượng hormone cao (thường là Levonorgestrel hoặc Ulipristal Acetate) để tác động đến hệ thống nội tiết tố của cơ thể.

Ngoài ra, thuốc còn có cơ chế phụ là làm đặc chất nhầy cổ tử cung, khiến cho tinh trùng khó di chuyển qua để gặp trứng. Cơ chế này góp phần làm giảm xác suất thụ tinh.

Điều quan trọng cần nhấn mạnh là TTTKC không phải là thuốc phá thai. Theo định nghĩa của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), mang thai chỉ bắt đầu khi trứng đã thụ tinh làm tổ trong niêm mạc tử cung. TTTKC hoạt động trước thời điểm đó và không có tác dụng nếu trứng đã làm tổ.

Sự hiểu biết về cơ chế này là nền tảng để đánh giá hiệu quả khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp vào ngày rụng trứng.

Ảnh trên: Cơ chế hoạt động

1.1. Cơ chế của thuốc chứa Levonorgestrel

Thuốc chứa Levonorgestrel ngăn ngừa rụng trứng bằng cách ức chế sự gia tăng của hormone Luteinizing (LH), hormone kích hoạt quá trình rụng trứng (Đại học Princeton, 2023). Hiệu quả của thuốc phụ thuộc vào việc uống trước khi nồng độ LH bắt đầu tăng đột biến.

Thuốc loại này cần được sử dụng càng sớm càng tốt, lý tưởng là trong vòng 72 giờ (3 ngày) sau khi quan hệ không an toàn. Hiệu quả của thuốc sẽ giảm dần theo thời gian.

1.2. Cơ chế của thuốc chứa Ulipristal Acetate

Thuốc chứa Ulipristal Acetate (UPA) có khả năng trì hoãn sự rụng trứng ngay cả khi hormone LH đã bắt đầu tăng lên (Tạp chí The Lancet, 2010). Điều này làm cho UPA trở thành lựa chọn hiệu quả hơn so với Levonorgestrel khi được sử dụng gần ngày rụng trứng.

UPA duy trì hiệu quả cao trong tối đa 120 giờ (5 ngày) sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ. Đây được xem là loại thuốc tránh thai khẩn cấp dạng viên hiệu quả nhất hiện có trên thị trường.

2. Hiệu quả của việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp vào ngày rụng trứng như thế nào?

Ảnh trên: Hiệu quả của thuốc

Hiệu quả của việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp vào ngày rụng trứng giảm đáng kể, vì cơ chế chính của thuốc là ngăn chặn sự rụng trứng đã không còn tác dụng (Tổ chức Y tế Thế giới, 2023)44.

Khi trứng đã được giải phóng khỏi buồng trứng, thuốc không thể đảo ngược quá trình này.

Lúc này, khả năng tránh thai của thuốc chỉ còn phụ thuộc vào các cơ chế phụ như làm đặc chất nhầy cổ tử cung. Tuy nhiên, hiệu quả từ cơ chế này thấp hơn nhiều và không đảm bảo khả năng ngừa thai cao. Một nghiên cứu của Hiệp hội Kế hoạch hóa gia đình (FPA) tại Anh chỉ ra rằng không có bằng chứng chắc chắn nào cho thấy TTTKC có thể ngăn chặn sự làm tổ của phôi.

Do đó, việc có thai vẫn hoàn toàn có thể xảy ra. Hiệu quả của thuốc giảm đi, nếu sự rụng trứng đã diễn ra trong vòng vài giờ trước hoặc sau khi quan hệ.

3. Các rủi ro và tác dụng phụ khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?

Ảnh trên: Một số tác dụng phụ thường gặp

Việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể gây ra một số tác dụng phụ ngắn hạn, thường không nghiêm trọng và tự hết sau vài ngày (Mayo Clinic, 2023). Các tác dụng phụ này là phản ứng của cơ thể với liều lượng hormone cao bất thường được đưa vào.

Các tác dụng phụ phổ biến bao gồm:

Buồn nôn hoặc nôn mửa5.

Đau đầu, chóng mặt và cảm giác mệt mỏi6.

Đau bụng dưới hoặc cảm giác căng tức ngực.

Chảy máu bất thường giữa chu kỳ kinh.

Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo (có thể sớm hơn, muộn hơn hoặc ra máu nhiều hơn).

Giảm thiểu tác dụng phụ bằng cách nghỉ ngơi nhiều hơn, nếu bạn bị nôn trong vòng 2 giờ sau khi uống thuốc (Theo NHS, 2022). Bạn cần liên hệ với bác sĩ để được tư vấn về việc có cần uống liều khác hay không.

4. Lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có gây nguy hiểm không?

Việc lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, định nghĩa là sử dụng nhiều hơn 2 lần trong một tháng, có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe sinh sản (Hiệp hội Sản phụ khoa Việt Nam – VAGO). TTTKC không được thiết kế để sử dụng như một phương pháp tránh thai thường xuyên.

Các nguy cơ khi lạm dụng thuốc bao gồm:

Rối loạn nội tiết tố: Gây ra chu kỳ kinh nguyệt không đều, rong kinh, hoặc thậm chí là vô kinh tạm thời.

Giảm hiệu quả: Việc sử dụng thường xuyên có thể làm giảm hiệu quả của thuốc.

Tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung: Một số nghiên cứu gợi ý mối liên hệ giữa việc sử dụng TTTKC thường xuyên và nguy cơ này, dù cần nhiều bằng chứng hơn.

Không phòng ngừa bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs): Việc phụ thuộc vào TTTKC có thể dẫn đến lơ là các biện pháp an toàn khác như bao cao su.

Hiểu rõ về sức khỏe tình dục và các biện pháp bảo vệ chủ động là yếu tố then chốt để có một đời sống tình dục an toàn và viên mãn. Việc xây dựng một mối quan hệ cởi mở, nơi cả hai có thể thoải mái trao đổi về mong muốn và các biện pháp an toàn, là nền tảng cho sự thấu hiểu và gắn kết. Khi đó, việc khám phá các khía cạnh khác của sự thân mật, bao gồm cả việc sử dụng các sản phẩm hỗ trợ, trở nên an toàn và tích cực hơn như dương vật giả. Nếu bạn đang tìm kiếm những sản phẩm chất lượng để làm phong phú thêm đời sống tình cảm, hãy tham khảo các lựa chọn tại shop người lớn uy tín số 1 Việt Nam. Tại Quân Tử Nhỏ, với hơn 100.000 khách hàng đã tin tưởng, bạn sẽ nhận được sự tư vấn tận tâm và trải nghiệm dịch vụ giao hàng siêu kín đáo, đảm bảo tuyệt đối sự riêng tư.

5. Cần làm gì sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp vào ngày rụng trứng?

Ảnh trên: Cần làm gì khi uống thuốc vào ngày kinh

Sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp vào ngày rụng trứng, bạn cần theo dõi chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo và nhận biết các dấu hiệu bất thường của cơ thể để có hành động kịp thời (Cleveland Clinic, 2022). Đây là bước quan trọng để xác định thuốc có phát huy tác dụng hay không.

Các bước cần thực hiện:

Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt: Đánh dấu ngày dự kiến có kinh. Hầu hết phụ nữ sẽ có kinh đúng hạn hoặc chênh lệch trong vòng một tuần.

Thử thai nếu bị trễ kinh: Thực hiện kiểm tra thai bằng que thử tại nhà, nếu bạn bị trễ kinh quá 7 ngày so với dự kiến.

Đi khám bác sĩ: Tìm đến cơ sở y tế để được thăm khám, nếu bạn có kết quả thử thai dương tính hoặc gặp các triệu chứng như đau bụng dưới dữ dội (có thể là dấu hiệu mang thai ngoài tử cung).

Việc chủ động theo dõi sức khỏe sau khi sử dụng thuốc là rất quan trọng để đảm bảo an toàn và phát hiện sớm các vấn đề.

6. Các phương pháp tránh thai khẩn cấp khác là gì?

Ngoài thuốc dạng viên, đặt vòng tránh thai bằng đồng (IUD) là phương pháp tránh thai khẩn cấp hiệu quả nhất hiện nay (Tổ chức Kế hoạch hóa Gia đình Hoa Kỳ – Planned Parenthood, 2023). Đây là một lựa chọn an toàn và có thể cung cấp khả năng tránh thai lâu dài.

Vòng tránh thai bằng đồng có những ưu điểm sau:

Hiệu quả cao: Hiệu quả ngừa thai lên đến 99.9% ngay cả khi được đặt trong vòng 5 ngày sau quan hệ không an toàn.

Hoạt động độc lập với chu kỳ rụng trứng: Vòng đồng hoạt động bằng cách tạo ra một môi trường không thuận lợi cho tinh trùng và ngăn cản sự làm tổ của trứng đã thụ tinh, do đó hiệu quả không bị ảnh hưởng bởi ngày rụng trứng.

Tác dụng lâu dài: Sau khi được đặt, vòng tránh thai có thể tiếp tục bảo vệ bạn khỏi việc mang thai trong tối đa 10 năm.

Tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn về việc phương pháp này có phù hợp với bạn hay không.

7. Các câu hỏi thường gặp

Uống thuốc tránh thai khẩn cấp vào ngày rụng trứng có thai không?

Xác suất mang thai tăng lên đáng kể, vì thuốc hoạt động chủ yếu bằng cách ngăn chặn sự rụng trứng, một quá trình đã xảy ra hoặc đang diễn ra (Theo ACOG, 2022).

Nên uống thuốc tránh thai khẩn cấp trong bao lâu sau khi quan hệ?

Thuốc cần được uống càng sớm càng tốt, hiệu quả cao nhất trong 24 giờ đầu và giảm dần, giới hạn tối đa từ 72 đến 120 giờ tùy loại thuốc (Theo WHO, 2023)8888.

Uống thuốc tránh thai khẩn cấp có tác dụng phụ gì?

Các tác dụng phụ phổ biến bao gồm buồn nôn, đau đầu, mệt mỏi, đau bụng dưới và có thể gây ra sự thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo (Theo Mayo Clinic, 2023)9.

Lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có nguy hiểm không?

Việc sử dụng thường xuyên (hơn 2 lần/tháng) có thể gây rối loạn nội tiết tố, làm chu kỳ kinh nguyệt không đều và giảm hiệu quả của chính phương pháp này (Theo VAGO).

Uống thuốc tránh thai khẩn cấp xong ra máu có phải có thai không?

Ra máu nhẹ sau khi uống thuốc thường là tác dụng phụ của hormone và không phải là dấu hiệu chắc chắn của việc có thai hay không có thai (Theo NHS, 2022).

Có những loại thuốc tránh thai khẩn cấp nào?

Hai loại phổ biến nhất là viên chứa Levonorgestrel (hiệu quả trong 72 giờ) và viên chứa Ulipristal Acetate (hiệu quả trong 120 giờ) (Theo Planned Parenthood, 2023).

Thuốc tránh thai khẩn cấp có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau này không?

Không có bằng chứng khoa học nào cho thấy việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp đúng cách gây ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản trong tương lai (Theo ACOG, 2022).

Khi nào nên đi khám bác sĩ sau khi uống thuốc?

Bạn nên đi khám bác sĩ nếu bị trễ kinh hơn 1 tuần, có kết quả thử thai dương tính, hoặc bị đau bụng dưới dữ dội và kéo dài (Theo Cleveland Clinic, 2022).

Thuốc tránh thai khẩn cấp có bảo vệ khỏi các bệnh lây qua đường tình dục (STIs) không?

Thuốc hoàn toàn không có khả năng bảo vệ bạn khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục như HIV, lậu, giang mai. Chỉ bao cao su mới có tác dụng này (Theo CDC Hoa Kỳ).

Ngoài thuốc, còn phương pháp tránh thai khẩn cấp nào khác không?

Đặt vòng tránh thai bằng đồng trong vòng 5 ngày sau quan hệ là phương pháp tránh thai khẩn cấp hiệu quả nhất, với tỷ lệ thành công lên tới 99.9% (Theo Planned Parenthood, 2023).

8. Kết luận

Việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp vào ngày rụng trứng là một tình huống rủi ro cao với hiệu quả ngừa thai bị suy giảm nghiêm trọng. Cơ chế chính của thuốc là trì hoãn rụng trứng, do đó, khi trứng đã rụng, khả năng bảo vệ của thuốc trở nên không chắc chắn.

Thông điệp cuối cùng là hãy ưu tiên các biện pháp tránh thai chủ động và sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp đúng với tên gọi của nó – một giải pháp cho những trường hợp “khẩn cấp”, không phải một thói quen. Việc trang bị kiến thức đầy đủ về sức khỏe sinh sản, hiểu rõ chu kỳ của bản thân và trao đổi cởi mở với bạn tình là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe và tương lai của chính bạn. Hãy luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được lời khuyên chính xác và phù hợp nhất.