Phương pháp cấy que tránh thai: Thông tin, Cơ chế, Ưu nhược điểm và Quy trình thực hiện

Phương pháp cấy que tránh thai là một kỹ thuật y tế hiện đại sử dụng một hoặc nhiều que nhựa dẻo nhỏ (kích thước tương đương que diêm) chứa hormone progestin, được cấy dưới da vùng cánh tay không thuận của người phụ nữ. Đây là một giải pháp tránh thai nội tiết tố được thiết kế để cung cấp sự bảo vệ liên tục.

Cơ chế hoạt động chính của phương pháp này dựa trên việc giải phóng liên tục một lượng nhỏ hormone progestin vào cơ thể. Hormone này hoạt động theo hai cách chính: ngăn cản quá trình rụng trứng hàng tháng và làm đặc chất nhầy ở cổ tử cung, khiến tinh trùng gặp khó khăn khi di chuyển đến gặp trứng, mang lại hiệu quả tránh thai lên đến 99.95% (Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ – CDC, 2023).

Ưu điểm vượt trội của que cấy là tác dụng tránh thai lâu dài, thường kéo dài từ 3 đến 5 năm tùy thuộc vào loại sản phẩm cụ thể (ví dụ: Implanon, Nexplanon). Phương pháp này không yêu cầu người dùng phải tuân thủ ghi nhớ uống thuốc mỗi ngày và khả năng phục hồi sinh sản thường diễn ra nhanh chóng ngay sau khi tháo que (Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ – ACOG, 2022).

Việc tìm hiểu kỹ về thông tin chi tiết, cơ chế hoạt động, các ưu nhược điểm và toàn bộ quy trình thực hiện là yếu tố quan trọng. Điều này giúp phụ nữ có cơ sở khoa học để đưa ra lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe, nhu cầu và kế hoạch hóa gia đình của bản thân.

1. Que cấy tránh thai là gì?

Ảnh trên: Cấy que tránh thai

Que cấy tránh thai là một que nhựa dẻo, nhỏ, có kích thước bằng que diêm, chứa hormone progestin (một dạng tổng hợp của hormone progesterone). Que này được bác sĩ cấy vào dưới da mặt trong của cánh tay (thường là tay không thuận).

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO, 2023), đây là một trong những biện pháp tránh thai tạm thời, có tác dụng lâu dài (LARC – Long-acting reversible contraception) hiệu quả nhất hiện nay. Hormone từ que cấy được giải phóng từ từ vào máu để ngăn ngừa mang thai. Các loại que cấy phổ biến nhất hiện nay là:

– Nexplanon/Implanon (1 que): Chứa etonogestrel, có tác dụng trong 3 năm.

– Jadelle (2 que): Chứa levonorgestrel, có tác dụng trong 5 năm.

2. Cơ chế hoạt động của phương pháp cấy que tránh thai

Que cấy tránh thai phát huy tác dụng thông qua hormone progestin (ví dụ: etonogestrel hoặc levonorgestrel) được giải phóng đều đặn vào cơ thể. Cơ chế hoạt động này diễn ra đồng thời theo ba hướng:

– Ngăn rụng trứng (Cơ chế chính): Progestin ức chế sự rụng trứng hàng tháng từ buồng trứng. Khi không có trứng rụng, quá trình thụ tinh không thể xảy ra.

– Làm đặc chất nhầy cổ tử cung: Hormone làm cho lớp chất nhầy ở cổ tử cung trở nên đặc và dày hơn. Điều này tạo ra một “nút chặn” vật lý, ngăn cản tinh trùng bơi qua cổ tử cung để tiến vào tử cung và gặp trứng (Theo Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh – NHS, 2022).

Ảnh trên: Làm đặc chất nhầy cổ tử cung

– Làm mỏng nội mạc tử cung: Progestin cũng có thể làm cho lớp niêm mạc (nội mạc) của tử cung mỏng đi. Trong trường hợp hiếm hoi tinh trùng vẫn gặp được trứng và thụ tinh, lớp nội mạc mỏng này sẽ khiến trứng đã thụ tinh khó làm tổ và phát triển.

3. Ưu điểm vượt trội của phương pháp cấy que tránh thai

Phương pháp cấy que tránh thai được nhiều chuyên gia y tế đánh giá cao nhờ vào các lợi ích thiết thực sau (Theo ACOG, 2022):

– Hiệu quả rất cao: Đạt hiệu quả ngừa thai trên 99.95%, tương đương với phương pháp triệt sản nhưng có khả năng phục hồi.

– Tác dụng lâu dài: Cung cấp khả năng bảo vệ liên tục trong 3-5 năm (tùy loại que), giúp người dùng không cần lo lắng về việc mang thai ngoài ý muốn trong thời gian dài.

– Tiện lợi và kín đáo: Chỉ cần thực hiện một thủ thuật cấy duy nhất. Que cấy nằm dưới da, kín đáo và không bị phát hiện.

– Không cần tuân thủ hàng ngày: Loại bỏ yếu tố “lỗi của người dùng” (user error) như quên uống thuốc tránh thai hàng ngày hoặc sử dụng bao cao su sai cách.

– Phục hồi sinh sản nhanh: Khả năng thụ thai trở lại bình thường gần như ngay lập tức sau khi tháo que cấy.

– An toàn cho phụ nữ cho con bú: Có thể sử dụng an toàn sau khi sinh 6 tuần (hoặc sớm hơn theo chỉ định), do que cấy chỉ chứa progestin và không ảnh hưởng đến chất lượng hay số lượng sữa mẹ.

Ảnh trên: An toàn cho phụ nữ cho con bú

– Giảm đau bụng kinh: Nhiều phụ nữ báo cáo tình trạng đau bụng kinh (thống kinh) và lượng kinh nguyệt giảm đi đáng kể sau khi cấy que.

4. Nhược điểm và tác dụng phụ thường gặp

Bên cạnh các ưu điểm, phương pháp cấy que cũng tồn tại một số nhược điểm và tác dụng phụ tiềm ẩn mà người dùng cần cân nhắc (Theo CDC, 2023):

Nhược điểm của que cấy tránh thai

– Chi phí ban đầu: Chi phí cho một lần cấy que có thể cao hơn so với các biện pháp khác như thuốc uống hàng tháng hoặc bao cao su.

– Yêu cầu thủ thuật y tế: Việc cấy và tháo que đều phải được thực hiện bởi nhân viên y tế đã qua đào tạo tại cơ sở y tế.

– Không phòng ngừa STIs: Que cấy chỉ có tác dụng tránh thai, không thể bảo vệ người dùng khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs) như HIV, lậu, giang mai.

Tác dụng phụ phổ biến

Tác dụng phụ phổ biến nhất liên quan đến việc thay đổi nội tiết tố, đặc biệt là trong 6-12 tháng đầu tiên:

– Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt (phổ biến nhất): Đây là tác dụng phụ thường gặp nhất. Kinh nguyệt có thể không đều (rong kinh, rong huyết), ít hơn, nhiều hơn, hoặc mất kinh hoàn toàn (vô kinh).

– Tăng cân: Một số người dùng báo cáo tình trạng tăng cân, mặc dù các nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn chưa chỉ ra mối liên hệ trực tiếp và rõ ràng.

– Mụn trứng cá: Tình trạng mụn có thể xuất hiện hoặc trở nên nặng hơn ở một số người, nhưng cũng có thể cải thiện ở những người khác.

– Thay đổi tâm trạng: Có thể gặp các vấn đề như căng thẳng, lo âu hoặc cảm xúc thay đổi thất thường.

– Đau đầu, chóng mặt.

– Căng tức ngực.

Ảnh trên: Căng tức ngực

– Giảm ham muốn tình dục.

Hầu hết các tác dụng phụ này thường giảm dần và ổn định sau 6 tháng đến 1 năm, khi cơ thể đã thích nghi với hormone.

5. Đối tượng phù hợp và chống chỉ định cấy que tránh thai

Việc xác định tính phù hợp của que cấy là bước quan trọng, cần được bác sĩ thăm khám và tư vấn kỹ lưỡng.

Ai nên sử dụng que cấy tránh thai?

Que cấy là lựa chọn lý tưởng cho các nhóm đối tượng sau:

– Phụ nữ muốn tránh thai lâu dài: Những người muốn có một biện pháp hiệu quả trong vài năm mà không cần lo lắng hàng ngày.

– Phụ nữ sau sinh và cho con bú: An toàn để sử dụng sau khi sinh (thường là sau 6 tuần) mà không ảnh hưởng đến việc tiết sữa.

– Người hay quên: Những người gặp khó khăn trong việc tuân thủ lịch uống thuốc tránh thai hàng ngày vào một giờ cố định.

– Người có chống chỉ định với Estrogen: Que cấy chỉ chứa progestin, do đó phù hợp với những người không thể sử dụng các biện pháp tránh thai kết hợp (chứa cả estrogen) do các yếu tố nguy cơ như hút thuốc lá (trên 35 tuổi), cao huyết áp, hoặc tiền sử huyết khối (Theo WHO, 2023).

Những trường hợp nào không nên cấy que tránh thai? (Chống chỉ định)

Phương pháp này không được khuyến nghị (chống chỉ định) cho các trường hợp sau (Theo NHS, 2022):

– Đang mang thai hoặc nghi ngờ mang thai.

Ảnh trên: Ung thư vú

– Ung thư vú (hiện tại hoặc tiền sử): Hoặc các loại ung thư khác nhạy cảm với hormone progesterone.

– Bệnh gan nặng: Ví dụ như xơ gan mất bù hoặc u gan.

– Chảy máu âm đạo bất thường chưa rõ nguyên nhân: Cần được chẩn đoán rõ ràng trước khi cấy que.

– Tiền sử bệnh huyết khối tĩnh mạch sâu hoặc thuyên tắc phổi.

– Đang sử dụng các loại thuốc có thể làm giảm hiệu quả của que cấy: Ví dụ như một số loại thuốc điều trị HIV, động kinh, hoặc thuốc kháng sinh điều trị lao (như Rifampicin).

6. Quy trình cấy que tránh thai diễn ra như thế nào?

Quy trình cấy que là một thủ thuật y tế đơn giản, nhanh chóng, thường chỉ mất vài phút và được thực hiện tại phòng khám.

Chuẩn bị trước khi cấy que

Thời điểm cấy que lý tưởng nhất là trong vòng 5 ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt (tính từ ngày đầu tiên thấy kinh). Cấy que vào thời điểm này, que cấy sẽ có tác dụng tránh thai ngay lập tức.

Bác sĩ sẽ yêu cầu bạn sử dụng một biện pháp tránh thai dự phòng (như bao cao su) trong 7 ngày, nếu bạn cấy que vào bất kỳ thời điểm nào khác ngoài 5 ngày đầu của chu kỳ.

Trước khi thực hiện, bác sĩ sẽ:

1. Thăm khám sức khỏe tổng quát, hỏi về tiền sử bệnh lý để đảm bảo bạn không nằm trong nhóm chống chỉ định.

2. Loại trừ khả năng bạn đang mang thai.

3. Giải thích về quy trình, ưu điểm, nhược điểm và các tác dụng phụ có thể gặp.

Các bước thực hiện cấy que

Ảnh trên: Thực hiện cấy que

1. Sát khuẩn: Bác sĩ xác định vị trí cấy (mặt trong cánh tay không thuận) và tiến hành sát khuẩn kỹ lưỡng vùng da đó.

2. Gây tê tại chỗ: Một lượng nhỏ thuốc tê sẽ được tiêm ngay dưới da để bạn không cảm thấy đau trong suốt quá trình thực hiện.

3. Cấy que: Bác sĩ sử dụng một dụng cụ chuyên dụng (applicator) đã chứa sẵn que cấy để đưa que vào ngay dưới da. Thao tác này rất nhanh gọn.

4. Kiểm tra: Bác sĩ sẽ kiểm tra lại để chắc chắn que cấy đã nằm đúng vị trí (bằng cách sờ nắn nhẹ) và bạn cũng có thể tự cảm nhận que cấy.

5. Băng vết cấy: Vị trí cấy sẽ được dán băng cá nhân và băng ép nhẹ bên ngoài.

Chăm sóc sau khi cấy que

Sau khi cấy que, bạn có thể sinh hoạt bình thường nhưng cần lưu ý một số điểm sau:

– Giữ khô ráo và sạch sẽ vùng cấy que trong 24-48 giờ đầu tiên (theo chỉ định của bác sĩ).

– Giữ băng ép trong 24 giờ và băng cá nhân trong 3-5 ngày để tránh nhiễm trùng.

– Vùng cấy có thể bị bầm tím nhẹ, sưng hoặc hơi đau trong vài ngày. Đây là phản ứng bình thường và sẽ tự hết.

– Bạn nên liên hệ ngay với cơ sở y tế, nếu có các dấu hiệu bất thường như: sốt cao, vùng cấy sưng to, đỏ, chảy mủ, hoặc bạn không thể sờ thấy que cấy.

Ảnh trên: Chăm sóc sau khi cấy que

7. Cấy que tránh thai có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản không?

Phương pháp cấy que tránh thai hoàn toàn không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản lâu dài của người phụ nữ. Đây là một biện pháp tránh thai tạm thời và có khả năng phục hồi hoàn toàn.

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Contraception (2021), sau khi tháo que cấy, nồng độ hormone trong cơ thể trở lại mức bình thường rất nhanh. Hầu hết phụ nữ có thể rụng trứng trở lại trong vòng vài tuần đến một tháng sau khi tháo que. Khả năng mang thai của bạn sẽ quay về như trước khi bạn sử dụng biện pháp này.

8. Tháo que cấy tránh thai: Khi nào và quy trình ra sao?

Khi nào cần tháo que cấy?

Bạn cần đến cơ sở y tế để tháo que cấy trong các trường hợp sau:

– Khi que cấy hết hạn sử dụng: Thường là sau 3 năm hoặc 5 năm, tùy loại que. Nếu muốn tiếp tục sử dụng, bác sĩ có thể cấy ngay một que mới sau khi tháo que cũ, thường qua cùng một vết rạch nhỏ.

– Khi bạn muốn mang thai trở lại.

– Khi gặp tác dụng phụ nghiêm trọng: Nếu các tác dụng phụ (như rong kinh kéo dài, trầm cảm nặng) ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và không cải thiện sau thời gian theo dõi.

– Khi phát sinh các chống chỉ định mới: Ví dụ, nếu bạn mới được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú hoặc bệnh gan nặng.

Quy trình tháo que

Ảnh trên: Quá trình tháo que

Thủ thuật tháo que cũng tương tự như cấy que:

1. Gây tê: Bác sĩ sờ để xác định vị trí que cấy và tiêm thuốc tê tại chỗ.

2. Rạch da: Một vết rạch rất nhỏ (khoảng 2-3mm) được thực hiện ngay cạnh đầu que cấy.

3. Lấy que: Bác sĩ dùng dụng cụ chuyên dụng (kẹp) để gắp và kéo nhẹ que cấy ra ngoài.

4. Băng vết thương: Vết rạch sẽ được băng lại bằng băng dán y tế. Vết thương này rất nhỏ và thường tự lành mà không cần khâu.

9. So sánh que cấy tránh thai với các biện pháp khác

Lựa chọn biện pháp tránh thai phụ thuộc vào nhu cầu, sức khỏe và lối sống của mỗi cá nhân.

Que cấy tránh thai so với Đặt vòng (IUD)

Cả hai đều là biện pháp tránh thai LARC hiệu quả rất cao (trên 99%).

– Vòng tránh thai nội tiết (ví dụ: Mirena): Tương tự que cấy, vòng này chứa progestin, tác dụng 5-8 năm. Nó cũng có thể làm giảm kinh nguyệt và đau bụng kinh.

Ảnh trên: Vòng Nội Tiết Mirena

– Vòng tránh thai bằng đồng (ví dụ: Paragard): Không chứa hormone, tác dụng lên đến 10-12 năm. Tuy nhiên, tác dụng phụ của vòng đồng có thể là làm tăng lượng kinh nguyệt và gây đau bụng kinh nhiều hơn, đặc biệt trong những tháng đầu.

– Vị trí: Que cấy nằm ở tay, trong khi IUD được đặt bên trong tử cung.

Que cấy tránh thai so với Thuốc uống hàng ngày

– Hiệu quả: Que cấy (99.95%) hiệu quả hơn thuốc uống hàng ngày (hiệu quả thực tế khoảng 91-93%) do loại bỏ được “lỗi của người dùng”. Hiệu quả của thuốc uống phụ thuộc tuyệt đối vào việc uống đúng giờ mỗi ngày.

– Nội tiết tố: Que cấy chỉ chứa Progestin. Thuốc uống có hai loại: loại kết hợp (estrogen và progestin) và loại chỉ chứa progestin (minipill).

– Tính tiện lợi: Que cấy “cấy 1 lần, dùng 3-5 năm”. Thuốc uống phải nhớ uống hàng ngày.

Ảnh trên: Thuốc uống hàng ngày

10. Đánh giá từ người dùng

Chị Hoàng Anh (31 tuổi, Hà Nội) mua hàng của một bệnh viện phụ sản uy tín đã phát biểu: “Sau khi sinh bé thứ hai, mình quyết định cấy que Implanon. 6 tháng đầu kinh nguyệt hơi thất thường, nhưng sau đó thì mình bị mất kinh hoàn toàn. Đối với mình thì đây lại là ưu điểm vì rất thoải mái, không còn đau bụng kinh. Đến nay đã 2 năm và mình hoàn toàn hài lòng.”

Chị Minh Thư (26 tuổi, TP. Hồ Chí Minh) mua hàng của một phòng khám sản phụ khoa lớn đã phát biểu: “Mình cấy que vì hay quên uống thuốc. Tác dụng phụ mình gặp là nổi mụn khá nhiều trong 3 tháng đầu. Bác sĩ tư vấn mình thay đổi chế độ ăn uống và chăm sóc da, sau đó tình trạng mụn cải thiện dần. Hiệu quả tránh thai thì tuyệt đối an tâm.”

11. Các lựa chọn thay thế: Biện pháp rào cản

Bên cạnh các phương pháp nội tiết như que cấy, thuốc uống, hay đặt vòng, các biện pháp rào cản vật lý vẫn là lựa chọn phổ biến hàng đầu. Nhóm này được ưa chuộng nhờ tính tiện lợi, không can thiệp vào nội tiết tố và có khả năng bảo vệ kép.

Trong đó, bao cao su không chỉ giúp ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn một cách hiệu quả khi sử dụng đúng cách, mà còn là phương pháp duy nhất giúp phòng tránh hiệu quả các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs), bao gồm cả HIV.

Việc lựa chọn một sản phẩm chất lượng là rất quan trọng để đảm bảo an toàn. Nếu bạn đang tìm kiếm một địa chỉ uy tín để mua các sản phẩm hỗ trợ đời sống tình dục chính hãng, shop người lớn uy tín số 1 Việt Nam Quân Tử Nhỏ là một lựa chọn đáng cân nhắc. Với hơn 100.000+ khách hàng đã tin tưởng, Quân Tử Nhỏ cam kết tư vấn tận tâm và giao hàng siêu kín đáo, bảo vệ tuyệt đối sự riêng tư của bạn.

Ảnh trên: Bao cao su mỏng bcs sagami 0.01

12. Câu hỏi thường gặp về phương pháp cấy que tránh thai

1. Cấy que tránh thai bao lâu thì có tác dụng?

Que cấy có tác dụng ngay lập tức, nếu bạn cấy trong 5 ngày đầu của chu kỳ kinh nguyệt. Cấy vào thời điểm khác, bạn cần dùng biện pháp hỗ trợ (như bao cao su) trong 7 ngày (Theo CDC, 2023).

2. Cấy que tránh thai có bị rong kinh không?

Rối loạn kinh nguyệt, bao gồm rong kinh hoặc rong huyết (chảy máu lấm tấm), là tác dụng phụ phổ biến nhất, đặc biệt trong 6-12 tháng đầu. Tình trạng này thường cải thiện khi cơ thể thích nghi (Theo ACOG, 2022).

3. Cấy que tránh thai có gây tăng cân không?

Tăng cân là một tác dụng phụ được báo cáo, nhưng các bằng chứng khoa học chưa thống nhất. Một số nghiên cứu cho thấy có sự tăng cân nhẹ, trong khi nhiều nghiên cứu khác không tìm thấy mối liên hệ rõ rệt (Theo NHS, 2022).

4. Sau khi tháo que cấy bao lâu thì có thai lại?

Khả năng sinh sản phục hồi rất nhanh. Hầu hết phụ nữ có thể rụng trứng trở lại trong vòng 3-4 tuần sau khi tháo que. Bạn có thể mang thai ngay trong chu kỳ đầu tiên sau khi tháo (Theo ACOG, 2022).

Ảnh trên: Hầu hết phụ nữ có thể rụng trứng trở lại trong vòng 3-4 tuần sau khi tháo que

5. Cấy que tránh thai có đau không?

Bạn sẽ được tiêm thuốc tê tại chỗ trước khi cấy, vì vậy bạn sẽ không cảm thấy đau khi que được đưa vào. Vùng cấy có thể hơi ê ẩm hoặc bầm tím vài ngày sau thủ thuật.

6. Que cấy tránh thai có hết hạn không?

Que cấy có hạn sử dụng cụ thể (thường là 3 năm hoặc 5 năm). Bạn bắt buộc phải tháo que hoặc thay que mới khi hết hạn, vì khi đó que không còn đủ hormone để đảm bảo hiệu quả tránh thai.

7. Cấy que tránh thai có ảnh hưởng đến quan hệ không?

Que cấy hoàn toàn không ảnh hưởng đến hoạt động tình dục. Que nằm dưới da cánh tay, không gây cản trở hay đau đớn khi quan hệ. Một số người có thể bị giảm ham muốn do tác dụng phụ của hormone.

8. Chi phí cấy que tránh thai 2025 là bao nhiêu?

Chi phí cấy que tránh thai rất đa dạng, phụ thuộc vào loại que (Implanon 3 năm hay Jadelle 5 năm), cơ sở y tế (bệnh viện công, bệnh viện tư hay phòng khám quốc tế) và các dịch vụ đi kèm.

9. Cần kiêng gì sau khi cấy que tránh thai?

Bạn cần kiêng nước và giữ khô vùng cấy trong 24-48 giờ, tránh va đập mạnh vào vùng tay cấy que, và không mang vác nặng bằng tay đó trong vài ngày đầu để tránh que bị xê dịch.

10. Cấy que tránh thai 1 que và 2 que khác gì nhau?

Sự khác biệt nằm ở loại hormone và thời gian tác dụng. Loại 1 que (Implanon/Nexplanon) chứa Etonogestrel, tác dụng 3 năm. Loại 2 que (Jadelle) chứa Levonorgestrel, tác dụng 5 năm.

Ảnh trên: Loại 2 que (Jadelle) chứa Levonorgestrel

13. Kết luận

Phương pháp cấy que tránh thai là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực kế hoạch hóa gia đình, mang đến một giải pháp “cấy một lần, an tâm nhiều năm”. Với hiệu quả bảo vệ lên đến 99.95%, tính tiện lợi cao và khả năng phục hồi sinh sản nhanh chóng, que cấy đã trở thành lựa chọn hàng đầu của hàng triệu phụ nữ trên toàn thế giới.

Tuy nhiên, không có biện pháp tránh thai nào là hoàn hảo tuyệt đối cho tất cả mọi người. Các tác dụng phụ, đặc biệt là rối loạn kinh nguyệt, là yếu tố cần được cân nhắc. Điều quan trọng nhất là bạn cần thăm khám và nhận tư vấn trực tiếp từ bác sĩ chuyên khoa. Họ sẽ dựa trên tình trạng sức khỏe, tiền sử bệnh lý và nhu cầu cá nhân để giúp bạn quyết định liệu cấy que tránh thai có phải là lựa chọn tối ưu nhất cho bạn hay không.