Cổ tử cung ngắn: Thông tin, Nguyên nhân, Ảnh hưởng và Cách điều trị

Cổ tử cung ngắn là một tình trạng y khoa, trong đó chiều dài của cổ tử cung (ống nối tử cung với âm đạo) ngắn hơn mức trung bình trong thai kỳ, thường là dưới 25mm (milimét) (Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ – ACOG, 2023). Đây là một thông số giải phẫu quan trọng được theo dõi chặt chẽ, đặc biệt là trong tam cá nguyệt thứ hai.

Ảnh hưởng chính của cổ tử cung ngắn là yếu tố dự báo và nguy cơ hàng đầu gây sinh non (sinh trước 37 tuần). Cổ tử cung ngắn làm giảm khả năng nâng đỡ thai nhi, dẫn đến việc cổ tử cung có thể mở ra sớm hơn dự kiến dưới áp lực của thai nhi đang phát triển (Tạp chí Y học New England, 2022).

Nguyên nhân gây ra cổ tử cung ngắn rất đa dạng, bao gồm các yếu … (nội dung hiển thị bị cắt) … (Theo Tổ chức Y tế Thế giới – WHO, 2023).

Việc điều trị cổ tử cung ngắn tập trung vào các biện pháp can thiệp y tế nhằm kéo dài thai kỳ và giảm nguy cơ sinh non. Các phương pháp phổ biến bao gồm liệu pháp progesterone, khâu vòng cổ tử cung (cerclage), hoặc đặt vòng nâng pessary, tùy thuộc vào tuần tuổi thai và tiền sử bệnh án của thai phụ (March of Dimes, 2023).

1. Cổ tử cung ngắn là gì?

Ảnh trên: Cổ tử cung ngắn

Cổ tử cung ngắn là một tình trạng y khoa trong đó chiều dài cổ tử cung (ống nối âm đạo và tử cung) đo được dưới 25mm (milimét) trong giai đoạn tam cá nguyệt thứ hai của thai kỳ (thường từ 16 đến 24 tuần) (Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ – ACOG, 2023).

Cổ tử cung đóng vai trò như một “cổng” bảo vệ, giữ cho thai nhi an toàn bên trong tử cung. Trong một thai kỳ bình thường, cổ tử cung sẽ duy trì trạng thái đóng, dài và cứng cho đến gần cuối thai kỳ, khi nó bắt đầu mềm, mỏng (xóa) và mở ra để chuẩn bị cho quá trình chuyển dạ.

Khi cổ tử cung bị ngắn lại quá sớm, khả năng chịu đựng áp lực của thai nhi giảm sút. Điều này làm tăng đáng kể nguy cơ cổ tử cung mở sớm, vỡ ối non và sinh non (Tạp chí Sản phụ khoa Anh (BJOG), 2022).

Tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu các yếu tố nguy cơ và nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.

2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của cổ tử cung ngắn?

Nguyên nhân gây cổ tử cung ngắn bao gồm các yếu tố bẩm sinh, tổn thương cổ tử cung trước đó (như phẫu thuật), nhiễm trùng, hoặc tình trạng hở eo tử cung (Theo ACOG, 2023).

Các yếu tố nguy cơ và nguyên nhân cụ thể được phân loại thành các nhóm sau:

2.1. Tổn thương hoặc phẫu thuật cổ tử cung trước đó

Các can thiệp y tế liên quan đến cổ tử cung là yếu tố nguy cơ phổ biến (Theo Mayo Clinic, 2023).

Ảnh trên: Nong và nạo (D&C)

– Khoét chóp cổ tử cung (LEEP/Cone biopsy): Thủ thuật này loại bỏ một phần mô cổ tử cung để điều trị các tế bào bất thường, có thể làm giảm chiều dài và sức mạnh cấu trúc của cổ tử cung.

– Nong và nạo (D&C): Thủ thuật này, đặc biệt nếu thực hiện lặp lại, có thể gây tổn thương cho cổ tử cung.

– Tổn thương khi sinh nở trước đó: Cổ tử cung bị rách hoặc tổn thương trong lần sinh trước có thể để lại sẹo và làm yếu cổ tử cung.

2.2. Yếu tố bẩm sinh và cấu trúc

Một số phụ nữ có cổ tử cung ngắn bẩm sinh do các bất thường cấu trúc tử cung (Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ – NIH, 2022).

– Bất thường Müllerian: Các tình trạng như tử cung hai sừng hoặc tử cung có vách ngăn có thể liên quan đến yếu tố cổ tử cung yếu.

– Tiếp xúc với DES: Phụ nữ có mẹ sử dụng thuốc Diethylstilbestrol (DES) trong thai kỳ (một loại estrogen tổng hợp được kê đơn từ 1940-1971) có nguy cơ cao hơn về các bất thường ở cổ tử cung.

2.3. Hở eo tử cung (Cervical Insufficiency)

Hở eo tử cung là tình trạng cổ tử cung mềm và yếu bẩm sinh, khiến nó mở ra trong tam cá nguyệt thứ hai mà không có cơn co thắt (Theo March of Dimes, 2023). Đây là một nguyên nhân trực tiếp dẫn đến việc cổ tử cung ngắn lại và mở ra thụ động.

2.4. Các yếu tố khác trong thai kỳ

Các yếu tố phát sinh trong thai kỳ hiện tại cũng có thể góp phần làm ngắn cổ tử cung (Theo WHO, 2023).

– Đa thai: Mang thai đôi hoặc ba làm tăng áp lực lên cổ tử cung, khiến nó ngắn lại nhanh hơn.

Ảnh trên: Đa thai

– Viêm hoặc nhiễm trùng: Viêm màng ối hoặc nhiễm trùng đường sinh dục (như viêm âm đạo do vi khuẩn) có thể kích hoạt các enzyme làm mềm và mỏng cổ tử cung.

– Chảy máu âm đạo: Chảy máu trong tam cá nguyệt thứ hai có thể liên quan đến viêm và thay đổi cổ tử cung.

Việc xác định các yếu tố nguy cơ này rất quan trọng để quyết định phương pháp chẩn đoán và tầm soát.

3. Dấu hiệu nhận biết cổ tử cung ngắn là gì?

Cổ tử cung ngắn thường không gây ra triệu chứng rõ rệt, đó là lý do tại sao việc tầm soát trong thai kỳ rất quan trọng (Theo ACOG, 2023).

Trong một số ít trường hợp, thai phụ có thể gặp các dấu hiệu không đặc hiệu, thường bị nhầm lẫn với các khó chịu thông thường trong thai kỳ. Các dấu hiệu này có thể bao gồm:

– Cảm giác áp lực ở vùng chậu hoặc cảm giác đè nặng xuống âm đạo.

– Đau lưng âm ỉ, không liên quan đến tư thế.

– Thay đổi dịch tiết âm đạo (tăng tiết hoặc loãng như nước).

– Chuột rút nhẹ ở bụng hoặc co thắt kiểu tiền kinh nguyệt.

Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp được phát hiện hoàn toàn tình cờ thông qua siêu âm định kỳ.

4. Phương pháp chẩn đoán cổ tử cung ngắn?

Phương pháp tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán cổ tử cung ngắn là siêu âm qua ngả âm đạo (Transvaginal Ultrasound – TVU) (Theo Tạp chí Siêu âm Y khoa, 2022).

4.1. Siêu âm qua ngả âm đạo (TVU)

Ảnh trên: Siêu âm qua ngả âm đạo

TVU cung cấp hình ảnh rõ nét và phép đo chính xác nhất về chiều dài cổ tử cung (Theo Hiệp hội Y học Thai nhi – FMF, 2023).

– Thời điểm thực hiện: TVU thường được thực hiện trong khoảng thời gian từ 16 đến 24 tuần của thai kỳ.

– Đối tượng: Phương pháp này được chỉ định cho các thai phụ có nguy cơ cao (tiền sử sinh non, phẫu thuật cổ tử cung) hoặc khi có nghi ngờ từ siêu âm bụng.

– Quy trình: Bác sĩ sẽ đưa một đầu dò siêu âm nhỏ vào âm đạo để đo chiều dài từ lỗ ngoài đến lỗ trong của cổ tử cung. Phép đo này an toàn cho cả mẹ và bé.

4.2. Siêu âm qua thành bụng (Transabdominal Ultrasound)

Siêu âm qua thành bụng ít chính xác hơn trong việc đo chiều dài cổ tử cung (Theo NIH, 2022). Bàng quang đầy có thể làm thay đổi hình dạng và che khuất cổ tử cung, dẫn đến kết quả đo dài hơn thực tế. Phương pháp này chủ yếu dùng để sàng lọc ban đầu.

Việc chẩn đoán chính xác chiều dài cổ tử cung là cơ sở để đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời.

Ảnh trên: Siêu âm qua thành bụng

5. Cổ tử cung ngắn ảnh hưởng đến thai kỳ như thế nào?

Ảnh hưởng nghiêm trọng nhất của cổ tử cung ngắn là làm tăng nguy cơ sinh non, đặc biệt là sinh rất non (trước 32 tuần) (Theo March of Dimes, 2023).

Mối quan hệ giữa chiều dài cổ tử cung và nguy cơ sinh non là một đường cong tỷ lệ nghịch: cổ tử cung càng ngắn, nguy cơ sinh non càng cao.

– Nguy cơ sinh non: Một nghiên cứu trên Tạp chí Y học New England (2022) chỉ ra rằng, phụ nữ có cổ tử cung 15mm có nguy cơ sinh non cao gấp 6 lần so với người có cổ tử cung 30mm.

– Vỡ ối non: Cổ tử cung ngắn và yếu làm giảm khả năng bảo vệ màng ối, dẫn đến nguy cơ vỡ ối sớm ngay cả khi chưa có chuyển dạ.

– Nhiễm trùng ối: Khi cổ tử cung mở sớm, vi khuẩn từ âm đạo có thể dễ dàng xâm nhập vào buồng ối, gây viêm màng ối, một tình trạng nguy hiểm cho cả mẹ và bé.

6. Các phương pháp điều trị cổ tử cung ngắn?

Mục tiêu điều trị cổ tử cung ngắn là ngăn ngừa sinh non bằng cách hỗ trợ sức mạnh của cổ tử cung và giảm các cơn co thắt (Theo ACOG, 2023).

Các biện pháp can thiệp chính bao gồm:

6.1. Liệu pháp Progesterone

Progesterone là một loại hormone nội tiết tố giúp duy trì thai kỳ, được chứng minh là làm giảm nguy cơ sinh non ở phụ nữ có cổ tử cung ngắn (Theo Cochrane Library, 2022).

Ảnh trên: Progesterone

– Hình thức: Progesterone thường được dùng dưới dạng viên đặt âm đạo hàng ngày (ví dụ: Utrogestan, Cyclogest).

– Cơ chế: Progesterone giúp thư giãn cơ tử cung, giảm viêm, và tăng cường sức mạnh của cổ tử cung.

– Chỉ định: Thường được bắt đầu từ tuần 16-24 và tiếp tục cho đến tuần 36.

6.2. Khâu vòng cổ tử cung (Cerclage)

– Khâu vòng cổ tử cung là một thủ thuật phẫu thuật trong đó bác sĩ sử dụng một mũi khâu đặc biệt để khâu đóng cổ tử cung lại (Theo ACOG, 2023).

– Mục đích: Mũi khâu này hoạt động như một “dây rút”, giúp củng cố cổ tử cung và giữ cho nó đóng lại.

Chỉ định:

– Khâu vòng dự phòng (chỉ định): Thực hiện ở tuần 12-14 cho phụ nữ có tiền sử sinh non lặp lại do hở eo tử cung.

– Khâu vòng điều trị (cứu vãn): Thực hiện khi phát hiện cổ tử cung ngắn qua siêu âm (dưới 25mm) trước 24 tuần.

– Thủ thuật: Thủ thuật thường được thực hiện qua ngả âm đạo, có gây tê (tê tủy sống hoặc gây mê). Mũi khâu sẽ được cắt bỏ vào khoảng tuần 37 để chuẩn bị cho sinh thường.

6.3. Vòng nâng cổ tử cung (Pessary)

Ảnh trên: Vòng nâng Pessary

Vòng nâng Pessary là một thiết bị silicon mềm, hình tròn, được đặt vào âm đạo để nâng đỡ cổ tử cung (Theo Tạp chí Sản phụ khoa Châu Âu, 2022).

– Cơ chế: Pessary thay đổi góc của cổ tử cung, giảm áp lực trực tiếp của thai nhi lên lỗ trong cổ tử cung và phân bổ lại lực đè.

– Ưu điểm: Đây là một biện pháp không xâm lấn, không cần phẫu thuật hay gây tê, và có thể dễ dàng tháo lắp.

– Hiệu quả: Hiệu quả của pessary vẫn đang được nghiên cứu, nhưng nhiều bằng chứng cho thấy nó có lợi ích trong việc ngăn ngừa sinh non ở một số nhóm thai phụ.

7. Quản lý và theo dõi thai kỳ khi bị cổ tử cung ngắn?

Thai phụ được chẩn đoán cổ tử cung ngắn cần được theo dõi chặt chẽ tại các cơ sở y tế chuyên khoa (Theo Mayo Clinic, 2023).

7.1. Hạn chế hoạt động thể chất

Bác sĩ có thể khuyên thai phụ điều chỉnh mức độ hoạt động, mặc dù việc nghỉ ngơi tại giường (bed rest) tuyệt đối không còn được khuyến cáo rộng rãi (Theo ACOG, 2023).

– Tránh hoạt động nặng: Không mang vác nặng, chạy nhảy, hoặc tập thể dục cường độ cao.

– Giảm áp lực vùng chậu: Tránh đứng hoặc ngồi quá lâu một chỗ.

– Kiêng quan hệ tình dục: Một số bác sĩ có thể khuyên kiêng quan hệ tình dục, vì cực khoái có thể gây co thắt tử cung và tinh dịch chứa prostaglandin có thể làm mềm cổ tử cung.

Ảnh trên: Kiêng quan hệ tình dục

7.2. Theo dõi triệu chứng

Thai phụ cần nhận biết sớm các dấu hiệu của chuyển dạ sinh non (Theo March of Dimes, 2023).

– Các cơn co thắt đều đặn (hơn 4-5 cơn trong một giờ).

– Đau lưng dưới liên tục hoặc từng cơn.

– Cảm giác áp lực vùng chậu tăng lên.

– Ra máu hoặc dịch nhầy hồng ở âm đạo.

– Rỉ ối hoặc vỡ ối.

Ảnh trên: Vỡ ối

Thai phụ cần đến bệnh viện ngay lập tức, nếu có bất kỳ dấu hiệu nào trong số này.

8. Cổ tử cung ngắn và hở eo tử cung khác nhau như thế nào?

Cổ tử cung ngắn là một dấu hiệu (một phép đo giải phẫu), trong khi hở eo tử cung là một chẩn đoán lâm sàng (một tình trạng chức năng) (Theo NIH, 2022).

Chúng liên quan chặt chẽ nhưng không hoàn toàn giống nhau:

– Cổ tử cung ngắn: Là mô tả tình trạng cổ tử cung có chiều dài dưới 25mm khi đo qua siêu âm. Nó có thể do hở eo tử cung gây ra, nhưng cũng có thể do nguyên nhân khác (nhiễm trùng, đa thai).

– Hở eo tử cung: Là tình trạng cổ tử cung yếu bẩm sinh, không có khả năng giữ thai. Người bị hở eo tử cung thường sẽ có cổ tử cung ngắn, nhưng người có cổ tử cung ngắn chưa chắc đã bị hở eo tử cung.

Trong bối cảnh khám phá sự thân mật cá nhân một cách an toàn và riêng tư, một số người chọn sử dụng các công cụ hỗ trợ để hiểu rõ hơn về khoái cảm và phản ứng của cơ thể mình, độc lập với áp lực phải có hấp dẫn tình dục với người khác.

Việc khám phá này là một hành trình cá nhân sâu sắc. Nếu bạn cảm thấy cần một không gian an toàn để tìm hiểu về sự thân mật thể chất theo cách riêng của mình, việc sử dụng các sản phẩm hỗ trợ như dương vật giả có thể là một lựa chọn riêng tư. Điều quan trọng là tạo ra một môi trường không phán xét. Đối với những ai đang tìm kiếm một địa chỉ đáng tin cậy, shop người lớn uy tín số 1 Việt Nam có thể là một điểm tham khảo. Quân Tử Nhỏ đã hỗ trợ hơn 100.000 khách hàng với cam kết tư vấn tận tâm và giao hàng siêu kín đáo, bảo vệ tuyệt đối sự riêng tư của bạn.

Ảnh trên: Dương vật giả shop sinh lý quân tử nhỏ

9. Câu hỏi thường gặp về Cổ tử cung ngắn

1. Cổ tử cung ngắn có nguy hiểm không?

Tình trạng này được coi là nguy cơ cao trong thai kỳ vì nó là yếu tố dự báo mạnh mẽ nhất cho việc sinh non (Theo ACOG, 2023).

2. Chiều dài cổ tử cung bao nhiêu là bình thường?

Trong tam cá nguyệt thứ hai, chiều dài cổ tử cung bình thường trung bình là 35-40mm. Dưới 25mm được coi là ngắn (Theo FMF, 2023).

3. Cổ tử cung ngắn có tự dài ra không?

Cổ tử cung không tự dài ra trong thai kỳ; xu hướng tự nhiên là nó sẽ ngắn dần lại khi thai nhi lớn lên (Theo Mayo Clinic, 2023).

4. Đo chiều dài cổ tử cung vào tuần thứ mấy là chính xác nhất?

Thời điểm tiêu chuẩn để tầm soát chiều dài cổ tử cung bằng siêu âm ngả âm đạo là từ tuần 16 đến tuần 24 của thai kỳ (Theo ACOG, 2023).

5. Bị cổ tử cung ngắn có nên quan hệ tình dục không?

Thai phụ nên thảo luận với bác sĩ. Bác sĩ có thể khuyên kiêng quan hệ, vì prostaglandin trong tinh dịch và cực khoái có thể ảnh hưởng đến cổ tử cung (Theo NIH, 2022).

Ảnh trên: Prostaglandin

6. Cổ tử cung ngắn nên ăn gì để cải thiện?

Không có bằng chứng khoa học nào cho thấy chế độ ăn uống cụ thể có thể làm dài cổ tử cung. Tuy nhiên, ăn uống lành mạnh và đủ nước là quan trọng cho thai kỳ (Theo WHO, 2023).

7. Khâu vòng cổ tử cung có đau không?

Thủ thuật được thực hiện khi có gây tê (thường là tê tủy sống), vì vậy thai phụ sẽ không cảm thấy đau trong quá trình thực hiện (Theo ACOG, 2023).

8. Cổ tử cung ngắn có sinh thường được không?

Phụ nữ có cổ tử cung ngắn vẫn có thể sinh thường. Nếu đã khâu vòng, bác sĩ sẽ cắt chỉ khâu vào khoảng tuần 37 để cổ tử cung mở tự nhiên cho chuyển dạ.

9. Chi phí điều trị cổ tử cung ngắn là bao nhiêu?

Chi phí phụ thuộc vào phương pháp điều trị (progesterone, khâu vòng, hay pessary) và cơ sở y tế. Thai phụ nên tham khảo trực tiếp tại bệnh viện để có thông tin chính xác.

Ảnh trên: Khâu vòng

10. Cổ tử cung ngắn có phải là thai yếu không?

Cổ tử cung ngắn là một yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng sinh non, được phân loại là thai kỳ nguy cơ cao cần theo dõi chặt chẽ, không đồng nghĩa với “thai yếu” về mặt phát triển của em bé.

10. Kết luận

Cổ tử cung ngắn là một thách thức y khoa nghiêm trọng trong sản khoa, là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến sinh non. Tình trạng này thường không có triệu chứng và chỉ được phát hiện qua siêu âm tầm soát, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khám thai định kỳ, đặc biệt là ở những thai phụ có tiền sử sinh non hoặc phẫu thuật cổ tử cung.

May mắn thay, với sự tiến bộ của y học, các phương pháp can thiệp như liệu pháp progesterone, khâu vòng cổ tử cung, và vòng nâng pessary đã chứng minh hiệu quả trong việc kéo dài thai kỳ. Việc phát hiện sớm, tuân thủ điều trị và theo dõi chặt chẽ theo hướng dẫn của bác sĩ là chìa khóa để đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh và an toàn cho cả mẹ và bé.