Asexual (Người Vô tính): Thông tin, Phân loại, Đặc điểm và Các thuật ngữ liên quan

Asexual, hay vô tính, là một xu hướng tính dục được định nghĩa bởi sự thiếu vắng hoặc mức độ hấp dẫn tình dục rất thấp đối với bất kỳ giới tính nào (Theo The Trevor Project, 2023). Đây là một phần tự nhiên và hợp lệ trong sự đa dạng của các xu hướng tính dục của con người, không phải là một lựa chọn, một rối loạn y tế hay một tình trạng cần được “chữa trị”.

Sự độc đáo của asexual nằm ở chỗ nó tồn tại trên một phổ rộng, được gọi là “phổ vô tính” (asexual spectrum hay ace spectrum). Phổ này bao gồm nhiều nhận dạng khác nhau, từ những người hoàn toàn không cảm thấy hấp dẫn tình dục (asexual) đến những người chỉ cảm thấy hấp dẫn trong những hoàn cảnh cụ thể như demisexual (chỉ hấp dẫn sau khi có kết nối tình cảm) hoặc graysexual (trải nghiệm hấp dẫn tình dục hiếm khi hoặc ở mức độ thấp).

Một đặc điểm quan trọng nhưng thường bị hiểu lầm là sự phân biệt rạch ròi giữa hấp dẫn tình dục và hấp dẫn lãng mạn. Một người vô tính vẫn có thể cảm nhận sự hấp dẫn lãng mạn, mong muốn các mối quan hệ tình cảm, thân mật mà không nhất thiết phải liên quan đến hành vi tình dục. Điều này dẫn đến các thuật ngữ kết hợp như “asexual homoromantic” (vô tính nhưng lãng mạn với người cùng giới).

1. Asexual là gì?

Ảnh trên: Asexual

Asexual (vô tính) là một xu hướng tính dục, đặc trưng bởi việc một cá nhân không trải qua hoặc trải qua rất ít sự hấp dẫn tình dục đối với người khác. Theo Mạng lưới Nhận thức và Giáo dục về Vô tính (AVEN), đây không phải là một sự lựa chọn giống như việc kiêng khem tình dục, mà là một phần cố hữu trong bản dạng của một người.

1.1. Định nghĩa Asexual theo Hiệp hội Vô tính Trực quan và Giáo dục (AVEN)

AVEN định nghĩa người vô tính (asexual) là người không trải nghiệm sự hấp dẫn tình dục. Họ phân biệt rõ ràng giữa hành vi và xu hướng. Một người vô tính có thể có hoặc không tham gia vào hoạt động tình dục vì nhiều lý do khác nhau, bao gồm sự tò mò, mong muốn làm hài lòng bạn đời, hoặc để có con, nhưng bản chất xu hướng của họ là không có sự lôi cuốn về mặt tình dục.

Sự thiếu vắng hấp dẫn tình dục là đặc điểm cốt lõi của asexuality. Điều này tiếp tục làm rõ sự khác biệt giữa asexuality và các tình trạng khác.

1.2. Asexual có phải là một tình trạng bệnh lý không?

Asexuality không được coi là một tình trạng bệnh lý, rối loạn chức năng tình dục hay vấn đề sức khỏe tâm thần. Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần (DSM-5) của Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ đã loại bỏ việc chẩn đoán “Rối loạn Ham muốn Tình dục Giảm” nếu cá nhân tự nhận mình là người vô tính và không cảm thấy đau khổ về điều đó.

Sự công nhận này khẳng định asexuality là một xu hướng tính dục hợp lệ. Điều này giúp phân biệt với các nguyên nhân y tế có thể gây giảm ham muốn tình dục.

2. Phổ Vô tính (Asexual Spectrum) bao gồm những gì?

Ảnh trên: Phổ vô tính (ace spectrum)

Phổ vô tính (ace spectrum) Abao gồm một loạt các nhận dạng mô tả những người trải nghiệm sự hấp dẫn tình dục một cách không điển hình, hiếm hoi, hoặc chỉ dưới những điều kiện nhất định. Phổ này công nhận rằng asexuality không phải là một trạng thái nhị phân “có hoặc không” mà là một dải trải nghiệm đa dạng.

Các nhận dạng chính trong phổ vô tính cung cấp một ngôn ngữ chi tiết hơn để mô tả trải nghiệm cá nhân.

2.1. Demisexual (Á tính)

Demisexual là những người chỉ cảm thấy hấp dẫn tình dục sau khi đã hình thành một mối liên kết tình cảm sâu sắc với người khác (Theo The Trevor Project). Đối với người demisexual, sự kết nối cảm xúc là điều kiện tiên quyết cho sự hấp dẫn tình dục nảy sinh. Nếu không có mối liên kết này, họ không cảm thấy sự lôi cuốn về mặt tình dục.

Sự tồn tại của demisexuality nhấn mạnh tầm quan trọng của kết nối tình cảm trong trải nghiệm tính dục của một số người. Điều này dẫn đến một nhận dạng khác cũng dựa trên tần suất của sự hấp dẫn.

2.2. Graysexual (Xám tính)

Graysexual (hoặc gray-asexual) mô tả những người hiếm khi trải nghiệm sự hấp dẫn tình dục, hoặc trải nghiệm nó với cường độ rất thấp. Họ nằm trong “vùng xám” giữa asexuality (hoàn toàn không có hấp dẫn) và allosexuality (có hấp dẫn). Tần suất và cường độ hấp dẫn của họ có thể thay đổi theo thời gian và hoàn cảnh.

Nhận dạng này cho thấy tính linh hoạt và đa dạng trong phổ vô tính. Ngoài ra, còn có những cách phân loại dựa trên đối tượng của sự hấp dẫn.

 

2.3. Aegosexual

Aegosexual là những người có thể tận hưởng các nội dung hoặc tưởng tượng về tình dục nhưng không có mong muốn tham gia trực tiếp vào các hành vi đó. Họ có sự tách biệt giữa bản thân và đối tượng của sự khơi gợi. Họ có thể có ham muốn tình dục, nhưng ham muốn đó không hướng đến một người cụ thể nào khác.

Sự đa dạng của phổ vô tính không dừng lại ở đây.

2.4. Các nhận dạng khác trong phổ Vô tính

Ngoài các nhận dạng trên, phổ vô tính còn bao gồm nhiều thuật ngữ chi tiết khác để mô tả các trải nghiệm đa dạng:

– Fraysexual: Cảm thấy hấp dẫn tình dục với người lạ hoặc người mới quen, và sự hấp dẫn này phai nhạt dần khi mối liên kết tình cảm được hình thành.

– Cupiossexual: Không trải nghiệm hấp dẫn tình dục nhưng vẫn mong muốn có một mối quan hệ tình dục.

– Lithosexual: Cảm thấy hấp dẫn tình dục nhưng không muốn sự hấp dẫn đó được đáp lại.

 Ảnh trên: Fraysexual

3. Đặc điểm nhận biết của người vô tính là gì?

Các đặc điểm nhận biết cốt lõi của người vô tính xoay quanh sự thiếu vắng hấp dẫn tình dục và cách họ phân biệt nó với các hình thức hấp dẫn khác, chẳng hạn như hấp dẫn lãng mạn, thẩm mỹ hoặc cảm xúc. Những đặc điểm này không phải là một danh sách kiểm tra cứng nhắc mà là những trải nghiệm chung.

Việc hiểu rõ các đặc điểm này giúp làm sáng tỏ bản chất của asexuality.

3.1. Sự thiếu vắng hấp dẫn tình dục

Đặc điểm chính là không có hoặc có rất ít sự lôi cuốn mang tính bản năng về mặt tình dục đối với người khác, bất kể ngoại hình hay giới tính của họ. Một người vô tính có thể nhận ra người khác hấp dẫn về mặt thẩm mỹ (ví dụ: “người đó đẹp”) nhưng không có mong muốn tham gia hoạt động tình dục với họ.

Sự phân biệt này là nền tảng để hiểu về trải nghiệm của người vô tính.

3.2. Phân biệt giữa hấp dẫn tình dục và hấp dẫn lãng mạn

Người vô tính thường phân biệt rõ ràng giữa hấp dẫn tình dục (mong muốn quan hệ tình dục) và hấp dẫn lãng mạn (mong muốn có một mối quan hệ tình cảm, lãng mạn). Một người có thể là asexual (vô tính) nhưng đồng thời là homoromantic (lãng mạn với người cùng giới), heteroromantic (lãng mạn với người khác giới), biromantic (lãng mạn với nhiều giới), hoặc aromantic (vô ái – không có hấp dẫn lãng mạn).

Sự tách biệt này giải thích tại sao nhiều người vô tính vẫn tìm kiếm và duy trì các mối quan hệ tình cảm sâu sắc.

Ảnh trên: Homoromantic

3.3. Quan điểm về tình dục và sự thân mật

Quan điểm của người vô tính về tình dục rất đa dạng. Một số có ác cảm với tình dục (sex-repulsed), một số thờ ơ (sex-indifferent), và một số khác có thái độ tích cực (sex-favorable). Do đó, một người vô tính vẫn có thể tham gia vào hoạt động tình dục vì những lý do không xuất phát từ hấp dẫn cá nhân, chẳng hạn như để thể hiện tình cảm hoặc làm hài lòng bạn đời.

Điều này cho thấy sự phức tạp trong trải nghiệm cá nhân của mỗi người.

4. Các lầm tưởng phổ biến về Asexuality là gì?

Nhiều lầm tưởng về asexuality bắt nguồn từ việc thiếu hiểu biết và giả định rằng trải nghiệm tình dục là phổ quát. Việc giải mã những lầm tưởng này là rất quan trọng để xây dựng sự tôn trọng và công nhận. Dưới đây là những quan niệm sai lầm phổ biến nhất.

Việc làm rõ các lầm tưởng này giúp cung cấp thông tin chính xác và chống lại định kiến.

4.1. Lầm tưởng 1: Vô tính là do bệnh lý hoặc chấn thương tâm lý

Asexuality là một xu hướng tính dục, không phải là kết quả của bệnh tật, lạm dụng hay chấn thương tâm lý. Mặc dù các yếu tố này có thể ảnh hưởng đến ham muốn tình dục của một người, nhưng chúng không định nghĩa xu hướng tính dục asexual. Asexuality là một bản dạng ổn định và lâu dài đối với nhiều người.

Quan niệm này đã bị các tổ chức y tế uy tín bác bỏ.

4.2. Lầm tưởng 2: Người vô tính không thể yêu hoặc có mối quan hệ

Ảnh trên: Người vô tính hoàn toàn có khả năng yêu và xây dựng các mối quan hệ tình cảm sâu sắc và bền vững.

Người vô tính hoàn toàn có khả năng yêu và xây dựng các mối quan hệ tình cảm sâu sắc và bền vững. Như đã đề cập, hấp dẫn lãng mạn và hấp dẫn tình dục là hai khái niệm riêng biệt. Nhiều người vô tính mong muốn và có các mối quan hệ lãng mạn, chỉ là những mối quan hệ đó có thể không bao gồm yếu tố tình dục.

Tình yêu và sự thân mật có thể được thể hiện qua nhiều hình thức khác ngoài tình dục.

4.3. Lầm tưởng 3: Vô tính đồng nghĩa với việc không bao giờ quan hệ tình dục

Hành vi tình dục không định nghĩa xu hướng tính dục. Một số người vô tính lựa chọn quan hệ tình dục vì nhiều lý do khác nhau, trong khi những người khác thì không. Việc một người vô tính có quan hệ tình dục không làm mất đi bản dạng của họ, cũng giống như việc một người đồng tính nam kiêng khem không khiến anh ta trở thành người dị tính.

Điều quan trọng là sự hấp dẫn nội tại, không phải hành vi bên ngoài.

5. Lá cờ của cộng đồng Asexual có ý nghĩa gì?

Lá cờ tự hào của cộng đồng vô tính, được tạo ra vào năm 2010, bao gồm bốn sọc ngang, mỗi sọc mang một ý nghĩa biểu tượng riêng. Lá cờ này là một biểu tượng quan trọng của sự nhận diện, đoàn kết và hiển thị trong cộng đồng LGBTQIA+.

Mỗi màu sắc trên lá cờ đại diện cho một khía cạnh của phổ vô tính.

– Sọc đen: Tượng trưng cho asexuality (vô tính hoàn toàn).

– Sọc xám: Tượng trưng cho vùng xám giữa vô tính và hữu tính, bao gồm graysexuality và demisexuality.

– Sọc trắng: Tượng trưng cho những người hữu tính (non-asexual) và các đồng minh của cộng đồng.

– Sọc tím: Tượng trưng cho cộng đồng (community).

Ảnh trên: Lá cờ của cộng đồng Asexual

6. Hỗ trợ và Tài nguyên cho cộng đồng Asexual ở đâu?

Nhiều tổ chức và cộng đồng trực tuyến cung cấp thông tin, hỗ trợ và không gian an toàn cho người vô tính và những người đang trong quá trình tìm hiểu. Việc tiếp cận các nguồn tài nguyên đáng tin cậy là rất quan trọng cho sự phát triển cá nhân và sức khỏe tinh thần.

Dưới đây là một số nguồn tài nguyên chính.

– Mạng lưới Nhận thức và Giáo dục về Vô tính (AVEN): Đây là cộng đồng trực tuyến lớn nhất thế giới dành cho người vô tính, cung cấp diễn đàn, bài viết và thông tin toàn diện.

– The Trevor Project: Một tổ chức hàng đầu cung cấp hỗ trợ khủng hoảng và phòng chống tự tử cho thanh thiếu niên LGBTQIA+, bao gồm cả những người vô tính.

– Các cộng đồng trên mạng xã hội: Các nhóm trên Reddit (như r/asexuality), Facebook, và các nền tảng khác tạo không gian để chia sẻ kinh nghiệm và kết nối.

Ngoài việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ cộng đồng, việc khám phá sự thân mật và các khía cạnh khác của một mối quan hệ theo cách riêng cũng là một hành trình quan trọng. Đối với những cá nhân hoặc cặp đôi, bao gồm cả những người trong phổ vô tính, mong muốn tìm hiểu các chiều không gian mới của sự kết nối, khoái cảm và ranh giới vượt ra ngoài quan hệ tình dục truyền thống, các công cụ hỗ trợ như bộ đồ BDSM có thể mang đến những trải nghiệm độc đáo. Nếu bạn đang tìm kiếm một địa chỉ đáng tin cậy để khám phá các sản phẩm chính hãng, Quân Tử Nhỏ là một lựa chọn uy tín. Đây là shop người lớn hàng đầu tại Việt Nam, đã phục vụ hơn 100.000 khách hàng với cam kết tư vấn tận tâm và giao hàng siêu kín đáo, bảo vệ tuyệt đối sự riêng tư của bạn.

Ảnh trên: The Trevor Project

7. 10 Câu hỏi thường gặp về Asexual

1. Asexual và Aromantic có giống nhau không?

Asexual và aromantic là hai khái niệm khác nhau. Asexual (vô tính) liên quan đến sự thiếu hấp dẫn tình dục, trong khi aromantic (vô ái) liên quan đến sự thiếu hấp dẫn lãng mạn.

2. Làm thế nào để biết mình có phải là người vô tính không?

Việc tự nhận dạng là một quá trình cá nhân. Nếu bạn cảm thấy định nghĩa về asexual mô tả chính xác trải nghiệm của mình về việc thiếu hấp dẫn tình dục, bạn có thể sử dụng nhãn đó.

3. Người vô tính có thủ dâm không?

Một số người vô tính có thủ dâm. Ham muốn tình dục (libido) và hấp dẫn tình dục là khác nhau; một người có thể có ham muốn nhưng không hướng nó vào người khác.

4. Asexuality có phải là một phần của cộng đồng LGBTQIA+ không?

Asexuality được công nhận rộng rãi là một phần của cộng đồng LGBTQIA+, thể hiện qua chữ “A” trong cụm từ viết tắt mở rộng.

5, Người vô tính có thể có con không?

Người vô tính hoàn toàn có thể có con. Các phương pháp có thể bao gồm quan hệ tình dục (với người sex-favorable) hoặc thông qua các công nghệ hỗ trợ sinh sản.

6. “Allosexual” có nghĩa là gì?

Allosexual là thuật ngữ dùng để chỉ những người không nằm trong phổ vô tính, tức là những người có trải nghiệm hấp dẫn tình dục.

Ảnh trên: Allosexual

7. Xu hướng tính dục có thể thay đổi theo thời gian không?

Đối với một số người, cách họ hiểu và dán nhãn xu hướng tính dục của mình có thể thay đổi. Tính dục có thể linh hoạt, và điều quan trọng là tôn trọng nhận dạng hiện tại của một người.

8.  Tại sao việc công nhận asexuality lại quan trọng?

Việc công nhận asexuality giúp chống lại định kiến, cung cấp sự xác thực cho những người có trải nghiệm này, và thúc đẩy một xã hội toàn diện hơn, nơi mọi xu hướng tính dục đều được tôn trọng.

9. Làm thế nào để trở thành một đồng minh tốt của cộng đồng vô tính?

Để trở thành đồng minh, bạn có thể lắng nghe, tự giáo dục bản thân, sử dụng ngôn ngữ đúng đắn, và không đưa ra các giả định về trải nghiệm tình dục hay lãng mạn của người khác.

10. Có những người nổi tiếng nào là asexual không?

Việc công khai xu hướng tính dục là một quyết định cá nhân. Một số nhân vật công chúng như người mẫu Yasmin Benoit và diễn viên hài Janeane Garofalo đã chia sẻ về việc nhận dạng là asexual.

Ảnh trên: Yasmin Benoit

8. Kết luận

Asexual (vô tính) là một xu hướng tính dục hợp lệ và tự nhiên, đặc trưng bởi sự thiếu vắng hấp dẫn tình dục. Nó tồn tại trên một phổ đa dạng và không nên bị nhầm lẫn với sự lựa chọn kiêng khem hay một tình trạng bệnh lý. Việc hiểu đúng và công nhận asexuality, cùng với sự đa dạng của phổ vô tính, là một bước đi thiết yếu để xây dựng một xã hội khoan dung và toàn diện, nơi mọi bản dạng đều được tôn trọng và nhìn nhận. Thông điệp cuối cùng là sự đa dạng trong trải nghiệm của con người là vô hạn, và việc lắng nghe, học hỏi và tôn trọng những trải nghiệm khác biệt là chìa khóa cho sự thấu cảm và tiến bộ.