Uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên: Thông tin, Hiệu quả, Tác dụng phụ và Hướng dẫn sử dụng

Việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên (ECP) là một can thiệp y tế nhằm ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ (Theo Tổ chức Y tế Thế giới – WHO). Đây là giải pháp dự phòng, không được thiết kế để thay thế các biện pháp tránh thai hàng ngày.

Hiệu quả của việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên phụ thuộc vào thời điểm sử dụng, với hiệu quả cao nhất khi uống càng sớm càng tốt (WHO, 2021). Cơ chế chính là trì hoãn hoặc ngăn cản quá trình rụng trứng, ngăn cản sự thụ tinh.

Việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên có thể gây ra các tác dụng phụ ngắn hạn như buồn nôn, mệt mỏi, hoặc rối loạn chu kỳ kinh nguyệt tạm thời (FDA, 2022). Những triệu chứng này thường nhẹ và tự hết sau 1-2 ngày.

Hướng dẫn sử dụng thuốc đòi hỏi phải tuân thủ nghiêm ngặt về thời gian (uống trong 72 giờ hoặc 120 giờ tùy loại) và không lạm dụng, để đảm bảo an toàn và phát huy tối đa tác dụng bảo vệ khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên.

1. Thông tin chi tiết về thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên

Ảnh trên: Uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên

Thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên (ECP) là một biện pháp can thiệp y tế được thiết kế để giảm nguy cơ mang thai sau một lần quan hệ tình dục không được bảo vệ hoặc khi biện pháp tránh thai thường lệ thất bại (ví dụ: rách bao cao su, quên uống thuốc tránh thai hàng ngày).

Thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên là gì?

Thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên là loại thuốc chứa liều cao nội tiết tố (hormone) Levonorgestrel hoặc Ulipristal Acetate, được bào chế dưới dạng một viên nén duy nhất (Theo FDA Hoa Kỳ). Thuốc này được sử dụng qua đường uống và phát huy tác dụng bằng cách can thiệp vào quá trình rụng trứng hoặc thụ tinh.

Phân loại các hoạt chất chính trong thuốc 1 viên

Thị trường hiện có hai loại hoạt chất chính được sử dụng trong thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên, với cơ chế và thời gian sử dụng khác nhau:

– Loại chứa Levonorgestrel 1.5mg: Đây là loại phổ biến nhất, chứa một phiên bản tổng hợp của hormone progestin. Thuốc này được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận sử dụng trong vòng 72 giờ (3 ngày) sau khi quan hệ.

– Loại chứa Ulipristal Acetate 30mg: Đây là một chất điều hòa thụ thể progestin chọn lọc (SPRM). Thuốc này được FDA chấp thuận sử dụng trong vòng 120 giờ (5 ngày) sau khi quan hệ và thường yêu cầu kê đơn từ bác sĩ tại một số quốc gia.

Ảnh trên: Loại chứa Levonorgestrel 1.5mg

2. Cơ chế hoạt động của thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên

Cơ chế hoạt động của thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên không phải là gây sảy thai. Thuốc không có tác dụng nếu trứng đã thụ tinh và làm tổ trong tử cung (Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ – ACOG, 2022). Tác dụng chính của thuốc là ngăn cản việc mang thai ngay từ đầu.

Cơ chế của thuốc chứa Levonorgestrel 1.5mg

Hoạt chất Levonorgestrel hoạt động chủ yếu bằng cách trì hoãn hoặc ngăn chặn hoàn toàn sự rụng trứng (Theo WHO, 2021). Nếu trứng chưa được giải phóng khỏi buồng trứng, thuốc sẽ ngăn cản điều đó xảy ra. Ngoài ra, Levonorgestrel cũng có thể làm đặc chất nhầy cổ tử cung, ngăn cản tinh trùng di chuyển đến gặp trứng.

Cơ chế của thuốc chứa Ulipristal Acetate 30mg

Ulipristal Acetate (UPA) cũng hoạt động bằng cách trì hoãn sự rụng trứng, nhưng nó có hiệu quả ngay cả khi quá trình rụng trứng sắp xảy ra (Theo một nghiên cứu trên tạp chí Contraception, 2020). UPA có khả năng trì hoãn sự rụng trứng ngay cả khi nồng độ hormone LH (hormone luteinizing) bắt đầu tăng, thời điểm mà Levonorgestrel có thể không còn hiệu quả.

 

Ảnh trên: Thuốc chứa Ulipristal Acetate 30mg

3. Hiệu quả của việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên

Hiệu quả của thuốc tránh thai khẩn cấp phụ thuộc rất lớn vào loại thuốc và thời điểm sử dụng sau khi quan hệ.

Tỷ lệ thành công khi uống thuốc 1 viên là bao nhiêu?

Hiệu quả của thuốc tránh thai khẩn cấp được đo bằng khả năng giảm nguy cơ mang thai sau một lần quan hệ không bảo vệ, không phải là 100% (Theo CDC Hoa Kỳ). Các nghiên cứu lâm sàng chỉ ra rằng:

– Levonorgestrel 1.5mg: Ngăn ngừa khoảng 87% – 95% các trường hợp mang thai dự kiến nếu uống trong vòng 72 giờ. Uống càng sớm hiệu quả càng cao, đặc biệt là trong 24 giờ đầu tiên.

– Ulipristal Acetate 30mg: Được coi là có hiệu quả cao hơn Levonorgestrel, đặc biệt là khi uống gần thời điểm rụng trứng. Thuốc duy trì hiệu quả cao trong suốt 120 giờ (5 ngày) sau khi quan hệ.

Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc

Hiệu quả của việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên có thể bị suy giảm bởi một số yếu tố cụ thể:

– Thời điểm uống: Đây là yếu tố quan trọng nhất. Cả hai loại thuốc đều giảm hiệu quả theo thời gian.

– Chỉ số khối cơ thể (BMI): Một số nghiên cứu cho thấy hiệu quả của thuốc tránh thai khẩn cấp, đặc biệt là Levonorgestrel, có thể giảm ở những người có chỉ số BMI cao (trên 25 hoặc 30) (Theo Tạp chí Y khoa New England, 2017). Ulipristal Acetate có thể duy trì hiệu quả tốt hơn ở nhóm này.

– Thời điểm trong chu kỳ kinh nguyệt: Thuốc không có tác dụng nếu sự rụng trứng đã xảy ra và quá trình thụ tinh đang diễn ra.

Ảnh trên: Chu kỳ kinh nguyệt

4. Hướng dẫn cách uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên

Việc tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng là điều kiện tiên quyết để thuốc phát huy tác dụng và giảm thiểu rủi ro.

Nên uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên khi nào?

Thuốc cần được uống càng sớm càng tốt sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ (Theo khuyến cáo của WHO).

– Đối với loại chứa Levonorgestrel: Uống 1 viên duy nhất trong vòng 72 giờ (3 ngày).

– Đối với loại chứa Ulipristal Acetate: Uống 1 viên duy nhất trong vòng 120 giờ (5 ngày).

Xử lý thế nào nếu bị nôn sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên?

Việc nôn sau khi uống có thể làm giảm hiệu quả của thuốc, đòi hỏi phải uống một liều khác (Theo FDA). Cụ thể:

– Giảm liều lượng thuốc, nếu bạn bị nôn trong vòng 2 giờ (đối với Levonorgestrel) hoặc 3 giờ (đối với Ulipristal Acetate) sau khi uống (Theo NHS Anh Quốc). Cần liên hệ ngay với bác sĩ hoặc dược sĩ để được hướng dẫn uống liều lặp lại.

Ảnh trên: Giảm liều lượng thuốc, nếu bạn bị nôn sau khi uống

5. Tác dụng phụ thường gặp khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên

Do chứa liều cao nội tiết tố, việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên có thể gây ra một số tác dụng phụ ngắn hạn. Những tác dụng này thường nhẹ và tự hết sau 1-2 ngày.

Các tác dụng phụ ngắn hạn phổ biến là gì?

Việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên có thể gây ra các tác dụng phụ ngắn hạn, phổ biến nhất là buồn nôn và nôn (chiếm tới 23% người dùng, theo FDA). Các triệu chứng khác bao gồm:

– Đau đầu, chóng mặt

– Mệt mỏi

– Đau bụng dưới

– Căng tức ngực

Thuốc ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt như thế nào?

Rối loạn kinh nguyệt là tác dụng phụ rất phổ biến, thường biểu hiện bằng việc chậm kinh, có kinh sớm hơn, hoặc ra máu bất thường giữa kỳ (Theo ACOG, 2022). Thông thường, chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo có thể đến sớm hơn hoặc muộn hơn 1 tuần so với dự kiến.

Ảnh trên: Chậm kinh

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Cần đi khám y tế nếu chu kỳ kinh nguyệt bị chậm quá 1 tuần so với dự kiến sau khi uống thuốc, vì đây có thể là dấu hiệu mang thai (Theo CDC). Ngoài ra, cần gặp bác sĩ nếu gặp các triệu chứng đau bụng dưới dữ dội (có thể là dấu hiệu mang thai ngoài tử cung, dù hiếm gặp) hoặc nếu các tác dụng phụ kéo dài.

6. Rủi ro và chống chỉ định khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên

Mặc dù được coi là an toàn cho hầu hết mọi người, việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên cần cẩn trọng, đặc biệt là khi lạm dụng.

Lạm dụng việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên có hại không?

Việc lạm dụng thuốc (sử dụng nhiều hơn 2 lần/tháng) làm tăng đáng kể nguy cơ rối loạn nội tiết tố nghiêm trọng, gây rong kinh, mất cân bằng chu kỳ và giảm khả năng đáp ứng của buồng trứng (Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ). Thuốc không được thiết kế để sử dụng thường xuyên.

Các trường hợp chống chỉ định

Việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên không phù hợp với tất cả mọi người. Các trường hợp chống chỉ định bao gồm:

– Người đã xác nhận mang thai (dù thuốc không gây hại cho thai nhi nhưng không còn tác dụng).

Ảnh trên: Người đã xác nhận mang thai

– Người có tiền sử dị ứng nặng với bất kỳ thành phần nào của thuốc.

– Đối với Ulipristal Acetate: Không dùng cho người đang bị bệnh gan nặng.

– Người đang sử dụng các loại thuốc có thể làm giảm hiệu quả của ECP (ví dụ: một số thuốc điều trị động kinh, HIV, hoặc thảo dược St. John’s Wort).

7. Các phương pháp tránh thai chủ động và an toàn hơn

Do những rủi ro khi lạm dụng thuốc khẩn cấp, các chuyên gia y tế luôn khuyến cáo các cặp đôi ưu tiên các biện pháp bảo vệ chủ động, an toàn và có hiệu quả lâu dài hơn.

Bao cao su: Phương pháp rào cản hiệu quả

Bao cao su là biện pháp rào cản duy nhất vừa giúp ngăn ngừa mang thai (hiệu quả 98% khi dùng đúng cách) vừa bảo vệ khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI), bao gồm HIV (Theo CDC, 2023). Đây là lựa chọn không chứa nội tiết tố, không gây tác dụng phụ toàn thân như thuốc khẩn cấp, và có thể sử dụng dễ dàng trong mỗi lần quan hệ.

Để đảm bảo an toàn tuyệt đối và trải nghiệm tốt nhất, việc lựa chọn các sản phẩm chất lượng là rất quan trọng. Nếu bạn đang tìm kiếm một địa chỉ đáng tin cậy, shop người lớn uy tín số 1 Việt Nam có thể là một lựa chọn tốt. Đây là nơi được hơn 100.000 khách hàng tin tưởng, cung cấp tư vấn tận tâm và cam kết giao hàng siêu kín đáo, bảo vệ tuyệt đối sự riêng tư của bạn.

Ảnh trên: Bao cao su mỏng bcs sagami 0.01

Các biện pháp nội tiết tố hàng ngày

Thuốc tránh thai hàng ngày, miếng dán tránh thai, hoặc vòng tránh thai nội tiết cung cấp hiệu quả ngừa thai rất cao (trên 99% nếu tuân thủ) với liều lượng hormone ổn định và thấp hơn (Theo ACOG). Chúng giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và yêu cầu sự cam kết sử dụng đều đặn.

Vòng tránh thai (IUD)

Vòng tránh thai (cả loại chứa đồng và loại nội tiết) là một trong những biện pháp tránh thai hiệu quả nhất, có tác dụng lâu dài (từ 3 đến 10 năm) (Theo WHO). Đặc biệt, IUD bằng đồng cũng có thể được sử dụng như một biện pháp tránh thai khẩn cấp hiệu quả nếu được đặt trong vòng 5 ngày sau khi quan hệ.

Ảnh trên: Vòng tránh thai

8. Câu hỏi thường gặp

1. Uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên có an toàn không?

Thuốc được WHO và FDA coi là rất an toàn cho hầu hết mọi người khi sử dụng trong trường hợp khẩn cấp, ngay cả với thanh thiếu niên (Theo FDA, 2022). Các tác dụng phụ nghiêm trọng rất hiếm gặp.

2. Nên uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên vào lúc nào là tốt nhất?

Thuốc phát huy hiệu quả cao nhất khi được uống càng sớm càng tốt sau khi quan hệ, lý tưởng nhất là trong vòng 24 giờ đầu tiên (Theo WHO). Hiệu quả sẽ giảm dần theo thời gian cho đến mốc 72 giờ hoặc 120 giờ.

3. Uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên bao lâu thì có kinh lại?

Hầu hết mọi người sẽ có kinh nguyệt vào thời điểm dự kiến hoặc trong vòng 1 tuần (sớm hơn hoặc muộn hơn) (Theo ACOG, 2022). Cần thử thai nếu bị chậm kinh quá 1 tuần.

4. Uống 2 viên thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên trong 1 tháng có sao không?

Việc uống 2 viên trong một tháng (hoặc nhiều hơn) không được khuyến nghị, vì làm tăng nguy cơ rối loạn nội tiết tố, rong kinh và các tác dụng phụ nghiêm trọng (Theo WHO). Thuốc chỉ dành cho trường hợp khẩn cấp.

Ảnh trên: Rong kinh

5. Uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên có gây vô sinh không?

Hiện không có bằng chứng khoa học nào cho thấy việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên (kể cả khi lặp lại) gây vô sinh (Theo Hiệp hội Y học Sinh sản Hoa Kỳ – ASRM). Tuy nhiên, lạm dụng thuốc gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng chu kỳ.

6. Uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên bị nôn ra thì phải làm sao?

Cần dùng một liều thay thế, nếu bị nôn trong vòng 2 giờ (với Levonorgestrel) hoặc 3 giờ (với Ulipristal Acetate) sau khi uống thuốc (Theo NHS Anh Quốc). Hãy liên hệ với dược sĩ để được tư vấn ngay.

7. Thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên có tác dụng trong bao lâu?

Thuốc chỉ có tác dụng cho lần quan hệ trước khi uống thuốc (Theo CDC). Thuốc không bảo vệ cho các lần quan hệ tình dục xảy ra sau khi uống thuốc.

8. Thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên khác gì loại 2 viên?

Thuốc 1 viên (Levonorgestrel 1.5mg) là liều duy nhất, trong khi loại 2 viên (mỗi viên 0.75mg) yêu cầu uống 2 liều cách nhau 12 giờ (hiện ít phổ biến hơn). Loại 1 viên tiện lợi và dễ tuân thủ hơn.

9. Đang cho con bú uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên được không?

Loại chứa Levonorgestrel được coi là an toàn, mặc dù một lượng nhỏ thuốc có thể qua sữa mẹ (Theo CDC). Loại Ulipristal Acetate không được khuyến nghị, hoặc cần ngưng cho bú vài ngày sau khi uống.

10. Uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên rồi quan hệ tiếp có sao không?

Thuốc không có tác dụng bảo vệ cho các lần quan hệ xảy ra sau khi uống (Theo FDA). Cần sử dụng một biện pháp rào cản, như bao cao su, cho tất cả các lần quan hệ tiếp theo.

Ảnh trên: Bao cao su sagami 0.02 mm hộp 12 cái

9. Kết luận

Việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên là một công cụ y tế quan trọng và an toàn, giúp ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn khi được sử dụng đúng cách trong các tình huống “khẩn cấp”. Hiệu quả của thuốc phụ thuộc trực tiếp vào thời gian sử dụng, với khuyến cáo là “càng sớm càng tốt”.

Tuy nhiên, đây không phải là giải pháp thay thế cho các biện pháp tránh thai hàng ngày. Lạm dụng việc uống thuốc tránh thai khẩn cấp 1 viên có thể dẫn đến rối loạn nội tiết tố và các tác dụng phụ không mong muốn. Để bảo vệ sức khỏe sinh sản một cách chủ động và bền vững, việc ưu tiên các biện pháp an toàn, hiệu quả lâu dài như bao cao su, thuốc tránh thai hàng ngày hoặc IUD luôn là lựa chọn được các tổ chức y tế khuyến nghị.