Các loại vòng tránh thai: Thông tin, Phân loại, Cơ chế và Hiệu quả

Vòng tránh thai (IUD) là một dụng cụ nhỏ, thường có hình chữ T, được đặt vào bên trong tử cung để ngăn ngừa thai ngoài ý muốn. Đây là một trong những biện pháp tránh thai tạm thời, có tác dụng kéo dài (từ 3 đến 12 năm), khả năng phục hồi sinh sản nhanh sau khi tháo và hiệu quả rất cao (Tổ chức Y tế Thế giới – WHO).

Các loại vòng tránh thai hiện nay được phân loại thành hai nhóm chính dựa trên hoạt chất: vòng tránh thai chứa đồng và vòng tránh thai nội tiết (chứa hormone). Mỗi loại mang đến các lựa chọn riêng biệt về thời gian sử dụng, cơ chế tác động, lợi ích bổ sung và các tác dụng phụ tiềm ẩn (Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ – CDC, 2023).

Cơ chế hoạt động của vòng tránh thai khác biệt rõ rệt giữa hai loại. Vòng chứa đồng giải phóng ion đồng tạo ra phản ứng viêm tại chỗ, ngăn cản tinh trùng di chuyển và thụ tinh. Vòng nội tiết giải phóng một lượng nhỏ hormone progestin (Levonorgestrel) làm đặc chất nhầy cổ tử cung và làm mỏng niêm mạc tử cung (Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ – ACOG).

Hiệu quả của các loại vòng tránh thai được y học công nhận là vượt trội, với tỷ lệ thất bại trung bình dưới 1% trong năm đầu tiên sử dụng (CDC). Việc lựa chọn loại vòng phù hợp nhất phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe cụ thể, nhu cầu cá nhân và phải thông qua sự tư vấn, thăm khám chi tiết từ bác sĩ chuyên khoa.

1. Vòng tránh thai (IUD) là gì?

Ảnh trên: Các loại vòng đang có hiện nay

Vòng tránh thai, hay còn gọi là dụng cụ tử cung (IUD – Intrauterine Device), là một thiết bị nhỏ được chuyên gia y tế đặt vào lòng tử cung để cung cấp hiệu quả tránh thai lâu dài và có thể phục hồi (Tổ chức Y tế Thế giới – WHO).

Đây là một trong những phương pháp ngừa thai hiệu quả nhất hiện có, với tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn khi sử dụng phương pháp này là dưới 1 trên 100 phụ nữ mỗi năm (CDC, 2023). Vòng tránh thai hoạt động chủ yếu tại tử cung và không ảnh hưởng đến sự rụng trứng ở hầu hết phụ nữ (ngoại trừ một số trường hợp dùng vòng nội tiết liều cao).

Khi được tháo ra, khả năng sinh sản của người phụ nữ sẽ nhanh chóng trở lại bình thường. Phương pháp này không cung cấp khả năng bảo vệ chống lại các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs).

2. Các loại vòng tránh thai chính hiện nay?

Hiện nay, có hai loại vòng tránh thai chính được cấp phép và sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới: Vòng tránh thai chứa đồng (Copper IUD) và Vòng tránh thai nội tiết (Hormonal IUD) (Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ – ACOG).

Sự khác biệt cơ bản giữa chúng nằm ở vật liệu cấu tạo và cơ chế hoạt động. Vòng chứa đồng sử dụng đồng kim loại làm hoạt chất chính, trong khi vòng nội tiết sử dụng hormone progestin (Levonorgestrel).

Sự lựa chọn giữa hai loại này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tiền sử bệnh lý, mong muốn về chu kỳ kinh nguyệt và thời gian cần tránh thai.

3. Phân tích chi tiết Vòng tránh thai chứa đồng (Copper IUD)

Vòng tránh thai chứa đồng (ví dụ phổ biến là ParaGard ở Hoa Kỳ) là loại IUD không chứa hormone. Chúng được quấn bằng một sợi đồng mỏng và có thể cung cấp hiệu quả ngừa thai lên đến 10-12 năm.

Cơ chế hoạt động của vòng tránh thai đồng?

Ảnh trên: Vòng chứa đồng

Vòng tránh thai đồng hoạt động bằng cách giải phóng các ion đồng vào tử cung, tạo ra một phản ứng viêm nhẹ, làm thay đổi môi trường và ngăn cản tinh trùng sống sót hoặc di chuyển để gặp trứng (Tạp chí Y khoa The Lancet, 2022).

Phản ứng viêm này cũng làm thay đổi lớp niêm mạc tử cung, khiến cho trứng đã thụ tinh (nếu có) gặp khó khăn trong việc làm tổ. Hơn nữa, vòng đồng có thể được sử dụng như một biện pháp tránh thai khẩn cấp nếu được đặt trong vòng 5 ngày sau khi quan hệ tình dục không bảo vệ (WHO).

Ưu điểm của vòng tránh thai đồng?

Ưu điểm chính của vòng đồng là hiệu quả ngừa thai rất cao (trên 99%), tác dụng kéo dài (lên đến 12 năm) và không chứa hormone, do đó không gây ra các tác dụng phụ liên quan đến nội tiết (Hệ thống Y tế Quốc gia Anh – NHS).

Điều này làm cho nó trở thành lựa chọn phù hợp cho những phụ nữ không thể hoặc không muốn sử dụng các phương pháp nội tiết. Nó cũng có thể được sử dụng làm biện pháp tránh thai khẩn cấp.

Nhược điểm và tác dụng phụ của vòng đồng?

Nhược điểm phổ biến nhất của vòng tránh thai đồng là khả năng gây ra chu kỳ kinh nguyệt nhiều hơn, kéo dài hơn và đau bụng kinh dữ dội hơn, đặc biệt là trong vài tháng đầu sau khi đặt (ACOG, 2023).

Một số phụ nữ có thể gặp phải tình trạng ra máu lốm đốm giữa các kỳ kinh. Những triệu chứng này thường giảm bớt theo thời gian, nhưng chúng là lý do chính khiến một số người dùng quyết định ngừng sử dụng.

4. Phân tích chi tiết Vòng tránh thai nội tiết (Hormonal IUD)

Ảnh trên: Vòng nội tiết tố

Vòng tránh thai nội tiết (ví dụ: Mirena, Kyleena, Liletta, Skyla) giải phóng một lượng nhỏ hormone progestin tên là levonorgestrel. Tùy thuộc vào nhãn hiệu, chúng có hiệu quả từ 3 đến 8 năm.

Cơ chế hoạt động của vòng nội tiết?

Vòng tránh thai nội tiết giải phóng hormone levonorgestrel tại chỗ, hoạt động chủ yếu bằng cách làm đặc chất nhầy ở cổ tử cung, tạo thành một “nút chặn” ngăn cản tinh trùng đi qua để gặp trứng (CDC, 2023).

Ngoài ra, hormone này cũng làm mỏng lớp niêm mạc tử cung, khiến trứng đã thụ tinh khó làm tổ. Ở một số phụ nữ, nó cũng có thể ngăn cản sự rụng trứng, mặc dù đây không phải là cơ chế chính.

Ưu điểm của vòng tránh thai nội tiết?

Ngoài hiệu quả ngừa thai rất cao (trên 99%), ưu điểm lớn của vòng nội tiết là làm giảm đáng kể lượng máu kinh và giảm đau bụng kinh, thậm chí có thể gây vô kinh (mất kinh) ở một số người dùng (ACOG).

Điều này làm cho chúng trở thành một lựa chọn điều trị hiệu quả cho những người bị cường kinh (kinh nguyệt ra nhiều), lạc nội mạc tử cung hoặc đau bụng kinh nghiêm trọng.

Nhược điểm và tác dụng phụ của vòng nội tiết?

Các tác dụng phụ của vòng nội tiết chủ yếu liên quan đến hormone, mặc dù chúng thường nhẹ hơn so với các biện pháp nội tiết toàn thân (như thuốc uống) vì hormone tác động chủ yếu tại chỗ (NHS).

Các tác dụng phụ có thể bao gồm: ra máu lốm đốm không đều (phổ biến trong 3-6 tháng đầu), đau đầu, căng ngực, mụn trứng cá, hoặc thay đổi tâm trạng. Một số người dùng có thể bị vô kinh sau một thời gian sử dụng, đây có thể là ưu điểm hoặc nhược điểm tùy thuộc vào mong muốn của cá nhân.

5. Bảng so sánh Vòng tránh thai đồng và Vòng nội tiết

Ảnh trên: Ưu và nhược điểm riêng mỗi loại

Việc lựa chọn giữa hai loại vòng này cần dựa trên sự tư vấn y khoa. Dưới đây là bảng so sánh các tiêu chí chính để cung cấp cái nhìn tổng quan:

Tiêu Chí	Vòng Tránh Thai Chứa Đồng (Copper IUD)	Vòng Tránh Thai Nội Tiết (Hormonal IUD)
Hoạt chất	Ion Đồng	Hormone Progestin (Levonorgestrel)
Hiệu quả	> 99% (CDC)	> 99% (CDC)
Thời gian sử dụng	Lên đến 12 năm	3 đến 8 năm (tùy loại)
Ảnh hưởng đến kinh nguyệt	Thường làm kinh nguyệt nhiều hơn, đau hơn (ACOG)	Thường làm kinh nguyệt ít hơn, nhẹ hơn, hoặc vô kinh (ACOG)
Tránh thai khẩn cấp	Có (trong vòng 5 ngày) (WHO)	Không
Tác dụng phụ chính	Rối loạn kinh nguyệt (nhiều hơn)	Tác dụng phụ do hormone (mụn, đau đầu), ra máu lốm đốm

6. Hiệu quả của các loại vòng tránh thai đạt bao nhiêu phần trăm?

Ảnh trên: Phần trăm hiệu quả

Cả hai loại vòng tránh thai đồng và nội tiết đều là một trong những phương pháp ngừa thai hiệu quả nhất hiện có, với tỷ lệ hiệu quả trên 99% trong việc ngăn ngừa mang thai (WHO, 2023).

Điều này có nghĩa là, trung bình trong một năm, ít hơn 1 trong 100 phụ nữ sử dụng IUD sẽ mang thai. Hiệu quả này vượt trội so với các phương pháp khác như thuốc uống (93% hiệu quả khi sử dụng thông thường) hoặc bao cao su (87% hiệu quả khi sử dụng thông thường) (CDC).

7. Đối tượng nào phù hợp để sử dụng vòng tránh thai?

Hầu hết phụ nữ khỏe mạnh ở độ tuổi sinh sản đều có thể sử dụng vòng tránh thai, bao gồm cả thanh thiếu niên và những người chưa từng sinh con (Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ – ACOG).

Phương pháp này đặc biệt phù hợp với những người muốn một biện pháp tránh thai lâu dài, hiệu quả cao và không cần phải nhớ thực hiện hàng ngày (như uống thuốc) hoặc mỗi khi quan hệ (như dùng bao cao su). Những người có kinh nguyệt nhiều hoặc đau bụng kinh có thể đặc biệt hưởng lợi từ vòng nội tiết.

8. Những ai không nên sử dụng vòng tránh thai?

Ảnh trên: Ai không nên sử dụng

Vòng tránh thai không phù hợp với phụ nữ đang mang thai, bị viêm vùng chậu (PID) chưa điều trị, mắc một số bệnh ung thư (như ung thư cổ tử cung, ung thư nội mạc tử cung) hoặc dị tật tử cung nghiêm trọng (CDC).

Ngoài ra, những người bị dị ứng với đồng không nên dùng vòng đồng. Những người có tiền sử ung thư vú hoặc bệnh gan nặng có thể được khuyên không nên dùng vòng nội tiết. Việc thăm khám và khai thác tiền sử bệnh lý bởi bác sĩ là bắt buộc trước khi quyết định đặt vòng.

9. Quy trình đặt vòng tránh thai diễn ra như thế nào?

Ảnh trên: Quy trình đặt vòng

Quy trình đặt vòng tránh thai là một thủ thuật y tế nhanh chóng, thường chỉ mất khoảng 5-10 phút và được thực hiện tại phòng khám chuyên khoa (NHS).

Đầu tiên, bác sĩ sẽ tiến hành khám phụ khoa để kiểm tra vị trí và kích thước tử cung. Sau đó, bác sĩ sử dụng một dụng cụ gọi là mỏ vịt để mở cổ tử cung, sát khuẩn và dùng một ống đưa nhỏ (applicator) để đưa IUD qua cổ tử cung vào đúng vị trí trong buồng tử cung. Bác sĩ sẽ cắt ngắn sợi dây của IUD và để lại một đoạn nhỏ trong âm đạo để kiểm tra và tháo vòng sau này.

10. Cần lưu ý gì sau khi đặt vòng tránh thai?

Sau khi đặt vòng, người dùng có thể cảm thấy đau thắt bụng nhẹ hoặc ra máu lốm đốm trong vài ngày đến vài tuần đầu tiên; đây là hiện tượng bình thường và sẽ giảm dần (ACOG).

Người dùng cần tự kiểm tra dây vòng hàng tháng (sau khi sạch kinh) để đảm bảo vòng vẫn ở đúng vị trí. Cần tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ (thường là sau 4-6 tuần) để kiểm tra. Nếu gặp các dấu hiệu bất thường như đau bụng dữ dội, sốt, tiết dịch âm đạo có mùi hôi, hoặc không sờ thấy dây, cần liên hệ ngay với cơ sở y tế.

Mặc dù vòng tránh thai có hiệu quả cao, không phải ai cũng phù hợp hoặc thoải mái với việc đặt dụng cụ bên trong cơ thể. Đối với những người tìm kiếm biện pháp tránh thai tạm thời, linh hoạt và đồng thời ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs) – điều mà vòng tránh thai không làm được – bao cao su là một lựa chọn tối ưu.

Việc lựa chọn biện pháp bảo vệ phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe tình dục an toàn và toàn diện. Nếu bạn đang tìm kiếm các sản phẩm bao cao su chính hãng hoặc cần tư vấn kín đáo về các biện pháp hỗtrợ, shop người lớn uy tín Quân Tử Nhỏ là một địa chỉ đáng tin cậy. Với cam kết bảo vệ sự riêng tư tuyệt đối, tư vấn tận tâm và giao hàng siêu kín đáo, Quân Tử Nhỏ đã phục vụ hơn 100.000 khách hàng trên cả nước.

11. Các câu hỏi thường gặp về các loại vòng tránh thai

Đặt vòng tránh thai có đau không?

Quá trình đặt vòng có thể gây cảm giác khó chịu hoặc đau thắt nhẹ, tương tự như đau bụng kinh, nhưng cảm giác này thường chỉ kéo dài vài phút (ACOG). Bác sĩ có thể khuyên dùng thuốc giảm đau không kê đơn trước hoặc sau thủ thuật.

Đặt vòng tránh thai bao lâu thì có tác dụng?

Vòng tránh thai chứa đồng có tác dụng ngừa thai ngay lập tức sau khi đặt (WHO). Vòng tránh thai nội tiết có tác dụng ngay lập tức nếu được đặt trong vòng 7 ngày đầu tiên của chu kỳ kinh, nếu đặt ngoài thời gian này, cần sử dụng thêm biện pháp bảo vệ (như bao cao su) trong 7 ngày.

Tác dụng phụ phổ biến nhất của vòng tránh thai là gì?

Đối với vòng đồng, tác dụng phụ phổ biến là kinh nguyệt nhiều hơn và đau bụng kinh hơn (ACOG). Đối với vòng nội tiết, đó là ra máu lốm đốm không đều trong vài tháng đầu, một số người có thể bị đau đầu hoặc nổi mụn.

Vòng tránh thai có ảnh hưởng đến quan hệ tình dục không?

Vòng tránh thai không ảnh hưởng đến hoạt động quan hệ tình dục; bạn và bạn tình thường sẽ không cảm nhận được nó (NHS). Trong một số trường hợp hiếm, bạn tình có thể cảm thấy sợi dây, nếu điều này gây khó chịu, bác sĩ có thể điều chỉnh hoặc cắt ngắn dây.

Chi phí đặt vòng tránh thai là bao nhiêu?

Chi phí đặt vòng tránh thai thay đổi tùy thuộc vào loại vòng, cơ sở y tế (công lập hay tư nhân) và các dịch vụ đi kèm (như khám, siêu âm). Mặc dù chi phí ban đầu có thể cao hơn các biện pháp khác, nhưng tính về lâu dài, đây là biện pháp rất kinh tế do thời gian sử dụng kéo dài nhiều năm.

Ai không nên đặt vòng tránh thai?

Những người đang mang thai, bị viêm nhiễm vùng chậu cấp tính, ung thư cổ tử cung hoặc nội mạc tử cung, hoặc có bất thường cấu trúc tử cung nghiêm trọng không nên đặt vòng (CDC).

Vòng tránh thai hết hạn có sao không?

Vòng tránh thai cần được tháo ra khi hết thời hạn sử dụng; việc để quá hạn có thể làm giảm hiệu quả ngừa thai và tăng nguy cơ biến chứng như viêm nhiễm hoặc vòng bị gãy, di lệch (ACOG).

Vòng tránh thai nào tốt nhất hiện nay?

Không có loại vòng nào là “tốt nhất” cho tất cả mọi người; loại tốt nhất là loại phù hợp với tình trạng sức khỏe, nhu cầu và lối sống của cá nhân bạn (WHO). Vòng nội tiết tốt cho người cường kinh, trong khi vòng đồng tốt cho người không muốn dùng hormone.

Sau khi tháo vòng bao lâu thì có thai được?

Khả năng sinh sản thường trở lại rất nhanh ngay sau khi tháo vòng tránh thai, bất kể là loại đồng hay nội tiết (NHS). Hầu hết phụ nữ có thể bắt đầu cố gắng mang thai ngay trong chu kỳ tiếp theo.

Đặt vòng tránh thai có bị tăng cân không?

Nghiên cứu khoa học quy mô lớn không tìm thấy bằng chứng rõ ràng cho thấy vòng tránh thai nội tiết gây tăng cân đáng kể (ACOG). Vòng tránh thai đồng hoàn toàn không chứa hormone nên không gây tăng cân.

12. Kết luận

Các loại vòng tránh thai, bao gồm vòng chứa đồng và vòng nội tiết, đại diện cho một trong những phương pháp ngừa thai hiện đại, hiệu quả cao và có tác dụng lâu dài nhất hiện nay. Mỗi loại đều có những ưu điểm, nhược điểm và cơ chế hoạt động riêng biệt, phù hợp với các nhóm đối tượng khác nhau.

Việc lựa chọn giữa vòng đồng (không hormone, tác dụng kéo dài) và vòng nội tiết (giảm lượng kinh, giảm đau bụng kinh) không phải là một quyết định đơn lẻ mà cần dựa trên sự thăm khám và tư vấn kỹ lưỡng từ các bác sĩ chuyên khoa sản phụ khoa. Chỉ khi hiểu rõ về tình trạng sức khỏe, nhu cầu cá nhân và các đặc tính của từng loại vòng, bạn mới có thể đưa ra lựa chọn tối ưu, đảm bảo an toàn và hiệu quả ngừa thai như mong muốn.