Thuốc tránh thai hàng ngày có tác dụng phụ không? Thông tin, Phân loại và Cách sử dụng an toàn

Việc sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày có thể gây ra các tác dụng phụ. Mức độ và loại tác dụng phụ phụ thuộc vào cơ địa cá nhân và loại thuốc được chỉ định. Phần lớn các triệu chứng này (như buồn nôn, thay đổi tâm trạng) thường phổ biến, ở mức độ nhẹ và có xu hướng tự thuyên giảm sau 2-3 tháng đầu tiên sử dụng, khi cơ thể đã thích nghi với sự thay đổi nội tiết tố (Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ – CDC).

Thuốc tránh thai hàng ngày là một phương pháp nội tiết tố được sử dụng để ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn. Cơ chế hoạt động chính của thuốc là ức chế sự rụng trứng, làm đặc chất nhầy cổ tử cung để cản trở tinh trùng, và làm mỏng niêm mạc tử cung nhằm ngăn trứng đã thụ tinh làm tổ (Theo Tổ chức Y tế Thế giới – WHO).

Thuốc tránh thai hàng ngày được phân loại thành hai nhóm chính: thuốc kết hợp (chứa cả estrogen và progestin) và thuốc chỉ chứa progestin (minipill). Sự khác biệt về thành phần nội tiết tố này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả, đối tượng sử dụng và các tác dụng phụ tiềm ẩn (Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ – ACOG).

Để đảm bảo an toàn và tối ưu hiệu quả, việc lựa chọn và sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày bắt buộc phải có sự tư vấn và thăm khám y tế. Bác sĩ chuyên khoa sẽ đánh giá toàn diện tiền sử bệnh lý, lối sống và các yếu tố nguy cơ (như hút thuốc, béo phì) để chỉ định loại thuốc phù hợp nhất cho từng cá nhân.

1. Thuốc tránh thai hàng ngày là gì và hoạt động như thế nào?

Ảnh trên: Thuốc tránh thai hàng ngày

Thuốc tránh thai hàng ngày là một dạng thuốc nội tiết tố (hormone) được sử dụng qua đường uống mỗi ngày để ngăn ngừa thai. Đây là một trong những phương pháp ngừa thai phổ biến và có hiệu quả cao khi được sử dụng đúng cách.

Cơ chế hoạt động của thuốc phụ thuộc vào loại thuốc được sử dụng:

– Đối với thuốc tránh thai kết hợp (Estrogen và Progestin):

Ngăn rụng trứng: Các hormone trong thuốc ngăn cản buồng trứng giải phóng trứng mỗi tháng.

Làm đặc chất nhầy cổ tử cung: Thuốc làm cho chất nhầy ở cổ tử cung trở nên đặc hơn, khiến tinh trùng khó di chuyển để gặp trứng.

Làm mỏng niêm mạc tử cung: Lớp lót tử cung mỏng đi, gây khó khăn cho trứng đã thụ tinh trong việc làm tổ và phát triển.

– Đối với thuốc chỉ chứa Progestin (Minipill):

Cơ chế chính là làm đặc chất nhầy cổ tử cung và làm mỏng niêm mạc tử cung.

Một số loại thuốc minipill cũng có thể ngăn chặn sự rụng trứng, nhưng không nhất quán như thuốc kết hợp (Theo NHS – Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh).

2. Phân loại các loại thuốc tránh thai hàng ngày hiện có

Trên thị trường, thuốc tránh thai hàng ngày chủ yếu được chia thành hai loại dựa trên thành phần nội tiết tố:

– Thuốc tránh thai kết hợp (Combination Pills):

 

Ảnh trên: Thuốc tránh thai kết hợp

Thành phần: Chứa cả hai loại hormone là Estrogen tổng hợp và Progestin.

Đặc điểm: Đây là loại phổ biến nhất. Vỉ thuốc thường có 21 viên chứa hormone và 7 viên giả dược (chứa đường hoặc sắt) để người dùng uống trong những ngày hành kinh, hoặc vỉ 28 viên đều chứa hormone.

Hiệu quả: Hiệu quả ngừa thai rất cao, đạt trên 99% nếu uống đúng giờ mỗi ngày (Theo WHO).

– Thuốc chỉ chứa Progestin (Progestin-Only Pills – Minipills):

Thành phần: Chỉ chứa hormone Progestin.

Đặc điểm: Thường được chỉ định cho những phụ nữ không thể sử dụng Estrogen do các lý do y tế (như đang cho con bú, có tiền sử huyết khối, hoặc trên 35 tuổi và hút thuốc).

Lưu ý: Loại thuốc này yêu cầu kỷ luật uống thuốc rất nghiêm ngặt, phải uống vào cùng một thời điểm mỗi ngày (chỉ được phép chênh lệch trong vòng 3 giờ) để đảm bảo hiệu quả.

Ảnh trên: Thuốc chỉ chứa Progestin

3. Tác dụng phụ của thuốc tránh thai hàng ngày: Các triệu chứng phổ biến

Đây là những phản ứng mà cơ thể có thể gặp phải khi mới bắt đầu sử dụng thuốc. Chúng thường không đáng lo ngại nếu chỉ xuất hiện ở mức độ nhẹ và giảm dần theo thời gian.

Ra máu âm đạo bất thường (Chảy máu giữa kỳ)

Hiện tượng ra máu lấm tấm hoặc chảy máu nhẹ giữa các kỳ kinh là tác dụng phụ phổ biến nhất, ảnh hưởng đến khoảng 50% người dùng trong 3 tháng đầu tiên (Theo ACOG). Tình trạng này xảy ra do cơ thể đang điều chỉnh với mức hormone mới, hoặc do niêm mạc tử cung mỏng đi. Hiện tượng này thường giảm dần và biến mất sau chu kỳ thứ ba.

Buồn nôn và khó chịu dạ dày

Một số người dùng cảm thấy buồn nôn nhẹ khi bắt đầu uống thuốc. Tác dụng phụ này thường liên quan đến thành phần Estrogen trong thuốc kết hợp.

– Giải pháp: Để giảm thiểu, người dùng có thể uống thuốc cùng với thức ăn hoặc uống thuốc trước khi đi ngủ. Nếu tình trạng buồn nôn kéo dài hoặc nghiêm trọng, cần thảo luận với bác sĩ để đổi sang loại thuốc có hàm lượng Estrogen thấp hơn hoặc chuyển sang minipill.

Căng tức ngực

Ảnh trên: Căng tức ngực

Thuốc tránh thai có thể gây ra cảm giác căng hoặc đau tức ngực, tương tự như cảm giác trước kỳ kinh nguyệt. Tình trạng này cũng thường cải thiện sau vài tuần. Giảm lượng caffeine và muối tiêu thụ có thể giúp giảm bớt triệu chứng này.

Đau đầu và chóng mặt

Sự thay đổi về nồng độ hormone (Estrogen và Progestin) có thể là nguyên nhân gây ra các cơn đau đầu hoặc chóng mặt ở một số người.

– Phân biệt: Cần phân biệt giữa đau đầu nhẹ, thoáng qua và chứng đau nửa đầu (migraine). Nếu bạn bị đau nửa đầu, đặc biệt là đau nửa đầu có thoáng báo (aura), việc sử dụng thuốc tránh thai kết hợp có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ và cần được bác sĩ đánh giá cẩn thận.

Thay đổi tâm trạng

Một số nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ giữa việc sử dụng thuốc tránh thai nội tiết và sự thay đổi tâm trạng, bao gồm tăng cảm giác lo âu hoặc trầm cảm ở một nhóm nhỏ người dùng (Theo một nghiên cứu được công bố trên JAMA Psychiatry). Nếu bạn có tiền sử về các vấn đề tâm lý, điều quan trọng là phải thông báo cho bác sĩ và theo dõi chặt chẽ cảm xúc của mình khi bắt đầu dùng thuốc.

Thay đổi ham muốn tình dục

Tác dụng của thuốc lên ham muốn tình dục là khác nhau ở mỗi người. Một số người báo cáo giảm ham muốn, có thể liên quan đến việc thuốc làm giảm nồng độ testosterone tự nhiên. Ngược lại, một số khác lại cảm thấy thoải mái hơn trong quan hệ tình dục do không còn lo lắng về việc mang thai ngoài ý muốn.

Vấn đề tăng cân

Ảnh trên: Vấn đề tăng cân

Nghiên cứu quy mô lớn không tìm thấy bằng chứng thuyết phục cho thấy thuốc tránh thai hàng ngày trực tiếp gây tăng cân đáng kể và lâu dài (Theo ACOG). Một số phụ nữ có thể gặp phải tình trạng giữ nước tạm thời trong vài tuần đầu (thường dưới 2kg), chủ yếu do tác dụng của Estrogen. Tình trạng này không phải là tăng mỡ và sẽ ổn định khi cơ thể thích nghi.

4. Tác dụng phụ nghiêm trọng của thuốc tránh thai hàng ngày (Hiếm gặp)

Đây là những nguy cơ y tế nghiêm trọng, có tỷ lệ xảy ra rất thấp nhưng người dùng tuyệt đối không được chủ quan. Bạn cần đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào dưới đây.

Nguy cơ huyết khối (Cục máu đông)

Nguy cơ nghiêm trọng nhất liên quan đến thuốc tránh thai kết hợp là hình thành cục máu đông.

– Cơ chế: Estrogen trong thuốc có thể làm tăng khả năng đông máu của cơ thể.

– Biến chứng: Cục máu đông có thể hình thành ở chân (huyết khối tĩnh mạch sâu – DVT) hoặc di chuyển lên phổi (thuyên tắc phổi – PE), não (gây đột quỵ) hoặc tim (gây nhồi máu cơ tim).

– Tỷ lệ: Nguy cơ này rất thấp ở phụ nữ trẻ, khỏe mạnh và không hút thuốc, nhưng tăng lên đáng kể ở người trên 35 tuổi, người hút thuốc lá, béo phì, hoặc có tiền sử gia đình về rối loạn đông máu.

Ảnh trên: Nguy cơ huyết khối (Cục máu đông)

Dấu hiệu nhận biết (Cần đi cấp cứu):

– Đau dữ dội ở bắp chân hoặc đùi, không thuyên giảm.

– Khó thở đột ngột, đau ngực dữ dội.

– Đau đầu nghiêm trọng, đột ngột (khác hẳn cơn đau đầu thông thường).

– Nhìn mờ, mất thị lực đột ngột.

Tăng huyết áp

Thuốc tránh thai nội tiết có thể làm tăng huyết áp ở một số ít người dùng. Do đó, việc kiểm tra huyết áp thường xuyên (ít nhất 6 tháng một lần) khi đang dùng thuốc là rất quan trọng, đặc biệt nếu bạn đã có tiền sử cao huyếtáp từ trước.

Ảnh hưởng đến gan (Hiếm gặp)

Mặc dù rất hiếm, việc sử dụng thuốc tránh thai có liên quan đến nguy cơ phát triển u gan lành tính (adenoma). Các khối u này có thể vỡ và gây chảy máu trong ổ bụng. Dấu hiệu cảnh báo có thể là đau bụng dữ dội ở vùng hạ sườn phải.

Ảnh trên: Ảnh hưởng đến gan

5. Yếu tố làm tăng nguy cơ (tác dụng phụ) của thuốc tránh thai hàng ngày

Không phải ai cũng có nguy cơ gặp tác dụng phụ như nhau. Nguy cơ tăng lên đáng kể nếu bạn thuộc các nhóm sau:

– Hút thuốc lá: Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu. Phụ nữ trên 35 tuổi và hút thuốc lá TUYỆT ĐỐI KHÔNG nên sử dụng thuốc tránh thai kết hợp do nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim tăng cao (Theo CDC Hoa Kỳ).

– Tuổi tác: Nguy cơ biến chứng tim mạch tăng theo tuổi, đặc biệt là sau 35 tuổi.

– Béo phì: Chỉ số BMI cao làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối.

– Tiền sử bệnh lý:

Tiền sử cá nhân hoặc gia đình có huyết khối.

Bệnh cao huyết áp không kiểm soát được.

Bệnh tim mạch, bệnh van tim.

Chứng đau nửa đầu (Migraine) có thoáng báo (aura).

Bệnh tiểu đường có biến chứng mạch máu.

Bệnh lý về gan hoặc ung thư vú.

Ảnh trên: Ung thư vú

6. Cách giảm thiểu tác dụng phụ của thuốc tránh thai hàng ngày

Nếu bạn gặp phải các tác dụng phụ khi sử dụng thuốc, đừng vội vàng ngừng thuốc. Hãy áp dụng các biện pháp sau và thảo luận với bác sĩ của mình.

– Kiên trì sử dụng: Cho cơ thể thời gian (thường là 3 tháng) để thích nghi với thuốc. Nhiều tác dụng phụ nhẹ như buồn nôn, căng ngực hay ra máu lấm tấm sẽ tự hết trong khoảng thời gian này.

– Thay đổi thời điểm uống thuốc: Uống thuốc sau bữa ăn tối hoặc trước khi đi ngủ có thể giúp giảm cảm giác buồn nôn.

– Thảo luận với bác sĩ để đổi loại thuốc: Đây là giải pháp quan trọng nhất. Bác sĩ có thể kê đơn một loại thuốc khác có công thức hoặc hàm lượng hormone phù hợp hơn:

Nếu nhạy cảm với Estrogen (buồn nôn, đau đầu): Chuyển sang loại có hàm lượng Estrogen thấp hơn.

Nếu gặp vấn đề về tâm trạng hoặc mụn trứng cá: Chuyển sang loại có Progestin khác.

Nếu có chống chỉ định với Estrogen: Chuyển sang Minipill (chỉ chứa Progestin).

– Thay đổi lối sống: Ngừng hút thuốc lá, duy trì cân nặng hợp lý và tập thể dục đều đặn có thể giúp giảm thiểu đáng kể các nguy cơ y tế liên quan đến thuốc.

Ảnh trên: Tập thể dục điều đặn

7. Lợi ích khác của thuốc tránh thai hàng ngày (Ngoài ngừa thai)

Bên cạnh tác dụng chính là ngừa thai, thuốc tránh thai kết hợp còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe tích cực:

– Điều hòa kinh nguyệt: Giúp chu kỳ kinh nguyệt đều đặn, dự đoán được và lượng máu kinh ít hơn.

– Giảm đau bụng kinh (Dysmenorrhea): Làm giảm các cơn co thắt tử cung, giúp giảm đáng kể tình trạng đau bụng kinh nghiêm trọng.

– Cải thiện mụn trứng cá: Một số loại thuốc được FDA phê duyệt để điều trị mụn trứng cá nội tiết.

– Giảm triệu chứng Hội chứng Tiền kinh nguyệt (PMS): Ổn định nội tiết tố, giúp giảm các triệu chứng khó chịu trước kỳ kinh như đầy hơi, đau đầu, thay đổi tâm trạng.

– Giảm nguy cơ một số bệnh ung thư: Sử dụng thuốc tránh thai kết hợp lâu dài giúp giảm đáng kể nguy cơ ung thư buồng trứng và ung thư nội mạc tử cung (Theo Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ).

– Giảm nguy cơ u nang buồng trứng và lạc nội mạc tử cung.

Ảnh trên: Lạc nội mạc tử cung.

8. Trường hợp nào không nên sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày?

Việc sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày (đặc biệt là loại kết hợp) bị chống chỉ định trong các trường hợp sau:

– Đang mang thai hoặc nghi ngờ mang thai.

– Phụ nữ trên 35 tuổi và hút thuốc lá (từ 15 điếu/ngày trở lên).

– Có tiền sử huyết khối tĩnh mạch sâu hoặc thuyên tắc phổi.

– Có tiền sử đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.

– Bị cao huyết áp nặng, không kiểm soát được.

– Mắc chứng đau nửa đầu (Migraine) có thoáng báo (aura).

– Đã hoặc đang bị ung thư vú.

– Mắc bệnh gan nặng hoặc có khối u ở gan.

9. Các phương pháp tránh thai khác và so sánh

Thuốc tránh thai hàng ngày là một lựa chọn hiệu quả, nhưng không phải là duy nhất. Điều quan trọng là hiểu rõ các lựa chọn khác để tìm ra phương pháp phù hợp nhất với lối sống và sức khỏe của bạn.

– Bao cao su:

Ảnh trên: Bao cao su

Cơ chế: Là phương pháp rào cản vật lý, ngăn tinh trùng tiếp xúc với trứng.

Ưu điểm: Bao cao su là phương pháp duy nhất vừa giúp ngừa thai, vừa bảo vệ hiệu quả khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs). Phương pháp này không chứa nội tiết tố, do đó không gây ra các tác dụng phụ toàn thân như thuốc uống.

Nhược điểm: Hiệu quả phụ thuộc 100% vào việc sử dụng đúng cách trong mỗi lần quan hệ. Một số người có thể bị dị ứng với chất liệu latex.

– Vòng tránh thai (IUD):

Cơ chế: Một dụng cụ nhỏ được đặt vào tử cung. Có hai loại: vòng chứa đồng (không nội tiết) và vòng chứa nội tiết (Progestin).

Ưu điểm: Hiệu quả ngừa thai rất cao (trên 99%), tác dụng kéo dài từ 3 đến 10 năm.

Nhược điểm: Cần thực hiện thủ thuật y tế để đặt và tháo vòng. Có thể gây thay đổi chu kỳ kinh nguyệt (vòng đồng thường làm kinh nhiều hơn, vòng nội tiết làm kinh ít đi hoặc mất kinh).

Ảnh trên: Vòng tránh thai

– Que cấy tránh thai:

Cơ chế: Một que nhỏ chứa Progestin được cấy dưới da cánh tay, giải phóng hormone từ từ.

Ưu điểm: Hiệu quả rất cao, tác dụng kéo dài 3 năm.

Nhược điểm: Có thể gây ra các tác dụng phụ tương tự minipill, phổ biến nhất là ra máu bất thường.

Việc lựa chọn phương pháp phù hợp đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng về nhu cầu cá nhân, sức khỏe và lối sống. Đối với các phương pháp không cần kê đơn như bao cao su, việc tìm kiếm một địa chỉ cung cấp uy tín là vô cùng quan trọng. Nếu bạn đang tìm kiếm các sản phẩm chính hãng với mức giá tốt, shop bao cao su uy tín tại Quân Tử Nhỏ là một lựa chọn đáng cân nhắc. Với cam kết 100.000+ khách hàng đã tin dùng, Quân Tử Nhỏ cung cấp dịch vụ tư vấn tận tâm và giao hàng siêu kín đáo, bảo vệ tuyệt đối sự riêng tư của bạn.

Ảnh trên: Bao cao su mỏng bcs sagami 0.01

10. Câu hỏi thường gặp 

1. Uống thuốc tránh thai hàng ngày lâu dài có sao không?

Nhiều nghiên cứu cho thấy việc sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày lâu dài là an toàn đối với hầu hết phụ nữ khỏe mạnh. Thậm chí, việc sử dụng lâu dài còn giúp giảm nguy cơ ung thư buồng trứng và nội mạc tử cung (Theo ACOG).

2. Thuốc tránh thai hàng ngày có gây vô sinh không?

Thuốc tránh thai hàng ngày không gây vô sinh. Khả năng sinh sản của phụ nữ sẽ trở lại bình thường (có thể mất vài tháng để chu kỳ ổn định) ngay sau khi ngừng thuốc (Theo NHS).

3. Nên uống thuốc tránh thai hàng ngày vào thời điểm nào trong ngày?

Bạn có thể uống thuốc vào bất kỳ thời điểm nào, nhưng phải duy trì cố định vào cùng một giờ mỗi ngày để đạt hiệu quả tối ưu. Uống thuốc vào buổi tối trước khi đi ngủ có thể giúp giảm triệu chứng buồn nôn.

Ảnh trên: Uống thuốc vào buổi tối trước khi đi ngủ có thể giúp giảm triệu chứng buồn nôn

4. Tác dụng phụ của thuốc tránh thai hàng ngày kéo dài bao lâu?

Hầu hết các tác dụng phụ phổ biến (như buồn nôn, căng ngực, ra máu lấm tấm) thường chỉ kéo dài trong 2-3 tháng đầu tiên. Nếu các triệu chứng kéo dài hơn, bạn cần tái khám để đổi loại thuốc phù hợp.

5. Thuốc tránh thai hàng có làm tăng cân thực sự không?

Nghiên cứu khoa học quy mô lớn không tìm thấy mối liên hệ trực tiếp giữa thuốc tránh thai và việc tăng cân đáng kể. Một số người có thể bị giữ nước tạm thời (dưới 2kg) trong thời gian đầu sử dụng thuốc.

6. Đang cho con bú có uống thuốc tránh thai hàng ngày được không?

Phụ nữ cho con bú được khuyên dùng loại thuốc chỉ chứa Progestin (minipill). Thuốc kết hợp chứa Estrogen có thể ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng sữa mẹ, do đó thường không được khuyên dùng trong 6 tháng đầu sau sinh.

7. Uống thuốc tránh thai hàng ngày có bị nám da không?

Một số phụ nữ có thể nhạy cảm với hormone trong thuốc, dẫn đến tình trạng nám da (melasma), tương tự như khi mang thai. Tình trạng này dễ xảy ra hơn khi tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời mà không có biện pháp bảo vệ.

8. Ngừng uống thuốc tránh thai hàng ngày bao lâu thì có thai lại?

Sự rụng trứng có thể xảy ra ngay trong chu kỳ đầu tiên sau khi bạn ngừng thuốc. Hầu hết phụ nữ có khả năng mang thai trở lại trong vòng vài tháng sau khi ngưng sử dụng (Theo ACOG).

9. Thuốc tránh thai hàng ngày có ảnh hưởng đến tâm trạng không?

Mối liên hệ này khá phức tạp và tùy thuộc vào cơ địa mỗi người. Một số người báo cáo tâm trạng ổn định hơn (do giảm PMS), nhưng một số khác (đặc biệt là người có tiền sử trầm cảm) có thể cảm thấy tâm trạng tiêu cực hơn.

10. Thuốc tránh thai hàng ngày có bảo vệ khỏi bệnh lây qua đường tình dục (STIs) không?

Ảnh trên: Bạn cần sử dụng bao cao su để phòng tránh STIs

Thuốc tránh thai hàng ngày KHÔNG bảo vệ bạn khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs) như HIV, lậu, giang mai. Bạn cần sử dụng bao cao su để phòng tránh STIs.

11. Kết luận

Bài viết đã phân tích chi tiết để trả lời cho câu hỏi “thuốc tránh thai hàng ngày có tác dụng phụ không”. Câu trả lời là có, nhưng đa số các tác dụng phụ đều ở mức độ nhẹ, tạm thời và có thể kiểm soát được.

Thuốc tránh thai hàng ngày là một phương pháp ngừa thai an toàn và hiệu quả cao khi được sử dụng đúng cách và có chỉ định y tế phù hợp. Các nguy cơ nghiêm trọng như huyết khối là rất hiếm gặp, nhưng đòi hỏi người dùng phải tuyệt đối tuân thủ chống chỉ định (đặc biệt là không hút thuốc khi dùng thuốc kết hợp) và nhận biết các dấu hiệu cảnh báo sớm.

Thông điệp quan trọng nhất là không có một loại thuốc “tốt nhất” cho tất cả mọi người. Lựa chọn an toàn nhất luôn bắt đầu từ việc thăm khám và trao đổi thẳng thắn với bác sĩ về tiền sử bệnh lý, lối sống và các lo ngại của bản thân để tìm ra giải pháp nội tiết phù hợp nhất.