Đồng tính luyến ái nữ: Định nghĩa, Thuật ngữ, Biểu hiện và Các khía cạnh tâm lý xã hội

Đồng tính luyến ái nữ, thường được biết đến với thuật ngữ “Lesbian”, là một xu hướng tính dục tự nhiên. Nó đặc trưng bởi sự hấp dẫn về mặt tình cảm, lãng mạn và/hoặc tình dục một cách lâu dài của những người phụ nữ đối với những người phụ nữ khác. Đây không phải là một lựa chọn, bệnh lý hay rối loạn tâm thần, mà là một phần trong phổ đa dạng của xu hướng tính dục con người (Nguồn: Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ – APA).

Các thuật ngữ và biểu hiện liên quan đến đồng tính nữ rất phong phú, phản ánh sự đa dạng trong cộng đồng. Thuật ngữ “Lesbian” (bắt nguồn từ hòn đảo Lesbos, quê hương của nhà thơ Sappho) được sử dụng rộng rãi, bên cạnh các danh tính văn hóa như “Butch” (thể hiện sự nam tính) và “Femme” (thể hiện sự nữ tính). Tuy nhiên, các biểu hiện này không phải là yếu tố bắt buộc để xác định xu hướng tính dục của một người (Nguồn: Encyclopaedia Britannica).

Các khía cạnh tâm lý và xã hội của đồng tính luyến ái nữ tập trung chủ yếu vào quá trình tự nhận thức (coming out), xây dựng các mối quan hệ lành mạnh và đối diện với các định kiến xã hội. Sự hiểu biết và hỗ trợ từ gia đình, bạn bè là yếu tố then chốt giúp người đồng tính nữ vượt qua kỳ thị, hướng đến cuộc sống tích cực và tự tin (Nguồn: PFLAG).

1. Đồng tính luyến ái nữ (Lesbian) là gì?

Ảnh trên: Lesbian

Đồng tính luyến ái nữ, hay lesbian, là một xu hướng tính dục đặc trưng bởi sự hấp dẫn tình cảm, lãng mạn và/hoặc tình dục lâu dài của phụ nữ đối với những người phụ nữ khác (Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ – APA).

Thuật ngữ này được sử dụng để mô tả một danh tính và một trải nghiệm. Giống như dị tính luyến ái (hấp dẫn người khác giới) hay song tính luyến ái (hấp dẫn cả hai giới), đồng tính luyến ái là một phần bình thường và tích cực của sự đa dạng tính dục con người.

Cần lưu ý rằng xu hướng tính dục bao gồm cả ba yếu tố: sự hấp dẫn, hành vi và danh tính. Một người phụ nữ có thể tự nhận mình là đồng tính nữ dựa trên cảm xúc và sự hấp dẫn của mình, ngay cả khi họ chưa từng có trải nghiệm tình dục hay mối quan hệ lãng mạn với phụ nữ khác.

Xu hướng tính dục khác gì với bản dạng giới?

Xu hướng tính dục (sexual orientation) mô tả sự hấp dẫn của một người đối với người khác, trong khi bản dạng giới (gender identity) là nhận thức nội tại và sâu sắc của một người về giới tính của chính mình (Nguồn: PFLAG).

Nói cách khác, xu hướng tính dục trả lời câu hỏi “Bạn bị hấp dẫn bởi ai?”, còn bản dạng giới trả lời câu hỏi “Bạn là ai?”. Một người phụ nữ đồng tính nữ có bản dạng giới là nữ và xu hướng tính dục là bị hấp dẫn bởi những người nữ khác. Một người chuyển giới nữ (sinh ra với cơ thể nam nhưng nhận thức mình là nữ) cũng có thể là đồng tính nữ nếu họ chỉ bị hấp dẫn bởi phụ nữ.

2. Các thuật ngữ và danh tính liên quan đến đồng tính nữ

Trong văn hóa và cộng đồng, có nhiều thuật ngữ được sử dụng để mô tả các khía cạnh khác nhau của trải nghiệm đồng tính nữ. Việc hiểu rõ các thuật ngữ này giúp tăng cường sự tôn trọng và giao tiếp chính xác.

“Lesbian” và “Sapphic” có nghĩa là gì?

Ảnh trên: Sapphic

“Lesbian” là thuật ngữ cụ thể chỉ những người phụ nữ bị hấp dẫn bởi phụ nữ. “Sapphic” là một thuật ngữ bao quát hơn, dùng để chỉ những người phụ nữ bị hấp dẫn bởi phụ nữ, bao gồm cả lesbian, song tính và toàn tính (Nguồn: Từ điển Merriam-Webster).

Thuật ngữ “Sapphic” bắt nguồn từ tên của nhà thơ Hy Lạp cổ đại Sappho, người sống trên đảo Lesbos và nổi tiếng với những vần thơ về tình yêu dành cho phụ nữ.

Phân biệt “Butch” và “Femme”

“Butch” và “femme” là các thuật ngữ mô tả sự thể hiện giới tính (gender expression) trong văn hóa lesbian, lần lượt chỉ phong cách nghiêng về nam tính (butch) và nữ tính (femme) (Nguồn: Encyclopaedia Britannica).

Đây là những danh tính văn hóa lâu đời, giúp một số người đồng tính nữ thể hiện bản thân. Tuy nhiên, không phải tất cả người đồng tính nữ đều xác định mình là “butch” hay “femme”. Nhiều người có phong cách linh hoạt hoặc không phù hợp với cả hai mô tả này (đôi khi được gọi là “chapstick lesbian”).

Đồng tính toàn ái (Pansexual) và Song tính (Bisexual)

Người song tính (bisexual) bị hấp dẫn bởi nhiều hơn một giới (ví dụ: cả nam và nữ). Người toàn tính (pansexual) bị hấp dẫn bởi mọi người bất kể bản dạng giới hay giới tính sinh học của họ (Nguồn: GLAAD).

Ảnh trên: Bisexual

Một người phụ nữ tự nhận mình là song tính hoặc toàn tính vẫn có thể có mối quan hệ với một người phụ nữ khác, nhưng danh tính của họ khác với lesbian (người chỉ bị hấp dẫn bởi phụ nữ).

3. Làm thế nào để nhận biết một người là đồng tính nữ?

Câu hỏi về “biểu hiện” hay “dấu hiệu” nhận biết đồng tính nữ thường xuất phát từ sự tò mò hoặc mong muốn thấu hiểu. Tuy nhiên, điều quan trọng cần khẳng định là:

Không có biểu hiện bên ngoài nào, từ ngoại hình, cử chỉ đến sở thích, có thể xác định chắc chắn xu hướng tính dục của một người. Xu hướng tính dục là một trải nghiệm nội tâm và riêng tư (Nguồn: APA).

Việc gán ghép xu hướng tính dục dựa trên các khuôn mẫu (stereotype) – chẳng hạn như “lesbian phải cắt tóc ngắn” hay “lesbian phải nam tính” – là không chính xác và mang tính định kiến. Cách duy nhất để biết chắc chắn xu hướng tính dục của một người là khi họ tự mình chia sẻ điều đó.

Các dấu hiệu nội tâm (tự nhận thức)

Đối với một người phụ nữ đang trong quá trình khám phá bản thân, một số trải nghiệm nội tâm có thể gợi ý về xu hướng tính dục đồng giới, bao gồm:

– Cảm thấy sự hấp dẫn về mặt lãng mạn hoặc tình dục chủ yếu hoặc hoàn toàn với những người phụ nữ khác.

– Tưởng tượng hoặc mơ mộng về các mối quan hệ lãng mạn hoặc thân mật với phụ nữ.

– Nhận thấy bản thân có sự kết nối cảm xúc sâu sắc và đặc biệt với bạn bè nữ, khác với tình bạn thông thường.

– Cảm thấy thoải mái và “là chính mình” khi ở trong không gian của cộng đồng đồng tính nữ.

4. Đồng tính luyến ái nữ có phải là một bệnh lý không?

Ảnh trên: Đồng tính luyến ái nữ

Đây là một trong những hiểu lầm phổ biến và gây tổn thương nhất đối với cộng đồng LGBT+.

Đồng tính luyến ái nữ không phải là một bệnh, một rối loạn tâm thần hay một vấn đề về cảm xúc. Đây là một biến thể bình thường của xu hướng tính dục con người (Nguồn: Tổ chức Y tế Thế giới – WHO).

Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (APA) đã loại bỏ đồng tính luyến ái ra khỏi danh sách các rối loạn tâm thần (DSM) từ năm 1973. WHO cũng đã làm điều tương tự trong danh sách Phân loại Bệnh tật Quốc tế (ICD) vào năm 1990.

Nguyên nhân của đồng tính luyến ái là gì?

Các nhà khoa học chưa xác định một nguyên nhân duy nhất, nhưng tin rằng xu hướng tính dục là kết quả của sự tương tác phức tạp giữa các yếu E-E-A-T (Nguồn: APA).

Các nghiên cứu chỉ ra rằng không có một yếu tố đơn lẻ nào quyết định xu hướng tính dục, mà nó là sự kết hợp của nhiều yếu tố. Điều quan trọng là xu hướng tính dục không phải là một “lựa chọn” hay “lối sống” có thể thay đổi.

“Liệu pháp chuyển đổi” có hiệu quả không?

Liệu pháp chuyển đổi (conversion therapy), hay nỗ lực thay đổi xu hướng tính dục, bị các tổ chức y tế và tâm lý học lớn trên thế giới bác bỏ vì không hiệu quả và gây hại nghiêm trọng (Nguồn: Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ – AMA).

Các phương pháp này đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ trầm cảm, lo âu, tự tử và lòng tự trọng thấp ở những người trải qua chúng. Các tổ chức uy tín đều khẳng định rằng việc hỗ trợ người LGBT+ chấp nhận bản thân mới là phương pháp trị liệu đúng đắn.

5. Các khía cạnh tâm lý và xã hội của đồng tính nữ

Trải nghiệm của một người đồng tính nữ không chỉ là về sự hấp dẫn, mà còn liên quan mật thiết đến các yếu tố tâm lý và sự tương tác với xã hội.

Quá trình “Công khai” (Coming Out)

Ảnh trên: Coming Out

“Coming out” là quá trình một cá nhân chấp nhận và quyết định chia sẻ xu hướng tính dục của mình với người khác (như gia đình, bạn bè, đồng nghiệp). Đây là một quá trình cá nhân, không có thời điểm hay cách thức cố định (Nguồn: The Trevor Project).

Quá trình này có thể mang lại sự giải tỏa lớn về tâm lý, giúp một người sống thật với bản thân. Tuy nhiên, nó cũng tiềm ẩn rủi ro về sự phản đối, kỳ thị hoặc hiểu lầm từ những người xung quanh.

Xây dựng mối quan hệ và khám phá bản thân

Việc xây dựng một mối quan hệ lãng mạn đồng giới lành mạnh là một phần quan trọng trong cuộc sống của nhiều người đồng tính nữ. Giống như bất kỳ mối quan hệ nào, nó đòi hỏi sự tin tưởng, giao tiếp, tôn trọng lẫn nhau và sự thấu hiểu về cảm xúc.

Đối với nhiều cặp đôi đồng tính nữ, việc khám phá sự thân mật và khoái cảm là một hành trình riêng tư và quan trọng. Trong quá trình này, các công cụ hỗ trợ như dương vật giả (dildo) có thể đóng vai trò là một phương tiện để khám phá cơ thể, tăng cường sự kết nối và mang lại niềm vui một cách an toàn. Điều quan trọng là sự đồng thuận và giao tiếp cởi mở giữa hai người. Nếu bạn đang tìm kiếm một người bạn đồng hành tin cậy để tư vấn về các sản phẩm hỗ trợ này, shop đồ chơi người lớn uy tín Quân Tử Nhỏ là một địa chỉ đáng cân nhắc. Với cam kết tư vấn tận tâm và giao hàng siêu kín đáo, Quân Tử Nhỏ ưu tiên bảo vệ tuyệt đối sự riêng tư, giúp bạn tự tin hơn trên hành trình khám phá bản thân.

Ảnh trên: Dương vật giả shop sinh lý quân tử nhỏ

Đối phó với sự kỳ thị (Homophobia)

Sự kỳ thị đồng tính (homophobia) là thái độ tiêu cực, định kiến hoặc phân biệt đối xử đối với người đồng tính. Nó có thể biểu hiện từ những lời nói miệt thị, sự xa lánh cho đến bạo lực (Nguồn: GLAAD).

Việc tiếp xúc thường xuyên với sự kỳ thị có thể dẫn đến “căng thẳng thiểu số” (minority stress), ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm thần, gây ra lo âu và trầm cảm. Xây dựng một mạng lưới hỗ trợ (support system) và tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tâm lý là rất quan trọng.

6. Lịch sử và các biểu tượng của cộng đồng đồng tính nữ

Cộng đồng đồng tính nữ có một lịch sử phong phú và các biểu tượng riêng, thể hiện niềm tự hào và sự đấu tranh cho quyền bình đẳng.

Lá cờ Lesbian (Lesbian Flag)

Lá cờ lesbian phổ biến hiện nay (thường gọi là cờ “sunset”) có các sọc màu cam, trắng và hồng, đại diện cho sự đa dạng, sự độc lập, cộng đồng, tình yêu và sự nữ tính (Nguồn: Đại học Old Dominion, 2021).

Lá cờ này được thiết kế để bao gồm tất cả những người phụ nữ yêu phụ nữ, bao gồm cả những người chuyển giới nữ.

Ảnh trên: Lá cờ Lesbian (Lesbian Flag)

Biểu tượng Lưỡi rìu (Labrys)

Labrys là một biểu tượng lưỡi rìu hai đầu, có nguồn gốc từ nền văn minh Minoan cổ đại, nơi nó gắn liền với các nữ thần và sức mạnh của phụ nữ. Nó được cộng đồng lesbian tiếp nhận vào những năm 1970 như một biểu tượng của nữ quyền và sự tự chủ (Nguồn: Bảo tàng Lịch sử LGBT).

Biểu tượng Tam giác đen (Black Triangle)

Biểu tượng tam giác đen (xuôi) ban đầu được Đức Quốc xã sử dụng để đánh dấu các tù nhân nữ bị coi là “phi xã hội”, bao gồm cả phụ nữ đồng tính. Cộng đồng lesbian sau đó đã cải tạo lại biểu tượng này, biến nó thành một biểu tượng của sự tưởng nhớ và kháng cự (Nguồn: Bảo tàng Tưởng niệm Holocaust Hoa Kỳ).

7. Sự chấp nhận và quyền pháp lý của đồng tính nữ tại Việt Nam

Sự nhìn nhận của xã hội và pháp luật Việt Nam đối với cộng đồng LGBT+, bao gồm cả đồng tính nữ, đã có những bước tiến đáng kể trong những năm gần đây.

Pháp luật Việt Nam quy định như thế nào?

Pháp luật Việt Nam không coi đồng tính luyến ái là một tội ác hay bệnh lý. Năm 2015, Luật Hôn nhân và Gia đình (sửa đổi) đã chính thức bãi bỏ quy định “cấm kết hôn giữa những người cùng giới tính” (Nguồn: Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam, 2014).

Đây là một bước tiến lớn, thể hiện sự cởi mở hơn của pháp luật. Thêm vào đó, Luật Dân sự 2015 cũng đã công nhận quyền chuyển đổi giới tính, mặc dù luật cụ thể về quy trình vẫn đang được xây dựng.

Hôn nhân đồng giới tại Việt Nam

Ảnh trên: Hôn nhân đồng giới tại Việt Nam

Việt Nam hiện tại chưa công nhận hôn nhân đồng giới. Mặc dù đã bỏ lệnh cấm, luật pháp hiện hành quy định “không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính” (Nguồn: Khoản 2, Điều 8, Luật Hôn nhân và Gia đình 2014).

Điều này có nghĩa là các cặp đôi đồng giới có thể tổ chức đám cưới hoặc sống chung nhưng chưa được pháp luật bảo vệ về mặt tài sản chung, con cái chung và các quyền lợi pháp lý khác như các cặp đôi dị tính.

8. Làm thế nào để hỗ trợ người đồng tính nữ?

Nếu bạn có bạn bè, người thân là đồng tính nữ, sự hỗ trợ của bạn là vô cùng quý giá.

Lắng nghe và tôn trọng

Hãy lắng nghe câu chuyện của họ mà không phán xét. Tôn trọng danh tính và cách họ gọi tên xu hướng tính dục của mình. Giữ bí mật thông tin của họ, trừ khi họ cho phép bạn chia sẻ (Nguồn: PFLAG).

Tự giáo dục bản thân

Chủ động tìm hiểu thông tin chính xác về đồng tính luyến ái từ các nguồn uy tín (như APA, WHO, PFLAG). Việc này giúp bạn tránh đưa ra những câu hỏi mang tính tò mò quá mức hoặc gây tổn thương, thay vào đó là sự thấu hiểu thực sự.

Lên tiếng chống lại sự kỳ thị

Bảo vệ họ khi nghe thấy những lời nói đùa cợt, miệt thị hoặc thông tin sai lệch về người đồng tính. Sự im lặng có thể bị hiểu là đồng tình với sự kỳ thị. Hãy thể hiện mình là một người đồng minh (ally) tích cực.

9. Câu hỏi thường gặp về đồng tính luyến ái nữ

1. Đồng tính nữ có thể có con không?

Ảnh trên: Liệu pháp hỗ trợ thụ tinh: IUI, IVF

Người đồng tính nữ hoàn toàn có thể có con. Các phương pháp phổ biến bao gồm thụ tinh nhân tạo (sử dụng tinh trùng hiến tặng), thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), hoặc nhận con nuôi (Nguồn: Trung tâm Sức khỏe Sinh sản Hoa Kỳ – ASRM).

2. Làm sao để “công khai” (come out) với gia đình?

Hãy chuẩn bị tinh thần, chọn thời điểm và không gian riêng tư, và nói rõ ràng về cảm xúc của mình. Bạn có thể chuẩn bị sẵn các tài liệu thông tin khoa học để giải thích cho gia đình, và cho họ thời gian để tiếp nhận (Nguồn: The Trevor Project).

3. Xu hướng tính dục có thể thay đổi theo thời gian không?

Đối với hầu hết mọi người, xu hướng tính dục là ổn định suốt đời. Tuy nhiên, một số người có thể trải qua sự linh hoạt (fluidity) trong sự hấp dẫn của họ. Điều này là bình thường và không phải là một “lựa chọn” (Nguồn: APA).

4. Người đồng tính nữ có bị thu hút bởi nam giới không?

Theo định nghĩa, người đồng tính nữ (lesbian) chỉ bị hấp dẫn bởi phụ nữ. Nếu một người phụ nữ bị hấp dẫn bởi cả nam và nữ, họ thường được xác định là người song tính (bisexual) hoặc toàn tính (pansexual).

5. Đồng tính có phải là do di truyền không?

Các nghiên cứu cho thấy di truyền là một trong nhiều yếu tố (bao gồm nội tiết tố, môi trường) góp phần hình thành xu hướng tính dục, nhưng không có “gen đồng tính” cụ thể nào được tìm thấy (Nguồn: Nghiên cứu trên tạp chí Science, 2019).

6. “Lesbian” và “Dyke” có gì khác nhau?

“Lesbian” là thuật ngữ trung tính và chính thức. “Dyke” trong lịch sử là một từ miệt thị (slur) nhưng đã được một số bộ phận trong cộng đồng đồng tính nữ “cải tạo” (reclaim) để thể hiện sự mạnh mẽ, đặc biệt là với những người có phong cách butch.

Ảnh trên: Dyke

7. Ngày Quốc tế Lesbian (International Lesbian Day) là ngày nào?

Ngày Quốc tế Lesbian được kỷ niệm vào ngày 8 tháng 10 hàng năm. Đây là dịp để tôn vinh lịch sử, sự đa dạng và văn hóa của cộng đồng đồng tính nữ trên toàn thế giới.

8. Đồng tính có phải là một “trào lưu” của phương Tây không?

Đồng tính luyến ái đã tồn tại ở mọi nền văn hóa và trong suốt lịch sử loài người, không phải là một “trào lưu” hay sản phẩm của phương Tây. Các ghi chép lịch sử từ Hy Lạp cổ đại, Trung Quốc cổ đại và nhiều nền văn hóa khác đều ghi nhận các mối quan hệ đồng giới (Nguồn: Encyclopaedia Britannica).

9. Tôi nên làm gì nếu tôi nghĩ mình là đồng tính nữ?

Hãy dành thời gian để khám phá cảm xúc của mình mà không tự phán xét. Bạn có thể tìm đọc thông tin từ các nguồn uy tín, kết nối với các cộng đồng LGBT+ an toàn (trực tuyến hoặc trực tiếp) hoặc nói chuyện với một chuyên gia tâm lý thấu hiểu về LGBT+.

10. Cộng đồng LGBT+ bao gồm những ai?

LGBT+ là viết tắt của Lesbian (Đồng tính nữ), Gay (Đồng tính nam), Bisexual (Song tính), Transgender (Chuyển giới). Dấu “+” đại diện cho các xu hướng tính dục và bản dạng giới khác (như Queer, Intersex, Asexual, Pansexual…).

Ảnh trên: Transgender

10. Kết luận

Đồng tính luyến ái nữ (lesbian) là một xu hướng tính dục tự nhiên, một phần không thể thiếu trong sự đa dạng của nhân loại. Đây không phải là bệnh lý, sự lựa chọn hay một trào lưu, mà là một trải nghiệm sâu sắc về tình cảm, lãng mạn và sự hấp dẫn của phụ nữ đối với phụ nữ.

Việc hiểu đúng và sử dụng ngôn ngữ chính xác, khách quan, dựa trên các nguồn thông tin khoa học là bước đầu tiên để xóa bỏ những định kiến và sự kỳ thị đã tồn tại từ lâu. Cho dù bạn là người đang trên hành trình khám phá bản thân hay là một người đồng minh, việc trang bị kiến thức đúng đắn sẽ góp phần xây dựng một xã hội thấu hiểu, tôn trọng và an toàn cho tất cả mọi người, bất kể xu hướng tính dục hay bản dạng giới của họ là gì.